Sofijski park

Sofijski park
Položaj
Mesto	Umanj, Čerkaška oblast
Država	Ukrajina
Koordinate	48.763056° S; 30.2225° I / 48.763056; 30.2225
Karakteristike
Površina	179,2 ha
Tip parka	park
Zaštita i posećenost
Kategorija zaštite	IV
Godina izgradnje	1796.
Ostalo

Sofijski park (ukr. Софіївський парк; polj. Zofiówka) je arboretum (vrsta botaničke bašte) i naučno-istraživački institut Nacionalne akademije nauka Ukrajine (Odsek za biologiju NASU). U Sofijivki se obavlja naučni rad u oblasti dendrologije, hortikulture (uključujući proučavanje, aklimatizaciju i introdukciju vrednih biljaka) i izgradnje parkova, botanike i ekologije biljaka. Park se nalazi u severnom delu grada Umanj, Čerkaška oblast (Centralna Ukrajina), blizu reke Kamjanke. Neki delovi parka podsećaju na engleski park. Danas je park popularno rekreativno mesto, koje godišnje poseti 500.000 posetilaca. Površina parka je 179,2 hektara.

"Sofijivka" je slikovita znamenitost svetskog baštovanskog dizajna sa početka 19. veka. U parku se nalazi preko 2.000 vrsta drveća i grmlja (lokalnih i egzotičnih) među kojima su taksodijum (močvarni čempres), Vajmutov bor, lalino drvo, platan, ginko i mnoge druge.

Park je ukrašen stenama, pećinama, bazenima, vodopadima, paviljonima, senicama, skulpturama.

Od 1980. godine direktor parka je član-dopisnik Akademije nauka, doktor bioloških nauka Ivan Kosenko. 1985. godine mala planeta #2259 je po ovom parku nazvana "Sofijivka".

Istorija

Stanislav Sčesni Potocki

Englesku pejzažnu baštu osnovao je 1796. godine grof Stanislav Sčesni Potocki, poljski plemić koji je obnovio Umanj nakon seljačkog ustanka. Grad Umanj u to vreme bio je deo Ruske imperije. Park je dobio ime po njegovoj supruzi Grkinji Sofiji. Bio je to poklon Stanislava Potockog supruzi za njen rođendan.

Logo Sofijivke

Cena prvobitnog parka procenjena je na 15 miliona zlota, bogatstvo po savremenim standardima. Glavni izvođač radova bio je Ludvik Mecel, poljski vojni inženjer koji je uvozio mnoge retke biljke iz cele Evrope. Kao glavnu radnu snagu zaposlio je lokalne kmetove. Zemljište za park je bilo veoma nerazvijeno sa brojnim jarugama i podeljeno rekom Kamjanka. Glavni deo parka nalazi se pored te reke sa nizom veštačkih basena i bara, vodopada (najviši je visok 14 m), ustava, tu je i podzemna reka Aheron (dužina - 224 m), fontane i dr. Ceremoniju otvaranja počastio je i Stanislav Trembecki, koji je napisao pesmu u kojoj veliča park i njegovu imenjakinju. Park je ukrašen brojnim skulpturama, uglavnom antičkim, i veštačkim liticama, pećinama i vidikovcima. Park je konfiskovan iz privatnog poseda nakon poljskog novembarskog ustanka 1832. godine i prenet u nadležnost Kijevske državne komore. Iste godine Nikolaj I poklonio je park svojoj supruzi Aleksandri Fjodorovnoj. Za to vreme iz parka se uklanjaju bista Tadeuša Košćuška i skulptura Jozefa Ponjatovskog. Tokom ovog perioda, Sofijivka je nazvana "Caričin vrt". U periodu 1836–1859, park je bio vlasništvo Uprave vojnih naselja i značajno je promenjen.

Tokom Velikog otadžbinskog rata, kompleks parka je značajno oštećen.

Godine 1945. park je dobio puno ime "Umanski državni rezervat "Sofijivka"".

Posle elementarne nepogode - poplave - 1980. godine, za četiri meseca obnovljeno je više od pedeset objekata. Od 1991. godine park je dobio status istraživačke institucije Nacionalne akademije nauka Ukrajine.

To je jedna od svetski poznatih baštensko - parkovskih umetničkih kreacija. U parku ima mnogo slikovitih područja, uključujući vodopade, fontane, bazene i kamenu baštu. To je jedan od najpoznatijih primera evropskog pejzažnog dizajna bašte sa kraja 18. ili početka 19. veka koji je sačuvan do današnjeg vremena.

Sofijski park je 21. avgusta 2007. proglašen za jedno od sedam čuda Ukrajine, na osnovu glasanja stručnjaka i internet zajednice.

Znamenitosti parka

Po originalnoj zamisli arhitekte, park ilustruje različite delove Homerovih pesama Odiseja i Ilijada .

Glavni ulaz

Južni deo

Park počinje sa "Glavnim ulazom" u Sadova ulici. Centralna aleja počinje posle glavnog ulaza. Tu se i danas nalaze glavne ulazne kule, izgrađene 1850–1852. U blizini se nalazi turistički uslužni centar, koji se danas zove „Kuća kreativnosti naučnika“. Ova zgrada je originalne arhitekture sa osmatračnicom na vrhu. Pored muzeja, zgrada ima hotel, restoran i saunu. Dugo je ulaz u park bio ukrašen crnim topolama (drveće u obliku trougla). Iz parka "Sofijivka" ovo drveće postalo je veoma popularno širom Ruske imperije. Pre 1996. godine, sa desne strane od ulaza, nalazio se mali istorijski muzej. Zgrada je izgrađena 1957. godine i korišćena je kao laboratorija. Posle 1980. pretvorena je u muzej za obuku vodiča. 1996. godine svi eksponati su preseljeni u upravnu zgradu. Sada se sa mesta nekadašnjeg muzeja mogu videti granitne litice i malo "Ženevsko jezero" koje se ovde pojavilo 1930-ih.

Na proplanku uz "Ženevsko jezero" izgrađena je mala senica za stražara. Senica je po obliku ličila na pečurku, pa se prostor na brdu sa desne strane od ulaza zove „Pečurka“. Senica je renovirana 1994. godine.

Pogled na trg i "Jonsko more" (u daljini je Zmijska fontana i Flora paviljon)

Na desnoj strani glavne aleje (između Glavnog ulaza i Tarpejske stene) rastu čempresi i borovi. Ovo drveće je zasađeno 1891. godine. Ova oblast se pre početka Drugog svetskog rata zvala „Mala Švajcarska“.

"Tarpejska stena" se nalazi na desnoj strani glavne aleje posle "Male Švajcarske". Ova stena je dobila ime po jugoistočnom zidu tvrđave Kapitol u starom Rimu i na njoj se nalazi drvena senica. Za vreme vladavine Potockog, ova tačka je bila kraj parka.

Pre paviljona Flore, levo, vidi se izvor – „Srebrni izvori”. Ovaj prirodni izvor vode uređen je u antičkom stilu i izgrađen je 1974. godine.

Glavna aleja se završava „Paviljonom Flora“. Nalazi se na trgu gde nekoliko puteva kreće u različitim pravcima.

Centralni deo

Kompozicija centralne zone Sofijivke zasnovana je na scenama iz mitologije antičke Grčke i Rima, a na pojedinim mestima su imitacije staništa grčkih bogova, heroja, pisaca i filozofa. To područje krase statue Hermesa i Venere.

Istočni deo

Istočno od statue Amora, na levoj strani, nalaze se granitne stepenice koje vode do pećina Lokotok i Orešek. Nastali su u prvom periodu izgradnje parka.

Orašek pećina se nalazi na desnoj strani. Ona upotpunjuje sastav divova doline. U pećini je urezana granitna Nut lava, a pored nje je napravljen trostepeni vodopad. Dalje ulicom ide most preko korita reke Kamjanke, koji vodi u dolinu Tempe. Na ovom mestu, Ludvig Mecel je pokušao da stvori prototip grčke doline Tempe. Ovde je raslo 9 breza koje su alegorijski prikazivale devet sinova Potockog.

U parku se nalaze i biste Platona, Aristotela, Homera i Sokrata. Deo parka zove se Jelisejska polja.

Severni deo

Engleski park, ili Arboretum V.V. Paškeviča, nalazi se u severnom delu parka. Zauzima malu površinu u obliku trougla, sa površinom od oko 2 hektara. Njegov vrh se nalazi pored kapije Umanske poljoprivredne akademije. Na parcelama arboretuma raste najveći broj egzotičnih drvenastih i žbunastih biljaka, vrednih kako u dekorativnom tako i u šumarskom pogledu, njihov broj 1987. godine iznosio je više od 100 vrsta i oblika. Uz Engleski park na zapadu je amfiteatar Parter i staklena bašta. Ispred staklene bašte je napravljen deo parka na tri nivoa.

Galerija

• 
  Parterni amfiteatar
• 
  Apolon
• 
  Paviljon
• 
  Most u parku
• 
  Kritski lavirint

Vidi još

• Anna Kuzemko

Spoljašnje veze

• Official Website
• Map of Sofiyivsky park in Uman - very detailed 3D map of park Sofievka from www.mapofukraine.net
• History of Park
• Zofiówka (na poljskom) in the Geographical Dictionary of the Kingdom of Poland (1895)