Nemačka podmornica U-559

Nemačka podmornica U-559
Nemačka podmornica U-559
Opšti podaci
Karijera
Kobilica postavljena	1. februar 1940.
Porinut	8. januar 1941.
Završetak gradnje	27. februar 1941.
Glavne karakteristike
Deplasman	769 tona površinski deplasman ; 871 tona podvodni deplasman
Dužina	67.10 metara
Širina	6.20 metara
Visina	9.60 metara
Gaz	4.74 metara
Dubina ronjenja	230 metara
Pogon	3200 KS u površinskoj vožnji ; 750 KS u podvodnoj vožnji
Brzina	17,7 čvora u površinskoj vožnji ; 7,60 čvora u podvodnoj vožnji
Posada	44 - 52 oficira i mornara
Naoružanje	Topovi: 1 × 88 mm (220 granate); Torpedne cevi: 5 (14 torpeda)

Podmornica U-559 je bila Nemačka podmornica tipa VIIC i korišćena je u Drugom svetskom ratu. Podmornica je izgrađena 27. februara 1941. godine i služila je u 1. podmorničkoj flotili (obuka), 1. podmorničkoj flotili (1. jun 1941 — 31. oktobar 1941) 23. podmorničkoj flotili (1. novembar 1941 — 14. april 1942), i 29. podmorničkoj flotili (15. april 1942 — 30. oktobar 1942).

Služba[uredi | uredi izvor]

Podmornica pod komandom Hansa Hajtmana napušta bazu Kil 4. juna 1941. godine, i odlazi na svoje prvo patroliranje, koje se završava bez uspeha, nakon 32 dana, povratkom u bazu Sen Nazer 5. jula 1941. godine. Dana, 26. jula, U-559 napušta Sen Nazer i odlazi u novo patroliranje.

U 02:08 sati. 19. avgusta 1941. godine, podmornica U-599 ispaljuje plotun od četiri torpeda ka konvoju OG-71, na oko 600 nautičkih milja zapadno od Ašanta, i postiže jedan pogodak, a čula se jedna dupla i jedna samostalna detonacija. Procenjeno je, da su dva broda sa ukupnom težinom od 17.000 tona bila potopljenena, a jedan od 7.000 tona oštećen. U stvarnosti, jedino je trgovački brod Alva (zapovednik Kiril Spenser Palmer) koji je prevozio 2.300 tona uglja, bio potopljen u ovom napadu.

Zapovednika, devet članova posade i četiri staržara, sakuplja trgovački brod Clonlara, međutim on je potopljen 22. avgusta od podmornice U-564. Jedanaest drugih članova posade je spasio trgovački brod Empire Oak, koji je takođe potopljen 22. avgusta od podmornica U-564. Kompletna posada sa broda Alva je preživela sva ova potapanja i 25. avgusta je iskrcana u Gibraltar. Podmornica U-559 uplovljava 22. avgusta u Sen Nazer.

Po završenoj popuni U-559 napušta Sen Nazer 20. septembra 1941. godine, i prolazi kroz Gibraltarski tesnac 26. septembra, čime je ušla u Sredozemno more. Svoju patrolu od 31 dan završava, uplovljavanjem u bazu Salamis, 20. oktobra. 1941. godine.

Sledeću svoju patrolu, podmornica započinje 24. novembra 1941. godine.

Dana, 25. novembra 1941. godine, britanski eskortni brod Parramatta i eskortni razarač Avon Vale napuštaju Aleksandriju, prateći brod sa municijom Hanne ka Tobruku. Oko ponoći 26. novembra, brodovi su se nalazili 25 nautičkih milja severno od Bardia, u veoma tamnoj i kišnoj noći. Kako su na trgovačkom brodu bili zbunjeni oko puta ka Tobruku, eskortni brod prilazi do njega i nastavlja da plovi zajedno snjim, navodeći ga preko megafona. Dok su se oni kretali brzinom od oko tri čvora, podmornica U-559 ispaljuje u 00:12 sati, salvu od tri torpeda sa razdaljine od 2.000 metara ka trgovačkom i eskortnom brodu, ali ne pogađa. U 00.46 sati, novo torepedo je ispaljeno sa razdaljine od 1.500 metara ka eskortnom brodu, koji se nakon pogotka lomi na dva dela i odmah tone.

Eskortni brod Parramatta (Poručnik Bojnog Broda Džeferson H. Volker) je bio pogođen torpedom po sredini broda, što je izazvalo eksploziju njegovih magacina. Brod je bio prepolovljen i naginjući se na desnu stranu, brzo tone. Oko 30 preživelih, uključujući i dva oficira, nalazili su se na splavu koji je plovio pored ostataka broda. Dva člana posade su uočila u daljini jednu siluetu, i odlučuju da plivanjem probaju stići do nje. Nakon preplivanih 1.200 metara i skroz iscrpljeni, njih spašava u 03:05 sati, eskortni razarač Avon Vale, na kome se već nalazilo 19 spašenih članova posade sa eskortnog broda. Razarač zatim istražuje ogromnu oblast tražeći još brodolomnika, ali njegov pokušaj nije dao rezultata. Međutim, tri preživela brodolomnika stižu do obale Libije, gde ih spašavaju britanske trupe, ali je zato 138 članova posade poginulo, uključujući i sve oficire. Nakon patroliranja još par dana U-559 se vraća 4. decembra u bazu Salamis.

Svega četiri dana kasnije – 8. decembra, podmornica U-559, ponovo napušta bazu Salamis, i odlazi na novo patroliranje.

Dana, 23. decembra 1941. godine, u 19:02 sati, putnički brod Shuntien (zapovednik Vilijam L. Šin) iz konvoja TA-5 je bio torpedovan i potopljen od podmornice U-559, severoistočno od Tobruka. Na podmornici su zabeležili jednu detonaciju, nakon drugog napada na konvoj u 20:13 sati, ali pogodak nije potvrđen iz savezničkih izvora. Na brodu se nalazilo 70 članova posade, 18 stražara i 850-1.100 nemačkih i italijanskih ratnih zarobljenika. Zapovednika, 47 članova posade i nepoznat broj stražara i ratnih zarobljenika je spasila britanska korveta Salvia (Poručnik Bojnog Broda Džon I. Miler), koja je sutradan potopljena od podmornice U-568, sa svim preživelim ljudima sa broda Shuntien. Jedan nepoznat broj spasio je eskortni razarač Heythrop (Poručnik Bojnog Broda R. S. Staford), međutim više od 700 ljudi je bilo izgubljeno.

Tri dana kasnije – 26. decembra, u 14:29 sati, poljski trgovački brod Warszawa (zapovednik T. Majsner), glavni brod malog konvoja od tri broda, je bio pogođen torpedom, ispaljenim sa podmornice U-559, u blizini Mersa Matruha. Četiri člana posade i 19 putnika je poginulo od 47 članova posade, 5 stražara i 416 putnika (vojno osoblje) koji su se nalazili na njemu. Brod je osiguran i nakon što su prebačeni svi putnici i jedan deo posade, britanska korveta Peony počinje da tegli brod. Međutim, podmornica U-559 potapa oštećen brod u 19:30 sati. Preostale članove posade spašava korveta i iskrcava ih u Tobruk sledećeg dana.

Nakon ova dva potopljena broda, podmornica U-559 se vraća u bazu Salamis, gde stiže 31. decembra 1941. godine.

Dana, 16. februara 1942. godine, podmornica U-559 napušta bazu Salamis, i odlazi na patroliranje, koje će trajati 18 dana i neće doneti nikakve nove uspehe podmornici. Ona se vraća natrag u bazu Salamis 26. februara. Nedelju dana kasnije - 4. marta, podmornica ponovo isplovljava, ali i ovog puta nije zabeležila nikakve uspehe, te se vraća nakon 18 dana u bazu. Tri dana kasnije - 24. mart ona napušta Salamis i odlazi u Pulu, gde stiže 27. marta 1942. godine. U Puli ona ostaje skoro mesec i po dana, da bi 10. maja isplovila na trodnevno patroliranje. Sledeće patroliranje U-559 započinje 18. maja 1942. godine.

U 04:56 sati, 10. juna. 1942. godine, podmornica U-559 ispaljuje salvu od tri torpeda ka konvoju AT-49, koji se nalazio između Aleksandrije i Mersa Matruha. Ona šalje izveštaj da je jedno torpedo pogodilo tanker a jedno teretni brod, i napominje da je brod-cisterna goreo 24 sata a da je teretni brod uzet u vuču sa dosta vode u njemu. Brodovi su bili. Athene i Brambleleaf.

Tanker Athene (zapovednik Darald Dareldsen) je bio pogođen jednim torpedom u levi bok, u predelu 7. odeljenja, između krme i sredine broda. Kako se na brodu nalazilo 6.000 tona lako zapaljivog goriva za avione, to je ceo brod ubzo pretvorilo u buktinju, koja je trajala dva dana, pre nego što je brod potonuo. Od 31. članova posade, 14 je izgubljeno, a ostalih 17 su spasili prateći brodovi nakon 30 minuta, međutim neki od brodolomaca su imali teške opekotine i bila im je potrebna lekarska pomoć.

Tanker Brambleleaf (zapovednik Herbert Olister Šeklok) je bio pogođen jednim torpedom u blizini pramca. Dva oficira i pet članova posade ginu. Zapovednik, 49 članova posade i tri stražara napuštaju brod i prelaze na grčki razarač Vasillisa Olga, koji ih iskrcava u Aleksandriji.

Jako oštećeni tanker je kasnije privezan i odvučen u Aleksandriju, gde je korišćen kao plutajuća cisterna. Dana, 15. septembra 1944. godine, trup broda neočekivano tone, i brod je deklarisan kao potpuno uništen. Brod je dosta kasnije izvučen i sasečen u La Speciji, aprila 1953. godine.

Po završetku svoje najduže patrole od 36 dana, podmornica U-559 se vraća u Pulu, 22. juna 1942. godine.

Dana, 15. avgusta, U-559 isplovljava iz Pule i odlazi ka bazi Salamis, gde stiže 21. avgusta. Nakon 8 dana - 29. avgusta, podmornica polazi na novo patroliranje, koje će trajati 24 dana, ali ni ono neće biti plodno za U-559, i podmornica uplovljava u Mesinu 21. septembra. U novu, a ujedno i poslednju patrolu, podmornica U-559 kreće iz Mesine 29. septembra 1942. godine.

Dana, 13. oktobra 1942. godine, egipatski brod Bringhi stiže u Aleksandriju, nakon što je na njega otvorena vatra iz mitraljeza i topova sa podmornice, 12. oktobra. Brod je položen na podvodni greben, koji se nalazio na kraju luke, i tu je potonuo nakon što se prelomio na pola. Kasnije će preživeli sa podmornice U-559 tvrditi da su u svojoj poslednjoj patroli potopili dva broda na jedra.

Podmornica U-559 je potopljena 30. oktobra 1942. godine u Sredozemnom moru, sevro-istočno od Port Saida, sasređenom akcijom britanskih razarača Pakenham, Petard i Hero, britanskih eskortnih razarača Dulverton i Hurworth, i britanskih aviona Šort Sanderlend. Komandant podmornice Hajtman i 37 članova posade je zarobljeno nakon potapanja. Oni provode nekoliko godina u britanskom zarobljenišstvu u Egiptu, Kanadi i Engleskoj, pre nego što su vraćeni u Nemačku.

Brodovi[uredi | uredi izvor]

Ime broda	Država	Težina	Godina izgradnje	Datum napada	Napomena
Alva	Ujedinjeno Kraljevstvo	1.584 tona	1934.	19. avgust 1941.	Potopljen
HMAS Parramatta	Australija	1.060 tona	1940.	27. avgust 1941.	Potopljen
Shuntien	Ujedinjeno Kraljevstvo	3.059 tona	1934.	23. decembar 1941.	Potopljen
Warszawa	Poljska	2.487 tona	1915.	26. decembar 1941.	Potopljen
Athene	Norveška	4.681 tona	1928.	10. jun 1942.	Potopljen
Brambleleaf	Ujedinjeno Kraljevstvo	5.917 tona	1917.	10. jun 1942.	Totalno uništen
Bringhi	Egipat	200 tona	?	12. oktobar 1942.	Totalno uništen

Komandanti[uredi | uredi izvor]

Hans Hajtman (27. februar 1941 — 30. oktobar 1942)

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

p r u Nemačke podmornice tipa VII
Tip VIIA	U-27 U-28 U-29 U-30 U-31 U-32 U-33 U-34 U-35 U-36
Tip VIIB	U-45 U-46 U-47 U-48 U-49 U-50 U-51 U-52 U-53 U-54 U-55 U-73 U-74 U-75 U-76 U-83 U-84 U-85 U-86 U-87 U-99 U-100 U-101 U-102
Tip VIIC	U-69 U-70 U-71 U-72 U-77 U-78 U-79 U-80 U-81 U-82 U-88 U-89 U-90 U-91 U-92 U-93 U-94 U-95 U-96 U-97 U-98 U-132 U-133 U-134 U-135 U-136 U-201 U-202 U-203 U-204 U-205 U-206 U-207 U-208 U-209 U-210 U-211 U-212 U-221 U-222 U-223 U-224 U-225 U-226 U-227 U-228 U-229 U-230 U-231 U-232 U-235 U-236 U-237 U-238 U-239 U-240 U-241 U-242 U-243 U-244 U-245 U-246 U-247 U-248 U-249 U-250 U-251 U-252 U-253 U-254 U-255 U-256 U-257 U-258 U-259 U-260 U-261 U-262 U-263 U-264 U-265 U-266 U-267 U-268 U-269 U-270 U-271 U-272 U-273 U-274 U-275 U-276 U-277 U-278 U-279 U-280 U-281 U-282 U-283 U-284 U-285 U-286 U-287 U-288 U-289 U-290 U-291 U-301 U-302 U-303 U-304 U-305 U-306 U-307 U-308 U-309 U-310 U-311 U-312 U-313 U-314 U-315 U-316 U-331 U-332 U-333 U-334 U-335 U-336 U-337 U-338 U-339 U-340 U-341 U-342 U-343 U-344 U-345 U-346 U-347 U-348 U-349 U-350 U-351 U-352 U-353 U-354 U-355 U-356 U-357 U-358 U-359 U-360 U-361 U-362 U-363 U-364 U-365 U-366 U-367 U-368 U-369 U-370 U-371 U-372 U-373 U-374 U-375 U-376 U-377 U-378 U-379 U-380 U-381 U-382 U-383 U-384 U-385 U-386 U-387 U-388 U-389 U-390 U-391 U-392 U-393 U-394 U-396 U-397 U-398 U-399 U-400 U-401 U-402 U-403 U-404 U-405 U-406 U-407 U-408 U-409 U-410 U-411 U-412 U-413 U-414 U-415 U-416 U-417 U-418 U-419 U-420 U-421 U-422 U-423 U-424 U-425 U-426 U-427 U-428 U-429 U-430 U-431 U-432 U-433 U-434 U-435 U-436 U-437 U-438 U-439 U-440 U-441 U-442 U-443 U-444 U-445 U-446 U-447 U-448 U-449 U-450 U-451 U-452 U-453 U-454 U-455 U-456 U-457 U-458 U-465 U-466 U-467 U-468 U-469 U-470 U-471 U-472 U-473 U-475 U-476 U-477 U-478 U-479 U-480 U-481 U-482 U-483 U-484 U-485 U-486 U-551 U-552 U-553 U-554 U-555 U-556 U-557 U-558 U-559 U-560 U-561 U-562 U-563 U-564 U-565 U-566 U-567 U-568 U-569 U-570 U-571 U-572 U-573 U-574 U-575 U-576 U-577 U-578 U-579 U-580 U-581 U-582 U-583 U-584 U-585 U-586 U-587 U-588 U-589 U-590 U-591 U-592 U-593 U-594 U-595 U-596 U-597 U-598 U-599 U-600 U-601 U-602 U-603 U-604 U-605 U-606 U-607 U-608 U-609 U-610 U-611 U-612 U-613 U-614 U-615 U-616 U-617 U-618 U-619 U-620 U-621 U-622 U-623 U-624 U-625 U-626 U-627 U-628 U-629 U-630 U-631 U-632 U-633 U-634 U-635 U-636 U-637 U-638 U-639 U-640 U-641 U-642 U-643 U-644 U-645 U-646 U-647 U-648 U-649 U-650 U-651 U-652 U-653 U-654 U-655 U-656 U-657 U-658 U-659 U-660 U-661 U-662 U-663 U-664 U-665 U-666 U-667 U-668 U-669 U-670 U-671 U-672 U-673 U-674 U-675 U-676 U-677 U-678 U-679 U-680 U-681 U-682 U-683 U-701 U-702 U-703 U-704 U-705 U-706 U-707 U-708 U-709 U-710 U-711 U-712 U-713 U-714 U-715 U-716 U-717 U-718 U-719 U-720 U-721 U-722 U-731 U-732 U-733 U-734 U-735 U-736 U-737 U-738 U-739 U-740 U-741 U-742 U-743 U-744 U-745 U-746 U-747 U-748 U-749 U-750 U-751 U-752 U-753 U-754 U-755 U-756 U-757 U-758 U-759 U-760 U-761 U-762 U-763 U-764 U-765 U-766 U-767 U-768 U-771 U-772 U-773 U-774 U-775 U-776 U-777 U-778 U-779 U-821 U-822 U-825 U-826 U-901 U-903 U-904 U-905 U-907 U-921 U-922 U-923 U-924 U-925 U-926 U-927 U-928 U-951 U-952 U-953 U-954 U-955 U-956 U-957 U-958 U-959 U-960 U-961 U-962 U-963 U-964 U-965 U-966 U-967 U-968 U-969 U-970 U-971 U-972 U-973 U-974 U-975 U-976 U-977 U-978 U-979 U-980 U-981 U-982 U-983 U-984 U-985 U-986 U-987 U-988 U-989 U-990 U-991 U-992 U-993 U-994 U-1051 U-1052 U-1053 U-1054 U-1055 U-1056 U-1057 U-1058 U-1101 U-1102 U-1131 U-1132 U-1161 U-1162 U-1191 U-1192 U-1193 U-1194 U-1195 U-1196 U-1197 U-1198 U-1199 U-1200 U-1201 U-1202 U-1203 U-1204 U-1205 U-1206 U-1207 U-1208 U-1209 U-1210
Tip VIIC/41	U-292 U-293 U-294 U-295 U-296 U-297 U-298 U-299 U-300 U-317 U-318 U-319 U-320 U-321 U-322 U-323 U-324 U-325 U-326 U-327 U-328 U-691 U-827 U-828 U-929 U-930 U-995 U-997 U-998 U-999 U-1000 U-1001 U-1002 U-1003 U-1004 U-1005 U-1006 U-1007 U-1008 U-1009 U-1010 U-1013 U-1014 U-1015 U-1016 U-1017 U-1018 U-1019 U-1020 U-1021 U-1022 U-1023 U-1024 U-1025 U-1063 U-1064 U-1065 U-1103 U-1104 U-1105 U-1106 U-1107 U-1108 U-1109 U-1110 U-1163 U-1164 U-1165 U-1166 U-1167 U-1168 U-1169 U-1170 U-1171 U-1172 U-1271 U-1272 U-1273 U-1274 U-1275 U-1276 U-1277 U-1278 U-1279 U-1301 U-1302 U-1303 U-1304 U-1305 U-1306 U-1307 U-1308
Tip VIID	U-213 U-214 U-215 U-216 U-217 U-218
Tip VIIF	U-1059 U-1060 U-1061 U-1062
Prethodnik: Tip II Sledbenik: Tip IX Spisak nemačkih podmornica