Oklopna kola
Oklopna kola ili oklopni automobil (eng. armoured car, franc. auto blinde, nem. Panzerspahwagen rus. bronevoi avtomobil) je lako oklopljeno i naoružano motorno vozilo na točkovima.
Do Prvog svetskog rata[uredi | uredi izvor]
Pojava automatskog oružja krajem 19. veka učinila je konjicu suviše ranjivom na bojištu i izazavala je potrebu za manje ranjivim borbenim vozilima, koja bi posadu sačuvala od gubitaka. Oklopni automobili prvi put su primenjeni 1901. u Burskom ratu od britanske vojske, a 1902. i od Francuza u Maroku. To su bili obični kamioni, oklopljeni tankim (3-4 mm), vertikalno pričvršćenim čeličnim pločama, naoružani mitraljezom. Francuski oklopni automobili ubrzo su snabdeveni obrtnom kupolom i korišćeni su u Rusko-Japanskom ratu 1904-1905. Oklop je pružao zaštitu od puščanih i mitraljeskih zrna, a kretanje je bilo mogućno samo po dobrim putevima. Ubrzo je počela proizvodnja oklopnih automobila u drugim državama, sa pogonom na sva 4 točka, punim gumama, obrtnom kupolom i oklopom od 6-9 mm : do Prvog svetskog rata pojavili su se austrijski oklopni automobil Daimler, britanski Hočkis i belgijski Minerva. [1]
U Prvom svetskom ratu[uredi | uredi izvor]
U prvom svetskom ratu rovovsko ratovanje svelo je upotrebu oklopnih kola samo na izviđanje, a korišćeni su nešto više na Istočnom frontu i u ruskom građanskom ratu i sovjetsko-poljskom ratu 1918-1920. [1]
Između dva rata[uredi | uredi izvor]
Između dva rata, opšti razvoj tehnike i pojava mehanizovanih i oklopnih jedinica ubrzali su razvoj i proizvodnju oklopnih automobila:
- uvedene su pneumatične gume,
- povećana snaga motora na 10-15 hp po toni i povećana brzina na 60-90 km/h na putu,
- povećana pokretljivost van druma povećanjem broja osovina (3—4) i
- uvedeni su radio-prijemnici. [1]
Delili su se na lake (do 4 tone) i teške (preko 4 tone).
U Drugom svetskom ratu[uredi | uredi izvor]
U Drugom svetskom ratu, oklopni automobili korišćeni su samo u fazi Munjevitog rata 1939-1940. u Poljskoj i Francuskoj, u početnoj fazi Operacije Barbarosa 1941. i tokom čitavog rata u Severnoj Africi. [1]
Posle Drugog svetskog rata[uredi | uredi izvor]
Zbog slabosti uočene u ratu, nakon Drugog svetskog rata nastaje zastoj u razvoju i proizvodnji oklopnih kola, čiju ulogu uglavnom preuzimaju oklopni transpotreri.[1]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Vojna enciklopedija, tom 6 (332—334).
