Pređi na sadržaj

Sentinelci

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Sentinelci
Ukupna populacija
5[1]–500[2]
Regioni sa značajnom populacijom
Severni Sentinel
Jezici
sentinelski jezik
Religija
nepoznato 
Srodne etničke grupe
nepoznato

Sentinelci[a] (Sentineli, Sentinelezi) su izolovan narod koji živi na ostrvu Severni Sentinel u Indijskom okeanu. O njihovom poreklu i jeziku zna se malo, budući da uspešno odbijaju kontakt sa savremenom civilizacijom. Žive na nivou plemenske zajednice, a bave se sakupljačkom privredom i lovom, dok zemljoradnju najverovatnije ne praktikuju. Tačan broj Sentinelaca nije poznat, ali se pretpostavlja da ih ima između 50 i 400[3]. Smatraju se jednim od najizolovanijih naroda na svetu[4].

Odlike i poreklo[uredi | uredi izvor]

Smatra se da su Sentinelci srodni narodu Onge (na slici)

O poreklu Sentinelaca zna se malo. Zahvaljujući svojim ratobornim odbijanjem da stupe u kontakt sa bilo kojim pojedincem ili grupom ljudi koja je došla do ostrva, ovaj narod izolovan je od ostatka sveta oko 60.000 godina. Pretpostavlja se da su srodni drugim domorodačkim plemenima Andamanskih ostrva, poput Ongea. Smatra se da pripadaju negritosima, grupi australonezijskih naroda koji naseljavaju izolovane oblasti jugoistočne Azije. Njihov jezik je nepoznat, a nazvan je sentinelski prema nazivu za narod. Poreklo je neutvrđeno i verovatno pripada grupi andamanskih jezika. Tamne boje puti su i imaju kovrdžavu crnu kosu[5].

Istorija i antropološka istraživanja[uredi | uredi izvor]

Prvo pominjanje Andmanskih ostrva i plemena koje živi na njima potiče iz trinaestog veka i opisa Marka Pola tokom njegove ekspedicije. Polo ih je predstavio kao "brutalne urođenike koji svojim očima i zubima liče na besne pse i ubiće i pojesti svakoga ko im se približi"[6]. Tek 1771. godine Severni Sentinel posebno se napominje jer je jedan od istraživačkih brodova Istočnoindijske kompanije uočio vatru na ostrvu.

Značajan događaj u istoriji ostrva i domorodaca odigrao se 1867. godine kada se indijski brod „Niniva“ nasukao na Sentinelu. Više od 100 osoba koje su na njemu boravile, napravile su privremeni kamp na obali. Nekoliko dana kasnije napali su ih Sentinelci. Uspeli su da izbegnu sigurnu smrt zahvaljujući brodu Britanske Kraljevske mornarice koji ih je spasao ubrzo zatim.

Mapa ostrva S. Sentinel

Britanski pomorski oficir Moris Vidal Portman je 1880. godine kao dvadesetogodišnjak predvodio veliku ekspediciju na Severni Sentinel. Tokom višednevne posete oni su utvrdili postojanje nekoliko šumskih puteva i napuštenih primitivnih naselja. Kako nisu uspeli da stupe u prijateljski kontakt sa lokalnim stanovništvom, pribegli su drugim merama. Oteli su šestoro članova plemena — dve starije osobe i četvoro dece. Zarobljeni Sentinelci su se veoma brzo razboleli. Dvoje starijih je umrlo, a deca su nakon toga odmah vraćena na ostrvo[7][8]. Prilikom njihovog boravka u Port Bleru na Andamanskim ostrvima, navodno je jedan od članova plemena svoje ostrvo nazvao Chiö-tá-kwö-kwé, ali za to ne postoje pouzdani izvori[9].

Grupa antropologa i fotografa Nacionalne geografije 1974. pokušala je da stupi u kontakt sa plemenom donevši im razne poklone. Domoroci su uzvratili napadom i sve poklone su zakopali u pesak. Panamski teretni brod „Primrouz“ je 1981. pristao uz ostrvo zbog nemirnog mora tokom noći. Već sledeće jutro napala ih je grupa od oko 50 Sentinelaca, ali ih je spasila Indijska mornarica nedelju dana kasnije[10].

Do 1990-ih godina indijske vlasti pokušavale su da uspostave prijateljski kontakt sa domorocima, koji su se najčešće okončavali ratobornim napadima lukom i strelama. Ipak, prvi prijateljski susret dogodio se tokom 1991. godine kada je antropolog T. N. Pandit sa saradnicima prišao obali u kanuu. Sa sobom su poneli poklone u vidu kokosovih oraha, koje su ubacili u plićak. Nekoliko pripadnika Sentinelaca prišlo je kanuu i iz vode pokupilo orahe. Bio je to prvi bliski kontakt sa ovim izolovanim plemenom[11].

Nakon ovog poduhvata indijske vlasti, antropolozi i istraživači odlučili su da više ne posećuju ostrvo i da ostave Sentinelce u izolaciji koja je zbog njihove sigurnosti bolja. To se posebno odnosi na mogućnost prenosa raznih bolesti i zaraza sa kojima se pleme nikada nije susrelo i verovatno nema razvijen imunitet da se odbrani od virusa[12].

Nesreće i incidenti[uredi | uredi izvor]

U decembru mesecu 2004. godine nakon zemljotresa kraj Sumatre došlo je do velikog cunamija u Indijskom okeanu koji je pogodio i ostrvo Severni Sentinel. Vodeni talas je značajno izmenio geografiju ostrva. Kasnije istraživačke posete potvrdile su da su Sentinelci preživeli elementarnu nepogodu i prilagodili se novonastalim uslovima u svom okruženju[13].

Tokom februara 2006. godine dva ribara zalutala su u Bengalskom zalivu i nasukala se na ostrvu Severni Sentinel. Ubrzo ih je napala grupa od više desetina naoružanih muškaraca, pripadnika plemena i ubila ih. Indijske vlasti su pokušale da helikopterom preuzmu tela nastradalih ribara i predaju ih porodicama, ali su naišle na snažan otpor domorodaca koji su ih zasipali strelama[14].

Običaji i kultura[uredi | uredi izvor]

Većina poznatih podataka o običajima, kulturi i životu Sentinelaca zasnovana je na neposrednom posmatranju pred kraj HH veka. Bave se tradicionalnim lovom i ribolovom, kao i sakupljanjem plodova. Nepoznato je da li se bave poljoprivredom, a pretpostavlja se da je ne praktikuju[15].

Iz osmatranja se oučava da ne nose odeću, već se obavijaju lišćem i trakama od biljaka. Muškarci nose oko glave trake od vinove loze. Sentinelci koriste lukove i strele za lov. Oružje i oruđe izrađeno je od obrađenog kamena i životinjskih kostiju. Kako na ostrvu nema nalazišta ruda, domoroci koriste otpatke i delove metala koji su se nasukali na obale. Na osnovu načina obrade i upotrebe oruđa i oružja, Sentinelci se nalaze na veoma niskom stepenu kulturnog razvoja, koje je u rangu sa kamenim dobom[16].

Status i popisi[uredi | uredi izvor]

Raspored stanovništva Andamanskih ostrva (1800. i 2004)

Severni Sentinel pripada Indiji od 1947. godine i nalazi se u okviru teritorije Andamani i Nikobari. Međutim, kako zvanični kontakt sa Sentinelcima nije nikada uspostavljen, a ostrvo je u potpunosti neistraženo, oni imaju suštinski autonomni status[17].

Kretanje broja Sentinelaca 1901.- 2001.[18][19]‍
1901.
  
 117
1911.
  
 117
1921.
  
 117
1931.
  
 50
1951.
  
 50
1961.
  
 50
1971.
  
 82
1981.
  
 100
1991.
  
 100
2001.
  
 39

Popis stanovništva nikada nije obavljen na ostrvu, već su se podaci zasnivali na proceni i neposrednom prebrojavanju prilikom istraživačkih misija. Između 1901. i 1921. procenjeno je da Sentinelaca ima 117, a 1931. godine oko 50. Taj broj služio je kao procena sve do sredine XX veka. Prvo brojanje obavljeno je 1991, kada je identifikovano 100 osoba. Prema podacima iz 2001. Sentinelaca je bilo 31-39.[20] Poslednji popis iz 2011. godine navodi brojku od 15 osoba, 12 muškaraca i tri žene[21] .

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Naziv potiče od evropskog imena za ostrvo na kojem žive. Ne zna se koji naziv koriste Sentinelci za sebe.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ District Census Handbook: Andaman & Nicobar Islands (PDF). Census of India (Izveštaj). 2011. str. 156. Arhivirano iz originala (PDF) 01. 08. 2015. g. Pristupljeno 1. 08. 2015. 
  2. ^ „Earth from Space: North Sentinel Island”. European Space Agency. 29. 04. 2005. Pristupljeno 1. 08. 2015. „The 72-square-kilometre-area North Sentinel Island is home to the fiercely independent Sentinelese tribe, known to reject any contact with outsiders. The Indian government carried out its 2001 census of the Island from a distance, counting a total population of 21 males and 18 females, although other estimates range higher, to a maximum of 500.” 
  3. ^ The last known isolated tribe (North Sentinel Island),Pristupljeno dana 09. 12. 2014.
  4. ^ The most isolated tribe in the world Arhivirano na sajtu Wayback Machine (6. februar 2015),Pristupljeno dana 10. 12. 2014.
  5. ^ G. K Ghosh: Tourism Perspective in Andaman and Nicobar Islands,APH Publishing, 1998; pt. 69
  6. ^ Survival comes first for the last Stone Age tribe world,Pristupljeno dana 11. 12. 2014.
  7. ^ The North Sentinel Island : One of the most isolated and unwelcomed places on the Earth., Pristupljeno dana 16. 12. 2014.
  8. ^ travelcreepster.com (North Sentinel Islanders), Pristupljeno dana 16. 12. 2014.
  9. ^ The Sentinelese of the Andamanans (by Indra Sinha) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (16. decembar 2014), Pristupljeno dana 16. 12. 2014.
  10. ^ http://www.neatorama.com/2013/07/08/The-Forbidden-Island/ The Forbidden Island; Pristupljeno dana 16. 12. 2014.
  11. ^ North-Sentinel-History Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. decembar 2014),Pristupljeno dana 10. 12. 2014.
  12. ^ Indigenous Policy Journal,Pristupljeno dana 10. 12. 2014.
  13. ^ North Sentinel:About the island Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. decembar 2014),Pristupljeno dana 11. 12. 2014.
  14. ^ An Unbroken Lineage. the Sentinelese Bloodline is 60,000 Years Long,Pristupljeno dana 11. 12. 2014.
  15. ^ G. K Ghosh: Tourism Perspective in Andaman and Nicobar Islands,APH Publishing, 1998; pt. 70
  16. ^ The most isolated tribe on earth,Pristupljeno dana 09. 12. 2014.
  17. ^ North-Sentinel-Island Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. decembar 2014),Pristupljeno dana 09. 12. 2014.
  18. ^ Cultural & biological diversities in the Andaman Islands,Pristupljeno dana 10. 12. 2014.
  19. ^ Census of India & Pandit, TN. (1990), The Sentinelese, Anthropological Survey of India, Seagull Books, Calcutta.
  20. ^ Enumeration of Primitive Tribes in A&N Islands – A Challenge,Pristupljeno dana 10. 12. 2014.
  21. ^ A-11 Individual Scheduled Tribe Primary Census Abstract Data and its Appendix,Pristupljeno dana 10. 12. 2014.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Сентинелци&oldid=27753331”