Vitruvijev čovek

Vitruvijev čovek je svetski poznati crtež koji je nacrtao Leonardo da Vinči iz oko 1487. godine u jednoj od svojih beležnica. Uz crtež se nalaze i beleške temeljene na delu slavnog starorimskog arhitekte Vitruvija. Izveden je mastilom i perom na papiru, a prikazuje figuru muškarca u dva polažaja koji se preklapaju, s raširenim rukama (u jednoj) te raširenim rukama i nogama (u drugoj), dok su oko njih opisani kružnica i kvadrat. Crtež i tekst se ponekad nazivaju Zakonom proporcija ili, ređe, Proporcijama čoveka. Čuva se u Galeriji Akademije u Veneciji i, poput većine radova na papiru, prikazuje se samo povremeno. Kod Vitruvijevog čoveka telo treba da je sedam puta duže od glave. Crtež pripada epohi humanizma.

Proporcije crteža

Prema Leonardu važe sledeće proporcije:

1. dlan je širok koliko i 4 prsta
2. stopalo treba da je dugačko koliko i 4 dlana
3. razdaljina izmedju brade i vrha glave iznosi 1/8 čovekove visine
4. dužina šake je 1/10 čovekove visine
5. dužina uva je 1/3 dužine lica
6. visina čoveka iznosi 4 koraka (tj. 24 dlana)
7. dužina čovekovih raširenih ruku (raspon ruku) jednak je njegovoj visini
8. razmak između početka kose na čelu i dna brade jeste 1/10 čovekove visine
9. razmak između dna vrata i do početka kose iznosi 1/6 čovekove visine
10. maksimalna širina ramena iznosi 1/4 čovekove visine
11. razmak između sredine prsa do vrha glave iznosi 1/4 čovekove visine
12. razmak od lakta do vrha šake iznosi 1/4 čovekove visine
13. razmak od lakta do pazuha iznosi 1/8 čovekove visine
14. razmak između dna brade i nosa iznosi 1/3 visine glave
15. razmak između početka kose i obrva iznosi 1/3 dužine lica
16. dužina čovekovog stopala iznosi 1/6 njegove visine

Proporcije Vitruvijevog čoveka

Istorija crteža

Crtež se nalazio u kolekciji Đuzepea Bosija koji ga je ubacio u svoju monografiju o Leonardovoj Tajnoj večeri. Sledeće godine odvojio je deo monografije koji se odnosio na Vitruvijevog čoveka i objavio ga kao Delle opinioni di Leonardo da Vinci intorno alla simmetria de Corpi Umani („Mišljenja Leonarda da Vinčija o simetričnosti ljudskog tela”) (1811.). Nakon Bossijeve smrti 1815. godine, Vitruvijev čovek je došao u posed Gallerije dell'Accademia, zajedno s većinom Leonardovih crteža. Ovo delo je bilo podstrek mnogim velikim umetnicima između ostalog i velikom nemačkom slikaru Albrehtu Direru. U Londonu se nalazi trodimenzionalni prikaz ovog crteža.