Jovan Pačić

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Jovan Pačić
Jovan Pačić
Lični podaci
Datum rođenja(1771-11-06)6. novembar 1771.
Mesto rođenjaBaja, Ugarska
Datum smrti4. decembar 1849.(1849-12-04) (78 god.)
Mesto smrtiBudim,

Jovan Pačić (Baja, Ugarska, 6. novembar 1771 — Budim, 4. decembar 1849) bio je srpski pesnik i slikar.[1]

Biografija[uredi | uredi izvor]

Potiče iz stare bajske srpske porodice, čiji su preci bili majstori (krojači). Pominje se tu Georgije Pačić sabov, koji je 1760. godine dobio majstorsko pismo, od cehmajstora sabova.[2] Posle osnovne škole u bačkom mestu rođenja - Baji, učio je i gimnaziju, možda i u Kaloči i Budimu. Da bi se oslobodio siromaštva, stupio je, 1792. ili 1793. u vojsku, i kao austrijski konjanik vojevao je u francuskim ratovima.[3] Napredovao je od prostog vojnika "katane" do konjičkog kapetana; sve po zasluzi. Kod Vagrama je 1812. zadobio ranu sabljom preko usana, a 1813. je otišao u penziju, jedno zbog promrzlih nogu tokom bavljenja korpusa Švarcenbergovog u Rusiji, a drugo, što će biti glavni razlog, zbog nekih nesuglasica sa pretpostavljenima.

Kao umirovljeni "prvi" konjički kapetan (Rittmeister), Jovan Pačić je živeo u Novom Sadu dugo godina, gde ga 1831. godine srećemo kao "advokata".[4] Srećemo ga i u Subotici (1818), Dunafeldvaru (1828), Đuru[5] (1828-1929), i naposletku (1838) u Budim. Mnogo je čitao, bio prenumerant nekih srpskih knjiga i listova.[6] Od 1840. godine biran je za počasnog člana Matice srpske, tada u Pešti.[7] Bio je dopisni (korespodentni) član Srpskog učenog društva u Beogradu, od 1844. godine[8] do svoje smrti (1850).[9] Dočekao je starost kao neženja; bio visok i prav starac, veoma obrazovan-potkovan istorijski i vojno, koji je živeo povučeno, i zbog svog karaktera, bio poštovan od svih sa kojima je imao dodira.[10] Umro je u poznatoj gostionici Kod zlatnog jelena Sime Ignjatovića budimskog senatora, strica Jakova Ignjatovića, u Tabanu, gde je stanovao neko vreme zajedno sa Simom Milutinovićem i Milovanom Vidakovićem, za vreme bombardovanja i juriša Košutovih trupa na budimsku tvrđavu 1849. godine. Sahranjen je budimskom srpskom groblju, blizu svog velikog prijatelja Sime Ignjatovića.

Stvaralaštvo[uredi | uredi izvor]

Naslovna strana zbirke pesama Sočinenija pesnoslovska (1827) Jovana Pačića

Pačić je objavio veoma mnogo stihova u Serbskom letopisu, Peštansko budimskom skoroteči, u Srpskom narodnom listu i Magazinu za hudožestvo i modu do 1842. Godine 1827. je štampao u Budimu tri sveske Sočinenija pjesnoslovska.[11] Osim toga, ostavio je iza sebe dosta rukopisa, koji su posle nestali. Pesme Jovana Pačića su ljubavne, vinske, vojničke, ode, elegije i epigrami. Spoljašnji oblik im je po uzoru savremenih nemačkih romantičara. Pačićeva poezija je kabinetska, do izvesne mere preciozna, ali joj se ne može odreći izvesno osećanje nežnosti i gracioznosti. Jezik mu je polunarodni, afektirano učeni jezik tadašnjih obrazovanih Srba građana. Oseća se uticaj slavenoserbskog jezika. Godine 1828. Pačić je, u saradnji sa Janom Kolarom izdao Imenoslov ili rečnik lični imena razni naroda slovenski. Skupljao je u Budimu srpske narodne pesme, koje je onda pevao svirajući gusle.[12]

Jovan Pačić je govorio i čitao desetak jezika (između ostalog, latinski, starogrčki, hebrejski i arapski), i smatran je za retko obrazovanog Srbina, naprednog nacionalistu, koji je gajio simpatije prema Ilirskom pokretu, premda Vukovoj reformi nije hteo da priđe. Dopisivao se sa Vukom Karadžićem (1816). Početkom 19. veka Budim i Pešta su bili središte srpske književnosti, pošto su Jovan Pačić, Sima Milutinović i Milovan Vidaković, kao merodavni književni trijumvirat, ovde u zajednici razvijali svoju aktivnost. Pačić je prvi južnoslovenski književnik, koji je počeo da prevodi Getea. Magarašević ga je nazvao "Srpski Tirtej", nakon prevođenja nekih Sapfinih pesama - himni.

Mladen Leskovac je u „Antologiju starije srpske poezije“ (Beograd, 1953) uvrstio i sedam Pačićevih pesama.

Slikarstvo[uredi | uredi izvor]

Jovan Pačić se bavio i slikarstvom. Mahom je slikao akvarelske pejzaže, koje su savremenici hvalili, a veli se, da je inženjerske nacrte i planove izrađivao stručno. Veoma su bitni njegovi akvareli o stanovnicima njegove rodne Bačke. Veoma precizno, sa mnogo detalja slikao je narodnu i građansku nošnju bačkih Srba, Bunjevaca, Nemaca, Mađara i Francuza. Ovi akvareli se danas čuvaju u Sečenjijevoj biblioteci u Budimpešti. Ove Pačićeve slike je u pomenutoj biblioteci otkrio uvaženi srpski književnik iz Budimpešte Stojan D. Vujičić.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Milisavac, Živan, ur. (1984). Jugoslovenski književni leksikon (2. izd.). Novi Sad: Matica srpska. str. 594. 
  2. ^ "Glasnik društva slovesnosti", Beograd 1875. godine
  3. ^ Vojvodine, Javna medijska ustanova JMU Radio-televizija. „Vremeplov: Umro Jovan Pačić”. JMU Radio-televizija Vojvodine. Pristupljeno 2021-02-03. 
  4. ^ Miloš Lazarević: "Plemenita i silna Ljubov", Budim 1831. godine
  5. ^ Lazar Lazarević: "Vladimir i Kosara" drama, Budim 1829. godine
  6. ^ "Danica", kalendar, Beč 1827.1829 godine
  7. ^ "Letopis Matice srpske", Novi Sad 1873. godine
  8. ^ "Serbske narodne novine", Pešta 1844. godine
  9. ^ "Glasnik Društva srpske slovesnosti", Beograd 1864. godine
  10. ^ "Danica", članak Jakova Ignjatovića - "Tri srbska spisatelja", Novi Sad 1860. godine
  11. ^ Jovan Pačić: "Sočinjenija pjesnoslovska Jovana Pačića...", Budim 1827. godine
  12. ^ "Zbornik Narodnog muzeja", Beograd 1984. godine

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Jaša Ignjatović, Tri srpska spisatelja (Danica, 1860);
  • Vlad. Nikolić, Jovan Pačić (Brankovo kolo, 1902).
  • RTV
  • Autori
  • Ištvan Pot: Pesmarica Jovana Pačića. Zbornik Matice srpske za književnost i jezik, knj. 11. 1963.
  • Ištvan Pot: Mađarske pesme jednog srpskog pesnika. U: Stazama prijateljstva – članci i studije. Preduzeće za izdavanje udžbenika, Budimpešta, 1987, 39–44.
  • Stojan Vujičić : Akvareli Jovana Pačića. Predgovor izdanju Nošnje iz Bačke. Akvareli Jovana Pačića. (Matica srpska – Forum, Novi Sad, 1990.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Јован_Пачић&oldid=26605365”