Smilja Tišma
| Smilja Tišma | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 9. jun 1929. |
| Mesto rođenja | Zrinska, Kraljevina Jugoslavija |
Smilja Tišma (Zrinska, oko 1929. godine) srpski je političar i preživeli zatočenik iz Logora Jasenovac. U Narodnoj skupštini Srbije bila je od 2020. do 2022. godine. Iako je izabrana na listi Socijalističke partije Srbije, nije član nijedne stranke.
Rane godine i detinjstvo tokom Drugog svetskog rata[uredi | uredi izvor]
Smilja je rođena u srpskoj porodici u selu Zrinska u zapadnoj Slavoniji i odrastao je u zajednici, u tadašnjoj Savskoj banovini Kraljevine Jugoslavije; teritorija današnje Hrvatske. Postoji neizvesnost oko Tišminog rođenja. Zvanični dokumenti kažu da je rođena 9. juna 1929. godine, iako je u periodu posle Drugog svetskog rata otkrila da ni godina ni datum nisu tačni. U intervjuu iz 2010. rekla je da je rođena nepoznatog datuma u junu i da je njena godina rođenja bila ranih 1930-ih; bez obzira na to, koristila je 9. jun 1929. kao svoj datum rođenja u službene svrhe. Njen otac je bio zemljoradnik, a ona je odrasla u seoskom domaćinstvu.
Smilja je bila dete kada je počeo Drugi svetski rat i kada je osnovana Nezavisna Država Hrvatska pod vlašću fašističkih ustaša. Kako je ispričala u intervjuima za usmenu istoriju, ona i njena porodica pretrpeli su mnoge poteškoće pod fašističkom vlašću. Njenog oca su ustaše uhapsile 1941. godine i veruje se da je umro u koncentracionom logoru. Ona i drugi članovi njene porodice su kasnije zatočeni u više različitih logora tokom naredne dve godine, uključujući i zloglasni logor Jasenovac; ona je ispričala užasne uslove kojima su zatvorenici bili izloženi i rekla da se veruje da je i njena majka umrla u tom periodu. Smilja je na kraju poslata u dečji logor Jastrebarsko i bio je deo grupe dece koja su odvedena u Ludbreg i od njih je zahtevano da rade na imanjima lokalnih seljaka. Komšija etnički Hrvat, iz njenog rodnog sela, uspeo je da spase nju i njenu braću i sestre krajem 1943. godine i vrati ih kući; ostatak rata provela je živeći sa članovima porodice i komšijama u Zrinskoj i oko nje i krijući se u obližnjoj šumi tokom bitaka.[1][2]
Tišma i njen brat prisustvovali su otvaranju jugoslovenskog Spomen-područja Jasenovac 1964. godine.[3] Kasnije je osnovala Udruženje logoraša Jasenovca.[4]
Političko delovanje[uredi | uredi izvor]
Tišma je u Beograd stigla po završetku rata, a sa braćom i sestrama je kasnije živela u raznim krajevima tadašnje Narodne Republike Srbije. Na kraju je diplomirala na Pravnom fakultetu Univerziteta u Beogradu i svoju karijeru provela radeći u jugoslovenskom ministarstvu za rad, boračka i socijalna pitanja. Bila je član Saveza komunista Jugoslavije i bila je u njegovom centralnom komitetu; u tom svojstvu držala je predavanja u ime stranke na različitim lokacijama širom zemlje. U intervjuu iz septembra 2020. rekla je da bi glasala za vraćanje tog vremenskog perioda ako bi to bilo moguće.[5] Nakon penzionisanja, više nije bila politički aktivna sve do 2020. godine.
Na parlamentarnim izborima u Srbiji 2020. godine Tišma je zauzela peto mesto na koalicionoj izbornoj listi koju predvodi Socijalistička partija Srbije.[6] Lista je osvojila trideset dva mandata, a ona je izabrana. Socijalisti su nastavili učešće u koalicionoj vladi Srbije i nakon izbora, a Tišma je bila podrška administraciji. Kao najstariji član skupštine (prema zvanično registrovanom datumu rođenja),[7] bila je njen privremeni predsednik od 3. avgusta do 22. oktobra 2020, kada je za predsedavajućeg izabran lider Socijalističke partije Ivica Dačić. [8]
Tokom svog poslaničkog mandata, Tišma je bila član skupštinskog odbora za rad, socijalna pitanja, socijalno uključivanje i smanjenje siromaštva i član poslaničkih grupa prijateljstva sa Francuskom, Grčkom, Izraelom, Italijom i Rusijom. Bila je u poslaničkoj grupi Socijalističke partije.[9] Ona je u maju 2021. u Narodnoj skupštini govorila o zločinima NDH tokom Drugog svetskog rata i pozvala skupštinu da podrži rezoluciju kojom se priznaje genocid nad Srbima, Jevrejima i Romima. [10]
Tišma nije bila kandidat za reizbor na parlamentarnim izborima u Srbiji 2022. godine, a njen mandat je formalno prestao kada je nova skupština zasedala 1. avgusta 2022. godine.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Oral history interview with Smilja I. Tišma", United States Holocaust Memorial Museum, 2007, accessed 17 May 2021.
- ^ "Video svjedočenje: Smilja Tišma", jasenovac-donjagradina.org, 2010, accessed 17 May 2021.
- ^ "Video svjedočenje: Smilja Tišma", jasenovac-donjagradina.org, 2010, accessed 17 May 2021.
- ^ Marko Tašković, "Majka i otac u logoru skončali od tuge, mene i brata SAČUVALA SVETA PETKA: Smilja (90) o stravičnom letu u logorima u NDH", Blic, 9 June 2020, accessed 17 May 2021.
- ^ Đorđe Barović, "Još čujem krike majki!", Vesti Online, 9 September 2020, accessed 17 May 2021. The journal Blic indicated in June 2020 that Tišma once served as deputy mayor of Belgrade, although this claim does not appear in other sources. See Marko Tašković, "Majka i otac u logoru skončali od tuge, mene i brata SAČUVALA SVETA PETKA: Smilja (90) o stravičnom letu u logorima u NDH", Blic, 9 June 2020, accessed 17 May 2021.
- ^ "Ko je sve na listi SPS-JS za republičke poslanike?", Danas, 7 March 2020, accessed 30 April 2021.
- ^ If Tišma was actually born in 1931 or later, then Đuro Perić would have been the oldest member of the assembly after the 2020 election. The assembly considered Tišma's registered birth date as definitive.
- ^ "PREŽIVELA JE USTAŠKI LOGOR, DANAS PREDSEDAVA SKUPŠTINOM: Ko je Smilja Tišma, najstarija poslanica koja je oduševila kolege", Novosti, 22 October 2020, accessed 17 May 2021.
- ^ SMILjA TIŠMA, Arhivirano 2021-05-11 na sajtu Wayback Machine, National Assembly of the Republic of Serbia, accessed 31 May 2022.
- ^ "Svodečenje iz Jasenovca u skupštini, predlog za rezoluciju", Tanjug, 11 May 2021, accessed 17 May 2021.
