Vele Polje
Vele Polje | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Upravni okrug | Nišavski |
| Grad | Niš |
| Gradska opština | Crveni Krst |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  454 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 26′ 32″ S; 21° 51′ 00″ I / 43.442166° S; 21.85° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 369 m |
.svg)  Vele Polje Vele Polje na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 018 |
| Registarska oznaka | NI |
Vele Polje je naseljeno mesto u gradskoj opštini Crveni Krst na području grada Niša u Nišavskom okrugu. Nalazi se u južnom delu Aleksinačke kotline, 24 kilometra severno, na putu od Toponice ka selima Vrelo i Paligrace. Prema popisu iz 2002. bilo je 537 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 652 stanovnika).
Istorija[uredi | uredi izvor]
Vele Polje je staro, još u srednjem veku formirano selo. Ime mu znači veliko polje. Turski popis 1454/55. godine, neposredno nakon pada ovih krajeva u turske ruke, zatekao ga je pod današnjim nazivom, kao razvijeno selo sa 33 kuće i dažbinom u iznosu 2.967 akči. Nakon četiri decenije, 1498. godine, evidentirano je kao veliko selo, zeamet Ibrahim-bega iz Niša sa 111 domova, 35 samačkih, 9 udovičkih domova, 2 rajinske vodenice (koje rade pola godine) i sa dažbinama koje iznose 15.717 akči.
Prema turskom popisu nahije Niš iz 1516. godine, mesto je bilo jedno od 111 sela nahije i nosilo je isti naziv kao danas, a imalo je 100 kuća, 11 udovička domaćinstva, 16 samačka domaćinstva.[1]
Izveštaji austrijskih uhoda s kraja 18. veka (1783. i 1784. godine) takođe su ga spomenuli sa 60 kuća. Početkom 20. veka, godine 1910. selo je imalo 93 domaćinstva i 718 stanovnika, a 1921. godine 110 domačinstava i 790 stanovnika.
Iz doba okupacije Turske, poznati meštanin Kitka je bio hajduk.
Po oslobođenju od Turaka, Vele Polje se razvijalo, pre svega, kao ratarsko-stočarsko selo. Prostraniji šumski fondovi turskog i postturskog perioda isticali su i značaj prodaje drveta i drvene građe. Zbog većih kompleksa obradive i plodnije zemlje, Vele Polje je iskazivalo veći stepen imućnosti u odnosu na okolna sela. Vremenom je, čak, ispoljilo tendenciju razvoja ka manjem lokalnom središtu. Dominirajući poljoprivredni karakter je zadržalo i u periodu posle Drugog svetskog rata, premda su se od šezdesetih godina ispoljile izrazite tendencije iseljavanja i zastarevanja (staračka domaćinstva). Od 1975. godine javile su se i tendencije kupovanja parcela za izgradnju vikend kuća. Prema popisnim podacima, u selu je u 1971. godini živelo 81 poljoprivredno, 49 mešovitih i nepoljoprivrednih domaćinstava
Interesantno je po tome što su meštani igradili veštački kanal takozvana „Reka“ koji uzima vodu iz reke poviše sela i prolazi skoro polovinom sela. Kanal služi za navodnjavanje bašti u neposrednoj blizini sela. Na kanalu je izgrađena i vodenica.
Saobraćaj[uredi | uredi izvor]
Do naselja se može doći prigradskim linijama 32 PAS Niš - Čamurlija - Gornja Toponica - Berčinac - Paljina - Miljkovac - Velo Polje - Kravlje i linijom 32L PAS Niš - Čamurlija - Gornja Toponica - Berčinac - Paljina - Miljkovac - Velo Polje - Paligrace.
Demografija[uredi | uredi izvor]
U naselju Vele Polje živi 402 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 51,8 godina (52,0 kod muškaraca i 51,6 kod žena). U naselju ima 168 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,70.
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 2 | 2 | ||
| 80+ | 8 | 20 | ||
| 75—79 | 14 | 19 | ||
| 70—74 | 28 | 35 | ||
| 65—69 | 24 | 28 | ||
| 60—64 | 25 | 29 | ||
| 55—59 | 21 | 21 | ||
| 50—54 | 23 | 14 | ||
| 45—49 | 16 | 11 | ||
| 40—44 | 16 | 8 | ||
| 35—39 | 15 | 12 | ||
| 30—34 | 14 | 12 | ||
| 25—29 | 14 | 13 | ||
| 20—24 | 7 | 3 | ||
| 15—19 | 10 | 14 | ||
| 10—14 | 7 | 14 | ||
| 5—9 | 12 | 10 | ||
| 0—4 | 6 | 10 | ||
| Prosek : | 49,2 | 51,1 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 237 | 42 | 165 | 18 | 12 | 0 |
| Ženski | 241 | 20 | 162 | 57 | 1 | 1 |
| UKUPNO | 478 | 62 | 327 | 75 | 13 | 1 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 169 | 78 | 0 | 1 | 26 |
| Ženski | 116 | 97 | 0 | 0 | 8 |
| UKUPNO | 285 | 175 | 0 | 1 | 34 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 1 | 28 | 9 | 1 | 8 |
| Ženski | 0 | 0 | 3 | 1 | 0 |
| UKUPNO | 1 | 28 | 12 | 2 | 8 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 5 | 1 | 4 |
| Ženski | 0 | 0 | 1 | 3 | 2 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 6 | 4 | 6 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 1 | 0 | 0 | 6 | |
| Ženski | 1 | 0 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 2 | 0 | 0 | 6 | |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Istorijski arhiv Niš: „DETALjNI POPIS NAHIJE NIŠ IZ 1516. GODINE“”. Arhivirano iz originala 15. 03. 2012. g. Pristupljeno 15. 07. 2010.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Enciklopedija Niša: Priroda, prostor, stanovništvo; izdanje Gradina - Niš, 1995.g. pp. 17.
