Hinga
 Hinga
|
|
 | |
  |
|
| Naziv humke ili grupe: | Hinga |
|---|---|
| Kodni naziv: | BAC247 |
| Tip: | Humka, tumul |
| Lokacija (opština): | |
| Tradicionalni naziv: | mađ. Hinga halom |
| Poreklo naziva: | Nepoznato |
| Istorijski period: | III-I.vek p. n. e.—XII.vek |
| Epoha: | |
| Poreklo (kultura): | Eneolit |
| Dimenzije (približno): | 95×65 m |
| Visina (približno): | 5 m (danas niže) |
| Materijal: | Zemlja |
| Stanje: | Loše |
| Arheološki istraženo: | Delimično |
Hinga je stari breg veštačkog porekla u zaleđu ludaškog naselja Nose, odmah pored jezera Ludoš, arheološki značajan lokalitet. Velika humka ili mogila[1] skrenula je na sebe pažnju muzejskih radnika svojim oblikom, koji se izrazito razlikuje od peščanih dina među kojima se uzdiže. Zbog veličine, pomišljano je u prvi mah na neku velikašku grobnicu, međutim do zaključenja ove pretpostavke nije moglo doći zbog složene sratigrafije, nastale kada je breg upotrebljen za masovna sahranjivanja u srednjem veku, kasnije od njenog nastanka.
Opis
[uredi | uredi izvor]
"Hinga" je veštački brežuljak iz bronzanog doba nadomak sela Nosa. Nalazi se uz samu obalu Ludaškog jezera. Na njemu je u ranom srednjem veku stajala crkva, okružena grobljem. Ostatak osnove crkve otkriven je ali ujedno i uništen 1940. godine gradnjom bunkerskog utvrđenja tokom vojnih operacija. Do arheološkog proučavanja ostataka groblja došlo je nakon rata, 1948-e godine, kada je utvrđeno da su grobovi iz XII–XV. veka.
Međutim, prema mišljenju arheologa unutrašnjost brega možda skriva još iznenađenja – grob iz bronzanog perioda.[2] To se tokom dosadašnjih istraživanja nije moglo utvrditi, jer je u prvim zaštitnim iskopavanjima, obrađen samo površinski sloj lokaliteta, a i on sa mnoštvom grobnih raka.
I samo okruženje "Hinge" je bogato arheološkim slojevima. Obrađujući zemlju oko lokaliteta, traktori tokom oranja često izbacuju kosti.[2]
Istraživanja
[uredi | uredi izvor]Zahvaljujući entuzijazmu dr Imrea Šulmana tadašnjeg direktora Subotičkog muzeja, i organizacionom timu koji je predvodio dr Miodrag Grbić, u posleratnom periodu se pristupilo iskopavanjima na Hingi. Otkriveno je srednjovekovno naselje sa crkvom i grobljem, međutim, zbog raspoloživih skromnih sredstava iskopavanja nisu nastavljena.[1] Tada je iskopana samo polovina lokaliteta, ali ipak, pronađeno je 132 grobnice sa artefaktima koji pokazuju da je naselje koje se ovde nalazilo iz perioda između XI. (doba Arpadovića) i XV. veka (doba Anžujaca). Kopano je veoma oprezno do dubine od 1,5 m u uzdužnim sondama preko humke, tokom čega se videlo da je najveći deo zemlje u prošlosti uznemiravan usled prekopavanja (obrada, krčenje drveća i slično). Prilozi u nekoliko netaknutih grobova bili su interesantni: bronzana dugmeta, naušnice i raznorazno prstenje. Na nakitu se video i vizantijski uticaj, što ukazuje na import. Datiranje je izvršeno na osnovu nađenog kovanog novca.[1]
Od pretpostavke o poreklu humke moglo se doći jedino do tog zaključka – na osnovu tada istražene stratigrafije i jednog slučajnog praistorijskog nalaza – da je čovek nesumnjivo učestvovao, ako ne i bio jedini činilac pri njenom stvaranju.[1] Arheološki ovaj zaključak potvrđuje nalaz dva fragmenta atipične preistoriske grnčarije, koji su nađeni na dubini od 2,50 m, u namenski nasutom sloju zemlje, kao i jedan beličast sloj pepela koji se u pravilnom obliku prostirao ispod velikog dela Hinge, ali nije bio ceo otkriven, pošto je naglasak bio na srednjovekovnom groblju iznad, koje se moralo arheološki spasiti.
Pokazalo se kasnijih godina da je Hinga višeslojni arheološki lokalitet i da je obala jezera od pamtiveka nastanjena. U neposrednoj okolini Hinge, uz obalu jezera pronađene su ostave žita iz neolita, i nalažene su nekropole iz perioda seobe naroda, kao i iz XI. veka.[2]
Tokom iskopavanja 1950. godine na "Bisernoj obali" nađena je nekropola iz bakarnog doba (otkrivena su 6 eneolitska groba) i naselje iz ranog neolita. Nalažena su i kremena oruđa iz ranog praistorijskog doba, a u zbirci gradskog muzeja našli su se i eksponati iz gvozdenog doba, kao i Sarmatskog perioda, takođe sa Hinge.[3]
Stanje i perspektive
[uredi | uredi izvor]Danas se na površini Hinge nalazi vinograd Kevidinke. Zasad nema planova da se arheološka istraživanja nastave.
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ a b v g Šafarik O. – Šulman M. (1954): Hinga, Srednjovekovna nekropola kod Subotice. Rad vojvođanskih muzeja 3, Novi Sad.
- ^ a b v A Vajdaság enciklopédiája - A Vajdaság települései és címerei Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. januar 2017) – portal o gradovima Vojvodine (jezik: mađarski)
- ^ Arhaološka zbirka Arhivirano na sajtu Wayback Machine (29. jul 2017) - Gradski muzej Subotica
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Nikola Tasić (1983): Jugoslovensko Podunavlje od indoevropske seobe do prodora Skita - Posebna izdanja Balkanološkog instituta (Srpska akademija nauka i umetnosti) knj. 17.; Matica srpska, Odeljenje društvenih nauka, Novi Sad – Balkanološki institut SANU, Beograd
- Bogdan Brukner, Borislav Jovanović, Nikola Tasić (1974): Praistorija Vojvodine – Monumenta archaeologica Vol. I (knjiga 3 Monografije Instituta); Institut za izučavanje istorije Vojvodine - Savez Arheoloških Društava Jugoslavije. Novi Sad (English summary/text at pages 425-484)
