Careva džamija u Bileći
| Careva džamija | |
|---|---|
_02.jpg) Careva džamija u centru Bileće | |
  Careva džamija Lokacija na mapi Bosne i Hercegovine | |
| Osnovne informacije | |
| Lokacija | Bileća, Republika Srpska, BiH |
| Koordinate | 42° 52′ 47″ S; 18° 25′ 49″ I / 42.879775° S; 18.430338° I |
| Religija | islam |
| Grad |  Bileća |
| Opština |  Bileća |
| Entitet |  Republika Srpska |
| Država |  Bosna i Hercegovina |
| Status | Nepokretno kulturno dobro Republike Srpske |
| Arhitektonski opis | |
| Osnivanje | 1895. obnova: 1965. i 2011. |
| Završetak izgradnje | kraj 19. veka |
| Cena izgradnje | 40.000 kuna |
| Datum rušenja | 1950. i 1992. |
| Specifikacije | |
| Dužina | 11,4 m² |
| Širina | 11,4 m² |
| Broj minareta | 1 |
| Visina minareta | 23 m |
| Materijali | kamen |
Careva džamija, poznata i pod imenom Obradovića džamija, ili jednostavno Gradska džamija, nalazi se u centru Bileće, u Republici Srpskoj, BiH. Proglašena je za nepokretno kulturno dobro Republike Srpske.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Careva džamija izgrađena je 1895. godine, na temeljima stare džamije, novcem kojeg je dala Zemaljska vlada BiH (40.000 kuna) i domaće stanovništvo. Po tome je najmlađa džamija u Hercegovini.
Bilećki muslimani su se obratili caru Francu Jozefu u Beč, sa predstavkom i zamolili da se džamija u Bileći izgradi od tesanog kamena kao i crkva, što im je i odobreno. Car je dao odobrenje i poklonio ćilim.*[2]
Minaret Careve džamije je bio oštećen od udara groma 1925. godine, i to njegov donji deo, kaca, koji je kasnije restauriran. Za vreme Drugog svetskog rata, džamija je bila oštećena. Godine 1965. ova oštećenja su sanirana. Tada je izgrađena gasulhana i ograđen harem džamije.
Preko puta džamije nalazila se do 1941. godine zgrada mekteba, koja je sagrađena početkom 20. veka. Zgrada je u toku Drugog svetskog rata jako oštećena, a nakon 1950. godine je srušena.
Careva džamija je minirana 1992. godine i tom prilikom su potpuno uništeni krov, minaret i enterijer džamije, dok su zidovi znatno oštećeni. Ponovo je obnovljena 2011. godine.
Opis i karakteristike[uredi | uredi izvor]
Prema konceptu prostorne organizacije, Careva džamija pripada tipu jednoprostornih džamija dimentija 11,4x11,4 metara, sa kamenim minaretom visine 23 metra. Kameni minareti kvadratne osnove nalaze se jedino uz džamije u Hercegovini. Minareti četvrtastog oblika imale su Telarevića džamija u Bijeljanima kod Stolca, džamije u okolini Bileće: Avdića džamija u Planoj, džamija u Kljunama, Kružnju i Svinjašnici, džamije na području Nevesinja: Perkušića džamija u Nevesinju, Čelebića džamija u Donjoj Bijenji, džamija u Kruševljanima, zatim, džamija u Glavatičevu kod Konjica, Fatime kadune u Mostaru.
Centralni prostor džamije je pokriven je unutrašnjom kupolom sa temenom na visini od 11 metara do kote – poda džamije. Kupola je pokrivena šestostrešnim šatorastim krovom, drvene konstrukcije. Šatorasti krov je oslonjen na osmougaoni tambur. Prelaz iz kvadratne osnove u tambur ostvaren je preko četiri trompe.
U enterijeru je mihrab bez dekora, minber od kamena i drveni mahfil.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Careva džamija”. kons.gov.ba. Pristupljeno 13. 10. 2016.
- ^ U Bilećkoj džamiji sve do rata čuvali ćilim cara Franca Jozefa[mrtva veza], avaz.ba, Pristupljeno 15. novembra 2017. godine (jezik: bošnjački)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Hivzija Hasandedić, Muslimanska baština u istočnoj Hercegovini, El-Kalem, Sarajevo, 1990. godina
- Mehmed Mujezinović, Islamska epigrafika u BiH, knjiga II, Sarajevo pablišing, Sarajevo 1998. godina
