Fontana „Mileva” (Mataruška Banja)
43° 41′ 24″ S; 20° 36′ 46″ I / 43.6900124° S; 20.6127328° I
 Dekorativna fontana sa ženskim aktom, centralnom figurom kupačice koja ulazi u vodu | |
| Lokacija | Banjski park, Mataruška Banja |
|---|---|
| Autor | Dragan Panić |
| Tip | dekorativna fontana |
| Otvaranje | 1967. |
Fontana „Mileva” ili Milevina fontana je fontana koja se nalazi u Mataruškoj Banji, u centralnom delu banjskog parka. Fontanu krasi skulptura kupačice koja ulazi u vodu, ženski akt, delo vajara Dragana Panića, postavljena 1967. godine. Ubrzo po postavljanju skulpture fontana je postala simbol Mataruške Banje i neizbežan motiv na turističkim razglednicama.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Mataruška Banja čuvena je po lekovitoj, toploj sumpornoj vodi, koja pomaže u lečenju ženskog steriliteta i drugih ginekoloških oboljenja. Svojevremeno je u narodu bila poznata i kao „banja za nerotkinje“, U 20. veku važila je za prestižnu turističku destinaciju. Uz nekadašnje mondenske vile, kupatila, restorane i hotele, banjski park je bio centar društvenog života. U njemu su se organizovali različiti zabavni sadržaji za goste. Pedesetih i šezdesetih godina meštani su sami organizovali radne akcije uređenja parkovskih perivoja, cvetnih leja, ulica i šetališta. U tom duhu 1967. godine u središte postojeće banjske fontane, koja se nalazi u samom centru parka, postavljena je skulptura, ženski akt. Ovakva fontana, sa skulpturom, ubrzo je postala zaštitni znak Mataruške Banje i to je ostala do danas.[1]
Skulptura devojke koja ulazi u vodu zamišljena je da predstavlja Veneru, rimsku boginja ljubavi, lepote, seksa, plodnosti i blagostanja. Međutim, meštani su ubrzo promenili tu odluku. Naime, njihovoj do tada najpoznatijoj sugrađanki, doktorki Milevi Karajović, nije bio podignut spomenik u banji, pa su fontani dali njeno ime. Mileva Krajović poginula je u pokušaju da zaustavi Masakr u Kraljevu 1941. godine. Tako se desilo da fontanu, koja nije u početku bila posvećena njoj, meštani nazovu po ovoj plemenitoj ženi i tako očuvaju sećanje na nju.[2]
Mileva Karajović[uredi | uredi izvor]
Mileva Karajović rođena je u Kragujevcu. Studirala je medicinu u Beču, gde je upoznala svog budućeg supruga. Po završetku studija njih dvoje dolaze u Kraljevo. Radili su kao lekari u Mataruškoj Banji, gde su živeli u jednoj od banjskih vila.
Doktorka Mileva bila je poznata kao velika dobrotvorka. Tokom II Svetskog rata u njihovoj vili nalazi seo dom za izbeglu decu, takozvani SID.[2] Kada su Nemci u oktobru 1941. otpočeli masovno streljanje stanovništva, doktorka Karajović je izašla pred nemačkog čuvara i zatražila da razgovara sa komadantom. Nakon što je uporno insistirala na tome, čuvar je poslao po komadanta, koji je naredio da je dovedu. Upitao je šta želi, a ona mu je, na nemačkom jeziku, odgovorila da je lekar, da je član lekarskog udruženja i organizacije Crveni krst, da poznaje međunarodne propise o postupanju u ratu prema civilnom stanovništvu i da protestuje zbog masovnog zločina čiji je očevidac. Od komadanta mesta, Alfonsa Macioviča, tražila je da se odmah prekine sa masakrom. Maciovič ju je ubio na mestu.
Prema dostupnim podacima, tokom masakra u Kraljevu streljano je 29 žena. Mileva Karajović je najpoznatija među njima. Ostale žene su streljane uveče 16. oktobra.[3]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Ćirović, G. (2024-01-11). „FONTANA OMILjENI MOTIV: Stare razglednice Mataruške Banje nedaleko od Kraljeva”. NOVOSTI. Pristupljeno 2024-06-13.
- ^ a b „Fontana Mileva u Mataruškoj banji”. RTS :: Srbija danas. 2023-03-30. Pristupljeno 2024-06-13.
- ^ Trifunović, Vojkan. „MILEVA KARAJOVIĆ”. SIDžA. Pristupljeno 2024-06-13.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- N.B (2017-01-11). „ZALEĐENA GOSPA Fontana okovana ledom OSTAVLJA BEZ DAHA”. Blic.rs. Pristupljeno 2024-06-13.