Crkva Svete Petke u Požarevcu
| Crkva Svete Petke | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Eparhija | Braničevska |
| Arhitektura | |
| Stil | Srpsko - vizantijski |
| Lokacija | |
| Mesto | Požarevac |
| Država | Srbija |
Crkva Svete Petke u Požarevcu nalazi se u novom delu grada, zvanom „Busije“. Hram je posvećen Svetoj Paraskevi odnosno Petki (grč. Παρασκευή - petak - dan dobrovoljnih Stradanja Gospodnjih). Radovi na hramu su otpočeti 2001. godine, a hram je osvećen 2013. godine. Pripada Eparhiji braničevskoj Srpske pravoslavne crkve. Hramovna slava se proslavlja 14. oktobra po starom, odnosno 27. oktobra po novom kalendaru.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Blagoslovom njegovog preosveštenstva vladike Braničevskog, gospodina Dr Ignjatija, 6. oktobra 2001. godine osvešteni su temelji crkve u Požarevcu, u naselju Busije. Poštovanje Svete Petke je veoma rasprostranjen na ovim područijima među vernicima, zbog toga je hram i posvećen ovoj svetiteljki.[1] Za podizanje ovog hrama grad Požarevac je besplatno ustupio 50 ari placa u ulici Strahinjića Bana. [2]
Gradnja ovako važnog hrama je započeta u ekonomski nezgodnom trenutku po Srbiju, zbog dugotrajnih sankcija međunarodne zajednice i NATO bombardovanja Srbije - zbog toga je gradnja mogla da se odvija samo uz veliku pomoć donacije ktitora i vernog naroda.
Glavni ktitor je bila Holding kompanija ,,Bambi“ Požarevac sa stalnim novčanim sredstvima i AD „Vodoprivreda" Požarevac, sa pomoći u mašinskim radovima, prevozima i određenim građevinskim materijalima. Donori su bili i druga gradska i javna preduzeća. Pored finansijske pomoći, Holding kompanija ,,Bambi“ Požarevac poklonila je i tri zvona nabavljena u Grčkoj kao i plaštanicu Sv. Petke koja je doneta iz Jašija iz Rumunije.
Pored darivanja plaštanice izdato je:
Uverenje o darivanju (Act de donate)
,,Na zahtev Gospodina Dr Miroslava Miletića, predstavnika parohije Svete Paraskeve, iz mesta Požarevca - Srbija, poklanjamo ovaj pokrov sa moštiju Svete Paraskeve iz grada Jašija, kao znak bratstva i ljubavi između srpskih i rumunskih vernika, dubokog uvažavanja i blagoslova vernicima koji imaju posebno poštovanje prema Svetoj Prepodobnoj Paraskevi.
Da Gospod Bog, molitvama svete Prepodobne Paraskeve, blagoslovi i nagradi trud i bogobojažljivost naše braće u pravoj veri.
— + Daniel Mitropolit Moldave i Bukovike Grad Jaš - Rumunija 17. juni 2002".
Građevinski odbor[uredi | uredi izvor]
Pre početka izgradnje hrama, formiran je građevinski odbor čiji je zadatak bio da se bavi svim poslovima vezanim za gradnju, obezbeđivanjem sredstava od donora.
Građevinski odbor su činili:
- Zoran Janković, protojerej stafrofor
- Đorđe Relić, dipl. inž.
- Milan Perić, dipl. inž.
- Aleksandar Janković, dipl. inž.
- Jugoslav Stanković. inž.
- Luka Šešum, prof.
- Vidoje Vukašinović, prof.
- Miroslav Živadinović
Osnovne karakteristike objekta[uredi | uredi izvor]
Hram je rađen po projektu Krste Nikolića, dipl. inž., dužina crkve je 31 metar, širina 20 metara, a visina centralne kupole je 31 metar. Crkva ima tri zvonika, brod i centralnu kupolu. Crkva je izgrađena u srpsko - vizantijskom stilu. Za izgradnju je utrošeno 280.000 opeke iz okoline Požarevca, a betonski stubovi se ne primećuju jer su uzidani, dok samo zdanje ima 120 spoljnih otvora. Sam hram može da primi 2.500 vernika.
Hram ima dve galerije, a na drugoj galeriji je izgrađen obrazovni centar amfiteaterskog tipa „Ecclesia Viminaciensis“.[3] Centar je višenamenski i treba da predstavlja mesto sabiranja bogoslova, veroučitelja i katiheta pre svega Braničevske eparhije, ali i drugih dijaceza Srpske pravoslavne crkve.
Ikonostas[uredi | uredi izvor]
Slikarski radovi na ikonostasu delo su studenata Akademije likovnih umetnosti iz Beograda u klasi profesora Gorana Janićijevića, dok je rezbarske i duborezne radove izveo majstor Zvonimir Stević iz Kasidola.[4]
Na ikonostasu je naslikano u provoj zoni 6 ikona, sa desne strane: Gospod Isus Hristos, Sveti Jovan Krstitelj, Sveti Georgije; sa leve strane; Bogorodica, Sveta Petka i Sveti Nikola; kao i četiri na dverima u prvoj zoni. Južna, jednokrilna oltarska vrata su sa ikonom Svetog Stefana; severna, jednokrilna oltarska vrata su sa ikonom arhangela Mihaila. Centralne, dvokrilne, oltarske dveri nose ikone arhangela Gavrila i Presvete Djeve Marije (scena blagovesti).[4]
U drugoj zoni naslikane su dvanaest ikona sa likovima apostola i jevanđelista, dok u trećoj visokoj zoni je ikona u poluluku rezbarenog duboreza ,,Tajna večera". Na Vrhu je Raspeće Gospoda na krstu i dva uokvirena medaljona sa likovima Bogorodice i Svetog Jovana.[4]
Na ikonostasu je izrezbarena stilizacija paunova kao rajskih ptica.[4]
Freskopis[uredi | uredi izvor]
Na zapadnom zidu je naslikano Rođenje Presvete Bogorodice, Uspenje Presvete Bogorodice i Vavedenje, a na stubovima ispred prve galerije su naslikani stolpnici. Iznad fresaka koji prikazuju život Presvete Bogorodice, naslikan je Hristos okružen aposotolima, dvojicom arhanđela i heruvimima. Zapadni zid je freskopisao Zvonimir Stević iz Kasidola.[5]
Oltar i istočni zid je oslikao grčki ikonopisac, sveštenik Stamatis Skliris.[6] Njegov stil ikonopisanja predstavlja sintezu tradicionalnog ikonopisanja sa modernim slikarskim trendovima, sa ciljem da što jasnije približi eshatološku realnost modernom čoveku.
U oltaru je naslikan Drugi Hristov dolazak, a na istočnom zidu je naslikano Vaskrsenje Hristovo, pričešće apostola, Blagovesti, Sv. Vasilije Veliki i Sv. Jovan Zlatousti.
Galerija[uredi | uredi izvor]
_2339_03.jpg)
_950.jpg)
_953.jpg)
_957.jpg)
_955.jpg)
_965.jpg)
_967.jpg)
_971.jpg)
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Marjanović Kefalo, Novica (2011). Crkva Sveta Petka u Požarevcu. Požarevac. str. 12. ISBN 978-86-904359-6-8.
- ^ „Osveštan hram Svete PetkeConsecrated church of St. Petka”. pozarevac.rs. Pristupljeno 2021-04-18.
- ^ goran.ilic@sabornost.org, Goran Ilić. „Izgrađen je Obrazovni centar „Ecclesia Viminaciensis“”. centar.sabornost.org (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2021-04-18.
- ^ a b v g Marjanović Kefalo, Novica (2011). Crkva Sveta Petka u Požarevcu. Požarevac. str. 26. ISBN 978-86-904359-6-8.
- ^ Marjanović Kefalo, Novica (2011). Crkva Sveta Petka. Požarevac. str. 28. ISBN 978-86-904359-6-8.
- ^ „Holy Icon - Saint Paraskevi, Požarevac, Serbia”. www.holyicon.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-04-19.
