Crkva Svetog Nikole u Gnjilanu

Crkva Svetog Nikole sa starim grobljem
Crkva Svetog Nikole sa starim grobljem
Opšte informacije
Mesto	Gnjilane
Opština	Gnjilane
Država	Srbija
Tip kulturnog dobra	spomenik kulture
Vlasnik	Republika Srbija
Nadležna ustanova za zaštitu	Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture Kosova i Metohije

Crkva Svetog Nikole
Crkva Svetog Nikole
	Crkva Svetog Nikole, 2017.
Osnovni podaci
Osnivanje	1861.
Reosnovan	1983.; 2016–2017. (fasada crkve, zvonare i česme, krov crkve i unutrašnjost zvonare)
Mesto	Gnjilane, Kosovo i Metohija, Srbija

42° 27′ 50″ S; 21° 28′ 00″ I / 42.464019° S; 21.466678° I

Crkva Svetog Nikole u Gnjilanu je podignuta 1861. godine na temeljima starije, omanje crkve u centru Gnjilana, na Kosovu i Metohiji, Srbija. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.

Prošlost i arhitektura[uredi | uredi izvor]

Crkva je znatnih dimenzija i prostrane unutrašnjosti nastale kao rezultat bazilikalne osnove. Izvedena je u duhu romantizma 19. veka, sa kombinacijom elemenata različitih stilova, od vizantijskog, preko neoromanskog i neorenesansnog, do neobaroknog. Kao neimar se pominje Damir Zografski Popradiški. Posle velikog požara 1893. godine,^[9] crkvu je obnovio Đorđe Novković Xongar iz Papradišta, koji se proslavio gradnjom hrama Svetog Spasa u Sofiji [bg]. Visoka ikonostasna pregrada nastala je kada i crkva. U neposrednoj okolini crkve nalazi se zgrada bivše škole, zvonara (izgrađena 1938) i česma (izgrađena 1933).

Crkva danas[uredi | uredi izvor]

Danas se u njoj čuva lepa zbirka ikona, knjiga i crkvenih sasuda. Crkva Svetog Nikole u Gnjilanu danas je stecište Srba iz Kosovskog Pomoravlja. Nakon 1999. godine u Gnjilanu je ostalo desetak srpskih porodica, a Srbi iz okolnih gnjilanskih sela okupljaju se uglavnom u porti gnjilanske crkve.^[10]^[11]^[12]

Galerija[uredi | uredi izvor]

Pre rekonstrukcije[uredi | uredi izvor]

Crkva
Crkva
Crkva
Crkva
Česma i zvonara u porti crkve
Crkvena porta

Posle rekonstrukcije[uredi | uredi izvor]

Crkva, 2017.
Crkva, 2017.
Crkva, 2017.
Crkva, 2017.
Zvonara u porti crkve, 2017.
Zvonara u porti crkve, 2017.
Česma u porti crkve, 2017.
Česma u porti crkve, 2017.
Česma i zvonara u porti crkve, 2017.

Osnov za upis u registar[uredi | uredi izvor]

Odluka o utvrđivanju crkve Svetog Nikole za spomenik kulture, br. 1394 (Sl. glasnik RS br. 51 od 13.11.1997. g.). Rešenje Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika kulture u Prištini, br. 153 od 10.4.1980. Zakon o kulturnim dobrima (Sl. glasnik RS br. 71/94).

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Spisak spomenika kulture u Kosovskopomoravskom okrugu

Reference[uredi | uredi izvor]

^ POČELA OBNOVA SABORNOG HRAMA SVETOG NIKOLE U GNJILANU rtvpuls.com
^ POČELA OBNOVA SABORNOG HRAMA SVETOG NIKOLE U GNJILANU kosovskopomoravlje.net
^ OBNOVA CRKVE SVETOG NIKOLE U GNjILANU^{[mrtva veza]} spcognjilane.com
^ ZAVRŠENA PRVA FAZA REKONSTUKCIJE CRKVE SVETI NIKOLA U GNJILANU rtvpuls.com
^ Završena prva faza rekonstrukcije crkve Sv.Nikola u Gnjilanu radiokontaktplus.org
^ POČELO UNUTRAŠNJE UREĐENJE ZVONARE GNJILANSKE CRKVE rtvpuls.com
^ Počelo unutrašnje uređenje zvonare Gnjilanske crkve kosovskopomoravlje.net
^ Gnjilane: Počelo unutrašnje uređenje zvonare crkve Svetog Nikole Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. april 2018) kossev.info
^ Todor P. Stanković — Putne beleške po Staroj Srbiji 1871–1898
b. Gnjilane.
b. Gnjilane. (strana — 6 —)
^ Gnjlane: Crkva Svetog Nikole jedini spas novosti.rs
^ Saborna crkva u Gnjilanu tragomsrpskihsvetinja.com
^ Gnjilane Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. novembar 2020) srbijanac.rs

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

„Crkva Sv. Nikole sa starim grobljem — Spomenici kulture u Srbiji”. SANU.
Srpska pravoslavna crkva - Opština Gnjilane (SPCO Gnjilane): Crkva Sv. Nikole - Gnjilane Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. oktobar 2016) spcognjilane.com Objavljeno 2013.
Srpska pravoslavna crkva - Opština Gnjilane (SPCO Gnjilane): Crkva Sv. Nikole - Gnjilane Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. oktobar 2018) spcognjilane.com Objavljeno 2015.
Novosađanin obnavlja crkvu u Gnjilanu politika.rs
RENOVIRANJE HRAMA SVETOG NIKOLE U GNJILANU Arhivirano na sajtu Wayback Machine (7. april 2017) rtvpuls.com

Napomena: Sadržaj ovog članka je jednim delom ili u celosti preuzet sa http://www.sanu.ac.rs. Nosilac autorskih prava nad materijalom je dao dozvolu da se isti objavi pod slobodnom licencom. Dokaz o tome se nalazi na OTRS sistemu, a broj tiketa sa konkretnom dozvolom je 2009072410055859.

[1] POČELA OBNOVA SABORNOG HRAMA SVETOG NIKOLE U GNJILANU rtvpuls.com

[2] POČELA OBNOVA SABORNOG HRAMA SVETOG NIKOLE U GNJILANU kosovskopomoravlje.net

[3] OBNOVA CRKVE SVETOG NIKOLE U GNjILANU^{[mrtva veza]} spcognjilane.com

[4] ZAVRŠENA PRVA FAZA REKONSTUKCIJE CRKVE SVETI NIKOLA U GNJILANU rtvpuls.com

[5] Završena prva faza rekonstrukcije crkve Sv.Nikola u Gnjilanu radiokontaktplus.org

[6] POČELO UNUTRAŠNJE UREĐENJE ZVONARE GNJILANSKE CRKVE rtvpuls.com

[7] Počelo unutrašnje uređenje zvonare Gnjilanske crkve kosovskopomoravlje.net

[8] Gnjilane: Počelo unutrašnje uređenje zvonare crkve Svetog Nikole Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. april 2018) kossev.info

[9] Todor P. Stanković — Putne beleške po Staroj Srbiji 1871–1898
b. Gnjilane.
b. Gnjilane. (strana — 6 —)

[10] Gnjlane: Crkva Svetog Nikole jedini spas novosti.rs

[11] Saborna crkva u Gnjilanu tragomsrpskihsvetinja.com

[12] Gnjilane Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. novembar 2020) srbijanac.rs

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]