Svetosavski bal

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Hofburg palata

Svetosavski bal predstavlja najprestižnije okupljanje srpske zajednice u glavnom gradu Austrije i istovremeno deo čuvene bečke balske sezone i svetosavskih svečanosti. Ova svečanost predstavlja spajanje različitih podneblja iz kojih ljudi potiču i u kojima žive. [1]Balska sezona u Austriji tradicionalno se održava u palati Hofburg, koja počinje sredinom novembra i traje do kraja februara.[2]

Beč je jedini grad na svetu koji je očuvao aktivnu balsku sezonu, od novembra do februara. Istovremeno je i dom velikoj populaciji srpske zajednice, kao i drugim narodima s Balkana, koji ga obogaćuju svojim kulturnom nasleđem. Sam bal predstavlja spoj habzburške visoke kulture i bogatog balkanskog duha.[2]

Jubilarni 25. Svetosavski bal održaće se 18. januara 2024. godine u palati Hofburg. [3]

Istorijat[uredi | uredi izvor]

Johan Štraus Mlađi, kompozitor numere „Srpski kadril”

Ideja za organizovanje Svetosavskog bala i obnavljanje tradicije nastala je kada je društvo „Johan Štraus” iz Beča zatražilo podršku srpskih privrednika u Austriji za štampanje sabornih dela Johana Štrausa. U okviru tih dela nalazio se i „Srpski kadril”. Tragajući za istorijatom nastanka kompozicije, izveden je zaključak da je tadašnji knez Miloš Obrenović, koji je od 1842. godine živeo u Beču i posećivao bečke balove, dao nalog Johanu Štrausu sinu Mlađem da napiše kompoziciju prikladnu za Svetosavski bal. [4] Tako je nastala kompozicija „Srpski kadril”, a ista je prvi put izvedena na Svetosavskom balu u Beču 1846. godine u Svečanoj sali palate Hofburg. [5]Miloš Obrenović je Slavenskim balom želeo da okupi ugledne Srbe koji su živeli i radili u austrijskoj prestonici u to vreme, a među njima su bili i velikani Vuk Stefanović Karadžić i Branko Radičević. Slavenskom balu svojim prisustvom su na značaju davali strane diplomate, srpski zvaničnici, visoki oficiri sa svojim porodicama, kao i mnogi ugledni građani Austrije. [4]

Obnavljanje tradicije balova[uredi | uredi izvor]

Posle 100 godina pauze, u januaru 1998. godine ponovo je održan Srpski bal u Beču, ovoga puta pod nazivom „Svetosavski bal”. To ime bal nosi i danas, a dobio ga je po prvom srpskom arhiepiskopu i prosvetitelju, Svetom Savi. [6]

Spoj dve kulture[uredi | uredi izvor]

Zvanični program Svetosavskog bala povezuje dve kulture. Na njemu se izvode bečki valcer i srpske tradicionalne igre. Operske arije i šansone su deo balskog programa, kao i neizostavni „Srpski kadril” Johana Štrausa Mlađeg. Svetosavski bal godinama uspeva da okupi građane srpske zajednice u dijaspori. Među balskim gostima sreću se ugledni gosti iz sfere kulture, obrazovanja i nauke, diplomate, sveštenstvo, ali svakako i studenti, poslovni ljudi i obični narod, nezavisno od porekla i nacionalnosti. [4]

Prostor[uredi | uredi izvor]

Svetosavski bal se od 2023. godine održava u istorijskim salama nekadašnje zimske carske rezidencije Hofburg u Beču. Od 13.veka do 1918. godine, Hofburg je bila zimska rezidencija austrijske carske porodice Habzburg. Danas su u ovom zdanju smeštene najvažnije austrijske državne institucije poput predsedničke kancelarije i Nacionalne biblioteke. U ovom kompleksu se održavaju neki od značajnijih bečkih balova, među kojima je i Svetosavski. [5]

Hofgurg palatu, a samim tim i prostor u kome se održava svečanost čine[5]:

Svečana sala[uredi | uredi izvor]

Franc Jozef Prvi, car Austrije od 1848. do 1916. godine

Svečana sala površine 989m² je najveća u čitavom kompleksu Hofburga. Koncipirana je kao prestolna dvorana, ali je usled kraja Habzburške monarhije 1918. godine, nije nikada korišćena kao takva. Izgradnja njene unutrašnjosti završena je 1923. godine, a njeno umetničko oblikovanje je ostalo nepotpuno. Plafon ove sale je oslikao poznati slikar Alojz Hans Šarm u slavu vladavine Habzburga, pod sloganom izbornog kliča cara Franca Jozefa „Viribus Unitis”, što bi u prevodu značilo „ Ujedinjenim snagama”. [5]

Pored svečane sale nalazi se bočna galerija, koja se koristi kao izložbeni prostor. Istovremeno povezuje i najveću salu Hofburga i ostatak prostora.[5]

Salu čini:

  • 20 gornjih loža po 10 mesta
  • 26 donjih loža po 8 mesta
  • 6 loža na bini
  • 2 gornje lože po 8 mesta
  • 2 donje lože po 4 mesta

Ceremonijalna sala[uredi | uredi izvor]

Ceremonijalna sala spada među jedne od najraskošnijih u kompleksu Hofburg. Izgrađena je početkom 19.veka i do 1918. godine je služila kao prestolna sala. U njoj je 1810. godine francuski car Napoleon zaprosio vojvotkinju Mari Luiz, ćerku cara Franca Prvog. Na ovom mestu su se održavale gala večeri poput „Bala na dvoru”, koji je okupljao dvorsku svitu i aristokratiju.[5]

U ovoj sali se održava celovečerni muzički program, a gosti će moći da prate i svečano otvaranje i ponoćni dodatak putem video ekrana. [5]

Salu čine:

  • 16 okruglih stolova po 10 mesta
  • 8 loža sa strane po 10 mesta

Viteška sala[uredi | uredi izvor]

Marija Terezija, jedini ženski vladar i poslednji član dinastije Habzburg

Značaj ove sale ogleda se u događaju koji se odigrao 1717. godine, a to je krštenje Marije Terezije. [5]

Na 25. Svetosavskom balu ovde će se naći jedna od ukupno četiri bine sa celovečernim muzičkim programom. [5]

Tajna odaja[uredi | uredi izvor]

U ovoj reprezentativnoj sali je car Franc Jozef Prvi je otvarao austro–ugarske delegatske sednice. [5]

Sala je idealna za druženje van velike balske gužve uz laganu pozadinsku muziku iz ceremonijalne sale. [5]

OEBS sala[uredi | uredi izvor]

OEBS sala služi kao sala za sastanke OEBS-a, koji imaju svoje sedište u Hofburgu.[5]

Na Svetosavskom balu ona se ističe zato što se nalazi u neposrednoj blizini svečane sale. Ova sala služi kao bar, ali se za nju ne prodaju karte za sedenje. [5]

Program[uredi | uredi izvor]

„Na uranku” – opera Stanislava Biničkog

Program Svetosavskog bala nudi brojne muzičke i umetničke nastupe, uz zakusku i napitke.[7] Bal zvanično počinje u 21:00h i traje do ranih jutarnjih časova. [7] Međutim, dolazak gostiju je u 19:00h, kako bi se u 21:00h obavilo svečano otvaranje bez ometanja. Svečano otvaranje se održava u Ceremonijalnoj sali i Bečkoj galeriji, sa izvođenjem Starogradskih pesama. [7]

Svečano otvaranje podrazumeva ceremonijalni ulazak počasnih gostiju sa muzičkom tačkom „1300 kaplara”. Potom sledi izvođenje Svetosavske himne i svečani govori bitnijih zvanica.[7] Pod svečanim otvaranjem se podrazumevaju i sledeći događaji:


Oko 22:00 počinje muzički program u Svečanoj, Ceremonijalnoj, Viteškoj sali i Hofburg salonu. U Svečanoj sali održava se instrumentalno izvođenje pesme „Na lepom plavom Dunavu”, kompozitora Johana Štrausa Mlađeg. „Veliki starogradski valcer” na Svetosavskom balu 2024. godine biće izveden od strane Tamare Rađenović, hora SNP i solista. [7]

Tradicionalna izvedba „Srpskog kadrila” po kompoziciji Johana Štrausa Mlađeg, izvodi se tačno u ponoć. Na ples su dobrodošli svi gosti bala. [7] Posle tradicionalnih protokola, zabava se nastavlja do duboko u noć. Prema planu i programu održavanja jubilarnog 25. Svetosavskog bala, zvanični kraj ceremonije je u 03:00h.

Umetnici[uredi | uredi izvor]

Umetnici koji nastupaju na Svetosavskom balu su raspoređeni po salama. Sale u kojima nastupaju muzičari i pevači su Svečana sala, Ceremonijalna sala i Viteška sala, kao i Hofburg hol i Hogburg salon. [8]

Opera srpskog narodnog pozorišta

Umetnici koji nastupaju na Svetosavskom balu su:

Pored navedenih umetnika, savremeni izvođači će takođe nastupati na Svetosavskom balu 2024. godine. Neki od njih su Željko Joksimović, Jelena Gavrilović, Ana Štajdohar, Stefan Zdravković i mnogi drugi. [8]

Umetnički direktor Svetosavskog bala je Milorad Samardžija, dobitnik pokrajinskih, republičkih i državnih prvih nagrada za postignute rezultate. [8]

Muzički direktor bala je Ivan Ilić, srpski klavijaturista, dirigent, aranžer, kompozitor i trombonista. Docent je na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu na katedri za džez i popularnu muziku od 2018. godine. [9]

Pravila oblačenja[uredi | uredi izvor]

Primer propisnog oblačenja za gospodu

Bal je svečanost višestrukih doživljaja, kojima pored plesa, muzike i ambijenta pripada i određeno odevanje. U slučaju nepoštovanja pravila oblačenja, neće biti dozvoljen ulazak na bal, iako je posetilac kupio kartu. Takođe, novac za kupljenu kartu i eventualno sedeće mesto neće biti vraćen. [10]

Pravila oblačenja se nalaze ispisana na karti, iz razloga što se ista razlikuju za svaki bečki bal. [11] Najčešći kodeks oblačenja je „ crna kravata” (engl. black tie). To znači da bi gospoda trebala da dođe u crnom sakou, crnim pantalonama, crnim cipelama, beloj košulji sa kragnom i crnom leptir mašnom. [11][10] Za dame se traže svečane haljine pune dužine i rukavice. Da bi ples prošao glatko i neograničeno, savetuje se da haljina bude široka i da teče na dnu. [11] U ovaj kodeks oblačenja za dame ne spadaju kratke haljine i suknje, koktel haljine, odela i nošnje, a za gospodu se to odnosi na odela sa kravatom i nošnje. [10]

Dame treba da izbegavaju nošenje belih haljina, jer su te haljine rezervisane za debitantkinje. [11]

Posebnu pažnju treba obratiti na obuću. Tradicionalno, muške cipele su jednostavne, crne i dobro uglačane, dok ženske cipele imaju potpeticu male do srednje veličine. Kožni đonovi su poželjniji od gumenih, jer znatno olakšavaju izvođenje brzih okreta potrebnih za bečki valcer. Prilično je uobičajeno doći u jednom paru obuće, a promeniti ih u drugi, prikladniji par, pre nego što se pređe na plesni podijum. [11]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Svetosavski bal u Hofburg Palati | Savaball 2024”. Svetosavski Bal (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-12-06. 
  2. ^ a b Trebješanin, B. G. „Svetosavski bal u bečkom Hofburgu”. Politika Online. Pristupljeno 2023-12-06. 
  3. ^ „Dešavanja | Srpski centar - Platforma društvenih i kulturnih inicijativa”. Srpski centar (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-12-06. 
  4. ^ a b v „Istorijat | Savaball 2024”. Svetosavski Bal (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-12-06. 
  5. ^ a b v g d đ e ž z i j k l „Prostor | Savaball 2024”. Svetosavski Bal (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-12-06. 
  6. ^ „Savaball | Srpski centar - Platforma društvenih i kulturnih inicijativa”. Srpski centar (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-12-06. 
  7. ^ a b v g d đ „Program | Savaball 2024”. Svetosavski Bal (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-12-16. 
  8. ^ a b v „Umetnici | Savaball 2024”. Svetosavski Bal (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-12-16. 
  9. ^ „dr um Ivan Ilić”. Fakultet Muzičke umetnosti (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-12-16. 
  10. ^ a b v „Pravila oblačenja | Savaball 2024”. Svetosavski Bal (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2023-12-16. 
  11. ^ a b v g d „Vienna Ball Season: Everything You Ever Wanted to Know”. Concert Vienna (na jeziku: engleski). 2019-02-06. Pristupljeno 2023-12-16. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Светосавски_бал&oldid=27694860”