Avia Foker F 39

Avia Foker F 39
	Avion Avia Foker F 39
Opšte
Dimenzije
Masa
Pogon
Performanse
Početak proizvodnje	1929.
Dužina	19,00
Razmah krila	27,14
Visina	4,50
Površina krila	84,00
Prazan	4.400
Normalna poletna	6.750
Klipno-elisni motor	3 h Gnôme Rhône Jupiter / Walter Pegasus II M2
Snaga	3 x 353 / 423 kW kW
Maks. brzina na Hopt	225 km/h
Dolet	830 km
Plafon leta	5.000 m
Brzina penjanja	150 m/min

Avia Foker F 39 (češ. Avia Fokker F 39) je čehoslovački tromotorni, višesedi, visokokrilac avion, mešovite klasične konstrukcije koji se koristio kao bombarder, avion za obuku pilota za upravljanje višemotornim avionima, putnički, transportni avion i izviđač, između dva i u toku Drugog svetskog rata^[1].

Projektovanje i razvoj[uredi | uredi izvor]

Tokom 1930.-e godine čehoslovačka firma za proizvodnju aviona AVIA kupila je licencu za proizvodnju aviona Foker F-IX, a inž. František Novotni je vodio projekt adaptacije putničkog aviona Foker F-IX u teški bombarder. Najveći problem pri adaptaciji aviona je predstavljao postavljanje mitraljeza za odbranu aviona iz prednje svere s obzirom da je avion imao treći motor ugrađen u nosu aviona. Projekt adaptacije je uspešno obavljen do kraja 1931. godine, a 17. februara 1932. godine obavljen je prvi let prototipa teškog bombardera koji je dobio naziv Avia Foker F 39^[2].

Tehnički opis[uredi | uredi izvor]

Avion Avia Foker F 39 je jednokrili, slobodnonoseći visokookrilni, višesedi tromotorni avion mešovite konstrukcije.

Trup aviona F 39 je bio pravougaonog poprečnog preseka, bio je prostran tako da se u njega bez problema mogla smestiti kompletna posada i bomboluk sa nosačem bombi, a avion je mogao da ponese od 800 kg do 1200 kg bombi. Noseća struktura trupa aviona je bila napravljena kao rešetkasta zavarena konstrukcija napravljena od tankozidih čeličnih cevi visoke čvrstoće a obloga trupa je bila delimično od duraluminijumskog lima, drvene lepenke i impregniranog platna.

Pogonska grupa: Dva motora su mu ugrađena u visećim gondolama ispod krila aviona a treći se nalazi u nosu (kljunu) trupa aviona. Avion je bio opreman različitim vazduhom hlađenim radijalnim motorima. Za Čehoslovačko ratno vazduhoplovstvo to su bili motori Walter Pegasus II M2 a za Vojno Vazduhoplovstvo Kraljevine Jugoslavije (VVKJ) ugrađivani su francuski motori Gnôme Rhône Jupiter. Na motorima su bile trokrake metalne elise fiksnog koraka

Krila: Konstrukcija krila je bila od drveta sa dve rešetkaste drvene ramenjače, a obloge delom od drvene lepenke a delom od impregniranog platna.

Stajni trap je bio klasičan fiksan sa gumenim točkovima.

Varijante aviona Avia Foker F 39[uredi | uredi izvor]

Foker
F-IX - tromotorni putnički avion proizveden za KLM (Holandska vazduhoplovna kompanija).
Avia
F.39 - tromotorni bombarder za Ratno vazduhoplovstvo Čehoslovačke.
F.139 - planirana dvomotorna varijanta F.39. Ostala na nivou projekta.
F-IX D - tromotorni putnički avion za ČSA (Čehoslovačka avio kompanija).

Zemlje koje su koristile Avia Foker F 39[uredi | uredi izvor]

Operativno korišćenje[uredi | uredi izvor]

Ukupno je proizvedeno 18 ovih aviona:

12 za ratno vazduhoplovstvo Čehoslovačke,
dva za Vojno vazduhoplovstvo Kraljevine Jugoslavije (VVKJ),
dva putnička aviona F- IX D za ČSA Čehoslovačku vazduhoplovnu kompaniju i
dva za KLM holandsku vazduhoplovnu kompaniju.

Jedan od aviona koji je leteo za KLM je doživeo pad 4. avgusta 1931, a drugi je prodat Španiji pa je učestvovao u Španskom građanskom ratu. Avioni ČSA su leteli na evropskim linijama ove kompanije.

Avion Avia Foker F 39 u Jugoslaviji[uredi | uredi izvor]

Vojno vazduhoplovstvo Kraljevine Jugoslavije (VVKJ) je 1932 primilo dva F.39, izrađena po licenci u Čehoslovačkoj fabrici Avia, koji su korišćeni uz druga dva tipa tromotornih bombardera VVKJ. Pokretala su ih tri motora Gnôme-Rhône Jupiter 9Ae snage 480 KS, koji su nakon revizije u Ikarusu kasnih tridesetih zamenjeni sa IAM Jupiter 9Ad snage 420 KS. Pored uloge bombardera vršili su i izviđačke, transportne i zadatke veze, a poseban značaj su imali u obuci više generacija avijatičara koji su činili okosnicu kadra na srednjim bombarderima primljenim u službu krajem tridesetih. 1939. modifikovani su za bacanje padobranaca^[3]. Ovi avioni su u (VVKJ) imali evidencione brojeve 3211 i 3212^[4].

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 13. 08. 2022. g. Pristupljeno 10. 10. 2015.
^ O. Petrović; Vojni aeroplani Kraljevine SHS/Jugoslavije (Deo II: 1931 – 1941), Let 3/2004. Beograd, 2004.
^ Babac, Dušan (2000). „Padobranci Kraljevine Jugoslavije 1939-1941.”. Aeromagazin (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: BB Soft. 20: 32—33. ISSN 1450-6068.
^ Dimitrijević, Bojan; Miladinović P., Micevski M. (2012). Kraljevsko vazduhoplovstvo - Vojno vazduhoplovstvo Kraljevine SHS/Jugoslavije 1918-1944. Beograd: Institut za savremenu istoriju. ISBN 978-86-7403-169-8.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Dimitrijević, Bojan; Miladinović P., Micevski M. (2012). Kraljevsko vazduhoplovstvo - Vojno vazduhoplovstvo Kraljevine SHS/Jugoslavije 1918-1944. Beograd: Institut za savremenu istoriju. ISBN 978-86-7403-169-8.
Ilić, Vidosava (3/2004). „Škole vojnog vazduhoplovstva Kraljevine SHS/Jugoslavije“. Let - Flight (YU-Beograd: Muzej jugoslovenskog vazduhoplovstva) : pp. 88–106. ISSN 1450-684X.
O. Petrović; Vojni aeroplani Kraljevine SHS/Jugoslavije (Deo II: 1931 – 1941), Let 3/2004. Beograd, 2004.
Janić, Čedomir; Petrović, Ognjan (2010). Vek avijacije u Srbiji 1910-2010, 225 značajnih letelica. Beograd: Aerokomunikacije. ISBN 978-86-913973-0-2.
V. Mikić; Zrakoplovstvo NDH 1941—1945, VIIVJ, Beograd, 2000.
Oštrić, Šime (1991). „Transportna grupa”. Aeromagazin (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: BB Soft. specijal: 29. ISSN 1450-6068.
Babac, Dušan (2000). „Padobranci Kraljevine Jugoslavije 1939-1941.”. Aeromagazin (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: BB Soft. 20: 32—33. ISSN 1450-6068.
Đokić, Nebojša; Radovanović, Radovan (2017). „STVARANjE VAZDUHOPLOVSTVA KRALjEVINE SHS I FORMIRANjE RATNE DOKTRINE”. Zapisi (na jeziku: (jezik: srpski)). Požarevac: Istorijski Arhiv Požarevca. 6: 113 — 126. ISSN 2334-7082.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 13. 08. 2022. g. Pristupljeno 10. 10. 2015.

[2] O. Petrović; Vojni aeroplani Kraljevine SHS/Jugoslavije (Deo II: 1931 – 1941), Let 3/2004. Beograd, 2004.

[3] Babac, Dušan (2000). „Padobranci Kraljevine Jugoslavije 1939-1941.”. Aeromagazin (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: BB Soft. 20: 32—33. ISSN 1450-6068.

[4] Dimitrijević, Bojan; Miladinović P., Micevski M. (2012). Kraljevsko vazduhoplovstvo - Vojno vazduhoplovstvo Kraljevine SHS/Jugoslavije 1918-1944. Beograd: Institut za savremenu istoriju. ISBN 978-86-7403-169-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

p r u Avioni « Foker »
Izviđački avioni	C.I C.II C.III C.IV C.V C.VI C.VII C.VII-W C.VIII C.VIII-W C.IX C.X C.XI C.XIV G.I
Lovački avioni	D.I D.II D.III D.IV D.V D.VI D.VII D.VIII D.IX D.X D.XI D.XII D.XIII D.XIV D.XVI D.XVII D.XXI Dr.I E.I E.II E.III E.IV E.V F.6
Bombarderi i Eksper. avioni	T.II T.III T.IV T.V T.VIII T.IX K.I V.8
Putnički-transportni avioni	F.V F.VII F.VIII F.IX F.X F.XI F.XII F.XIV F.XX F.14 F.18 F.27 F.28 50 100
Fokker

p r u Avia avioni
P.Beneš-M.Hajn	BH-1 BH-3 BH-4 BH-6 BH-7 BH-8 BH-17 BH-19 BH-21 BH-22 BH-23 BH-26 BH-28 BH-33
R.Nebesar	51 57 156 B-158
F.Novotny	B-34 B-35 B-122 B-135 B-534 Av-36
Licence	Avia Foker F.VIIb/3m B-39(F.IX) Avia Foker F 39 Av-14 B-33 B-71 C-2 S-92 S-99 S-199