Crkva Svete Petke u Radošićima kod Raške
| Crkva Svete Petke u Radošićima | |
|---|---|
| Crkva Svete Petke u Radošićima | |
 | |
| Osnovni podaci | |
| Tip | crkva |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Eparhija | Eparhija raško-prizrenska |
| Osnivanje | 14. vek |
| Posvećen | Svetoj Petki |
| Lokacija | |
| Mesto | Radošiće, Raška |
| Država | Srbija |
Crkva Svete Petke u Radošićima kod Raške je srednjovekovna crkva, koja je najverovatnije podignuta sredinom 14. veka.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Zbog nedostataka pisanih izvora, nije moguće utvrditi kada je Crkva Svete Petke u Radošićima bila podignuta niti ko je njen ktitor. Postoji pretpostavka da je ova crkva zapravo Manastir Tušimlja, poznat iz turskih katastarskih popisa. U prilog ovome govori to što u turskim popisima ne pominje crkva u Radošićima, iako je Manastir Tušimlje pomenut. Moguće je da se staro selo Radošići (pomenuto kao Radešići u turskom popisu) ne poklapa sa teritorijom današnjeg sela, odnosno da su se selo Tušimlje i istoimeni manastir nalazili u današnjim Radošićima. Na ovakav zaključak upućuje i obližnji toponim Tušimljansko brdo. Međutim, postoji i pretpostavka da je ovaj manastir smešten u današnjem istoimenom selu, koje se nalazi kod Novog Pazara.[1]
Nije poznato kome je ova crkva bila prvobitno posvećena. U srednjem veku Sveta Petka je retko birana za patrona hrama, iako je njen kult Srbima bio poznat od sredine 13. veka. Kult Svete Petke se počeo širiti među srpskim narodom nakon 1398. godine i prenosa njenih moštiju iz Bugarske u Kruševac, a kasnije i u Beograd. Ipak, postoje dokazi da je kult Svete Petke bio vrlo poštovan u području oko Raške, odnosno u župi Brvenik, na čijoj teritoriji se ova crkva nalazila u srednjem veku, zbog čega se ne može isključti mogućnost da je crkva bila posvećena ovoj svetiteljki od svog nastanka.[2]
U narodnoj tradiciji ova crkva je povezana sa dinastijom Nemanjića. Narod veruje i da je od kamena sa ruševina ove crkve podignut zvonik u Pavlici. Moguće je da je ova crkva bila zadužbina nekog srpskog vlastelina, što je slučaj i sa drugim crkvama u župi Brvenik. Crkva Svetog Nikole u Brveniku je zadužbina kneza Dabisa, a njene dimenzije su slične crkvi u Radošićima.[3]
Na osnovu analize fragmenata fresaka može se utvrditi da je crkvu oslikavalo bar dvoje slikara.[4] Ove freske pripadaju slikarstvu 14. veka, odnosno drugoj polovini ovog veka. Postoje sličnosti sa slikarstvom Rečana (oko 1370), Psače (1365-1371) i Andreaša (1388-1399). Ipak, zbog izvesnih sličnosti koje slikarstvo crkve Svete Petke pokazuje sa srpskim slikarstvom iz prvih decenija 14. veka, bilo bi najopravdanije freske crkve u Radošićima datovati u petu ili šestu deceniju ovog stoleća. Jedan deo fresaka pripada nešto mlađem sloju slikarstva, slabijeg kvaliteta. Ako se pretpostavi da je priprata naknadno podignuta, moguće je da su tom prilikom u crkvi izvedeni i slikarski radovi. Ovo je najverovatnije izvedeno u periodu nakon obnove Pećke patrijaršije.[5]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Stevanović, Bojana; Lukić, Mina; Živković, Miloš (2010). „Fragmenti fresaka iz crkve u selu Radošićima kod raške”. Naša prošlost. 11: 87.
- ^ Stevanović, Bojana; Lukić, Mina; Živković, Miloš (2010). „Fragmenti fresaka iz crkve u selu Radošićima kod raške”. Naša prošlost. 11: 87—88.
- ^ Stevanović, Bojana; Lukić, Mina; Živković, Miloš (2010). „Fragmenti fresaka iz crkve u selu Radošićima kod raške”. Naša prošlost. 11: 88—89.
- ^ Stevanović, Bojana; Lukić, Mina; Živković, Miloš (2010). „Fragmenti fresaka iz crkve u selu Radošićima kod raške”. Naša prošlost. 11: 98.
- ^ Stevanović, Bojana; Lukić, Mina; Živković, Miloš (2010). „Fragmenti fresaka iz crkve u selu Radošićima kod raške”. Naša prošlost. 11: 100—104.
