Egipatska muzika

Muzika je bila sastavni deo egipatske kulture od antike u Egiptu. Egipatska muzika je imala značajan uticaj na razvoj starogrčke muzike, a preko Grka je bila važna i za razvoj ranoevropske muzike sve do srednjeg veka. Zbog hiljadama godina duge dominacije Egipta nad svojim susedima, egipatska kultura, uključujući muziku i muzičke instrumente, bila je veoma uticajna u okolnim regionima; na primer, instrumenti za koje se u Bibliji tvrdi da su svirali stari Jevreji, svi su egipatski instrumenti kako je utvrdila egiptologija. Egipatska moderna muzika se smatra glavnim jezgrom bliskoistočne i orijentalne muzike jer ima ogroman uticaj na region zbog popularnosti i ogromnog uticaja egipatske kinematografije i muzičke industrije, zahvaljujući političkom uticaju koji Egipat ima na svoje susedne zemlje, ali i zbog činjenice da Egipat ima najuspešnije muzičare i kompozitore u regionu, posebno u 20. veku, mnogi od njih su stekli međunarodni uspeh. Tonsku strukturu muzike na Istoku definiše makamat, sličan zapadnim modusima, dok je ritam na istoku vođen ika'at-om, standardnim ritmičkim modusima formiranim kombinacijama akcentovanih i nenaglašenih taktova i odmora.

Istorija

Egipatski instrumentali

Sviračice laute i duple lule, i igračice sa murala pronađenog u tebanskoj grobnici Nebamuna, plemića iz 18. dinastije Novog kraljevstva, oko 1350. p. n. e.

Stari Egipćani su zasluge za pronalazak muzike pripisali boginji Bat. Kult slepog miša je na kraju sinkretizovan u kult Hatora jer su oboje bili prikazani kao krave. Verovalo se da je Oziris koristio Hatorovu muziku kao deo svojih napora da civilizuje svet. Boginja-mačka Bast se takođe smatrala boginjom muzike u starom Egiptu.

Neolitski period

U praistorijskom Egiptu, muzika i pevanje su se obično koristili u magiji i ritualima. Ritmovi u to vreme bili su neraznovrsni i muzika je služila za stvaranje ritma. Male školjke su korišćene kao zviždaljke.

Predinastički period

Tokom preddinastičkog perioda egipatske istorije, pogrebni napevi su i dalje igrali važnu ulogu u egipatskoj religiji i bili su praćeni klapama ili flautom. Uprkos nedostatku fizičkih dokaza u nekim slučajevima, egiptolozi teoretiziraju da se razvoj određenih instrumenata poznatih iz perioda Starog kraljevstva, kao što je flauta na kraju, odvijao u to vreme.

Staro kraljevstvo

Dokazi o muzičkim instrumentima sigurnije su potvrđeni u Starom kraljevstvu kada su se svirale harfe, flaute i dvostruki klarineti. Udaraljke i laute u orkestre su dodate tokom Srednjeg kraljevstva. Činele su često pratile muziku i ples, baš kao i danas u Egiptu.

Srednjovekovna muzika

Rana bliskoistočna muzika je bila pod uticajem vizantijskih i rimskih oblika, koji su i sami bili pod jakim uticajem ranije grčke, semitske i staroegipatske muzike.

Egipćani u srednjovekovnom Kairu verovali su da muzika ima suviše moćan uticaj na strasti i navodi ljude u veselje, rasipništvo i porok. Međutim, Egipćani su uglavnom voleli muziku. Iako, prema E.V. Lejnu, nijedan čovek sa smislom nikada ne bi postao muzičar, muzika je bila ključni deo društva. Zanatlije svih zanimanja koristile su muziku tokom rada, a u školama su učili Kuran pevanjem.

Muzika srednjovekovnog Egipta je izvedena iz drevnih egipatskih i vizantijskih tradicija. Lejn je rekao da je najupečatljivija osobenost arapskog muzičkog sistema podela tonova na terce, iako danas zapadni muzikolozi više vole da kažu da su tonovi arapske muzike podeljeni na četvrtine. Pesme ovog perioda bile su slične po zvuku i jednostavne, u malom rasponu tonova. Egipatske pesme, iako jednostavne po formi, pevačice su ulepšavale načinom pevanja. Izrazito izgovaranje i drhtav glas takođe su karakteristike egipatskog pevanja.

Muški profesionalni muzičari tokom ovog perioda zvali su se Alateejeh (množina) ili Alatee (jednina), što znači svirač(i) na instrumentu. Međutim, ovo ime se odnosi i na vokaliste i na instrumentaliste. Ovaj položaj smatran je neuglednim i niskim. Međutim, muzičari su pevali ili svirali na zabavama kako bi zabavili društvo. Uglavnom su zarađivali tri šilinga po noći, ali su više zarađivali od priloga gostiju.

Profesionalne muzičarke zvale su se Avalim (množina) ili Al’meh, što znači učena žena. Ove pevačice su često angažovane povodom proslave u haremu nekog imućnog čoveka. Nisu bile u haremu, već u jednoj prostoriji koja je bila sakrivena paravanom da ih ne vide ni harem ni gospodar kuće. Avalim su bile više plaćene od muških izvođača i više cenjene od Alateejeha. Lejn navodi primer ženske izvođačice koja je toliko oduševila svoju publiku da je zaradila oko pedeset gvineja za noćni nastup od gostiju i domaćina, koji se sami ne smatraju bogatima.

Moderna egipatska klasična i pop muzika

U drugoj polovini 19. veka pojavio se egipatski folk ulični muzički bend Hasabalah, žanr popularne improvizacijske narodne muzike limenih duvačkih orkestara, koju su pokrenuli klarinetista Mohamed Hasabalah i njegov bend zasnovan na tradicionalnoj muzici Egipćana. Bend je svirao u muzičkoj i zabavnoj četvrti u Kairu u ulici Mohameda Alija. Tipična postava trube, trombona, basa i doboša, bila je popularna, na primer na porodičnim događajima, više od jednog veka, i još uvek se svira.

Egipatska muzika je počela da se snima još 1910-ih. Egipćani su oduvek izražavali sebe i svakodnevni život kroz muziku. Do 1930-ih, egipatska klasična muzička tradicija je već napredovala, usredsređena na grad Kairo. Uopšteno govoreći, moderna egipatska muzika spaja svoje bogate autohtone tradicije, sa nekim zapadnim elementima koji su pomogli u stvaranju egipatske pop muzike.

Od kraja Prvog svetskog rata, neke od najvećih muzičkih zvezda Bliskog istoka bili su Egipćani. Savremena klasična egipatska muzika vodi svoje početke do stvaralaštva tradicionalnih klasičnih egipatskih muzičara Abdu El Hamulija, Almaza i Mahmuda Osmana, kao i kasnijeg dela najznačajnijih egipatskih kompozitora i pevača 20. veka, kao što su Sajed Darviš, Um Kultum, Mohamed Abdel Vahab, Abdel Halim Hafez i Balig Hamdi. Većina ovih zvezda, uključujući Um Kultum, Abdela Halima, Favzija i mnoge druge, bili su deo tradicionalne egipatske muzike. Neki, poput Abd ela Halima Hafeza, bili su povezani sa egipatskim nacionalističkim pokretom iz 1952. godine.

Fatma Said, rođena u Kairu, bila je prvi egipatski sopran koji je pevao u Milanskoj skali, u Milanu, i od 2016. do 2018. učestvovala je u muzičkom programu Bi Bi Si Radio 3.

Zapadna klasična muzika

Kairska opera, znamenitost u kulturnom pejzažu Egipta i Bliskog istoka

Zapadna klasična muzika je uvedena u Egipat, a sredinom 18. veka Egipćani su postepeno usvajali instrumente kao što su klavir i violina. Opera je takođe postala sve popularnija tokom 18. veka, a Aida Đuzepea Verdija sa egipatskom tematikom premijerno je izvedena u Kairu 24. decembra 1871. godine.

Početkom 20. veka, prva generacija egipatskih kompozitora, uključujući Jusefa Grajsa, Abu Bakra Kairata i Hasana Rašida, počela je da piše za zapadne instrumente. Druga generacija egipatskih kompozitora uključivala je značajne umetnike kao što je Gamal Abdelrahim. Reprezentativni kompozitori treće generacije su Ahmed El-Saedi i Rageh Daud. Početkom 21. veka, čak i četvrta generacija kompozitora kao što je Mohamed Abdelvahab Abdelfatah (sa Konzervatorijuma u Kairu) privukli su međunarodnu pažnju.

Religijska muzika u Egiptu

Duhovna muzika ostaje suštinski deo tradicionalnih sufijskih muslimanskih i koptskih hrišćanskih proslava zvanih mulidi. Mulidi se održavaju u Egiptu kako bi proslavili sveca određene crkve ili uzvišene lokalne muslimanske ličnosti. Muslimanski mulidi su povezani sa sufijskim zikr ritualom. Egipatska flauta, nazvana nej, obično se svira na mulidima. Liturgijska muzika Aleksandrijskog obreda takođe predstavlja važan element egipatske muzike i kaže se da je sačuvala mnoge karakteristike drevne egipatske muzike.

Narodna muzika

Egipatska narodna muzika, uključujući tradicionalne sufijske zikr rituale u Egiptu, najbliži je savremeni muzički žanr staroegipatskoj muzici, pošto je sačuvala mnoge njene karakteristike, ritmove i instrumente.

Oživljavanje naroda i korena

U 20. veku je Kairo postao povezan sa oživljavanjem korena. Muzičari iz celog Egipta održavaju žive narodne tradicije, kao što su ruralni Egipćani, Sai'di, i u manjoj meri manjine poput naroda Sive, egipatskih Roma, Sinavija i Nubijaca. Mešavine folka i popa takođe su postale hitovi u Kairu.

Od Naserove ere, egipatska pop muzika postaje sve važnija u egipatskoj kulturi, posebno među velikom omladinskom populacijom Egipta. Egipatska narodna muzika se i dalje pušta tokom venčanja i drugih tradicionalnih svečanosti. U poslednjoj četvrtini 20. veka, egipatska muzika je bila način pokretanja društvenih i klasnih pitanja. Među nekim od najpopularnijih egipatskih pop pevača danas su Šerin Abdel-Vahab, Mohamed Munir i Amr Dijab.

Egipatski muzičar koji svira simsimiju.

Staroegipatska lira

Egipatska darbuka

Savahli (priobalna) muzika je vrsta popularne egipatske muzike sa severne obale zemlje, a zasniva se na instrumentima drevnog Egipta, uglavnom simsimije, koji je autohtoni egipatski žičani instrument koji vuče korene iz drevnog Egipta, on--- simsimija---je verovatno stigla na severnu obalu zemlje iz doline Nila u 19. veku od strane egipatskih radnika u Sueckom kanalu. Poznati egipatski bendovi koji koriste simsimiiju kao glavni instrument uključujući bend El-Tanbura, koristi i druge drevne egipatske instrumente.

Saidi (Gornjoegipćani)

Egipatski muzičari iz Gornjeg Egipta sviraju oblik narodne muzike pod nazivom Sa‘idi koja potiče iz Gornjeg Egipta. Metkal Kenavijevi muzičari sa Nila su najpopularnija grupa Sa‘idi, a vlada ih je izabrala da predstavljaju egipatsku narodnu muziku u inostranstvu. Proveli su više od tri decenije na turneji po Evropi nastupajući na raznim festivalima i muzičkim događajima. Ostali izvođači su Šukuku, Ahmad Ismail, Omar Garzavi, Sohar Magdi i Ahmed Megahid.

Nubijci

U Egiptu, Nubijci su poreklom iz južnog dela Asuana, iako neki žive u Kairu, Aleksandriji i drugim gradovima. Nubijska narodna muzika se još uvek može čuti, ali migracije i međukulturalni kontakt sa egipatskim i drugim muzičkim žanrovima su proizveli nove inovacije. Napori Ali Hasana Kubana učinili su ga stalnim mestom na etno sceni, dok su društvene kritike i sofisticirani pop Mohameda Munira učinili zvezdom među Nubijcima, Egipćanima i drugim ljudima širom sveta. Ahmed Munib, mentor Mohameda Munira, bio je daleko najistaknutiji nubijski pevač koji se pojavio na egipatskoj muzičkoj sceni, pevajući kako na egipatskom arapskom tako i na svom maternjem Nobinu. Hamza El Din je bio još jedan popularni nubijski egipatski umetnik, dobro poznat na svetskoj muzičkoj sceni.

Egipatski muzički instrumenti

Tipičan egipatski ansambl ranog 20. veka se sastojao od uda, kanuna, violine, neja i violončela.

Mnogi od savremenih instrumenata, kako na Istoku tako i na Zapadu, vuku korene iz starog Egipta, a mnogi drevni egipatski instrumenti se i danas koriste u Egiptu, kao što su darbuka, simsimija, egipatski nej, između ostalih instrumenata.

Tokom Abasida i osmanske dinastije Egipat je bio jedno od glavnih muzičkih središta na Bliskom istoku i stoga je nakon pada Osmanskog carstva 1923. godine Egipat postao prestonica muzike na arapskom govornom području gde su se svirali klasični instrumenti kao što su ud, kanun i nej. Tipičan takt (ansambl) sastojao se od svirača uda, kanuna, neja i violine. Takt (bukvalno znači sofa) je bio najčešći oblik ansambala početkom 20. veka pre usvajanja više orkestarskih instrumenata koje su uveli kompozitori kao što su Mohamed El Kasabgi, Riad El Sunbati i Mohamed Abdel Vahab.

Rekonstrukcija staroegipatske muzike

U 20. i ranom 21. veku, interesovanje za muziku faraonskog/staroegipatskog perioda počelo je da raste, inspirisano istraživanjima muzikologa rođenih u inostranstvu kao što je Hans Hikman, koji je živeo i radio u Egiptu. Početkom 21. veka, egipatski muzičari i muzikolozi predvođeni egipatskim profesorom muzikologije Hairijem el Maltom sa Univerziteta Helvan u Kairu počeli su da rekonstruišu muzičke instrumente starog Egipta, projekat koji je u toku.

• 
  Slomljeni egipatski sistrum
• 
  Egipatski sistrum
• 
  Zbirka sistruma u Luvru
• 
  Staroegipatska duga frula
• 
  Staroegipatski žičani instrumenti
• 
  Stari Egipćanin sa dvostranim bubnjem
• 
  Staroegipatski muzički bend
• 
  Egipatska lira kasnog stila
• 
  Stara Egipćanka koja svira bubanj
• 
  Egipatska lira

Vidi još

• Arapska muzika

Dodatna literatura

• Lodge, David and Bill Badley. "Partner of Poetry". 2000. In Duane, Orla; McConnachie, James (2000). Broughton, Simon; Ellingham, Mark, ur. World Music, Vol. 1: Africa, Europe and the Middle East. London: Rough Guides. str. 323—31. ISBN 1-85828-636-0. 
• Marcus, Scott L. (2007). Music in Egypt. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-514645-5. 
• Peterson, Jennifer and Karin van Nieuwkerk (2008). „Playing with spirituality: the adoption of mulid motifs in Egyptian dance music Contemporary Islam”. 2 (3): 271—295. 
• Rehding, A. (2014). „Music-Historical Egyptomania, 1650-1950”. Journal of the History of Ideas. 75 (4): 545—80. PMID 27424231. S2CID 39313704. doi:10.1353/jhi.2014.0037. 

Spoljašnje veze

• Audio clips: Traditional music of Egypt. Musée d'ethnographie de Genève. Accessed November 25, 2010.
• Egyptian music and dance Books
• Ghostly Echoes: an essay on Egypt and its contemporary music! An essay on Egypt and its contemporary music- drummers of the nile
• Church Hymns-coptic multimedia library ترانيم كنسية - مكتبة الوسائط المتعددة القبطية
• Egyptian music mp3