Opšti izbori u Bosni i Hercegovini 2014.
 |
| Ovaj članak je dio serije o političkom sistemu Bosne i Hercegovine |
Opšti izbori u Bosni i Hercegovini 2014. održani su 12. oktobra 2014. godine. Na izborima su birani članovi Predsjedništva Bosne i Hercegovine, poslanici Predstavničkog doma Parlamentarne skupštine BiH, Predstavničkog doma Parlamenta FBiH, predsjednik i potpredsjednici Republike Srpske, narodni poslanici u Narodnoj skupštini Republike Srpske, kao i predstavnici za skupštine kantona u Federaciji Bosne i Hercegovine[1]. Raspisani su odlukom Centralne izborne komisije Bosne i Hercegovine, 15. maja 2014. godine, na osnovu Izbornog zakona Bosne i Hercegovine.
Na ovim izborima ukupno se biralo 518 nosilaca mandata. Učestvovalo je 98 političkih subjekta. Od toga 50 političkih stranaka, 24 koalicije i 24 nezavisna kandidata. Na listama političkih subjekata bilo je ukupno 7.748 kandidata, od kojih su 3.276 ili 42% bile žene, a 4.472 ili 58% muškarci. Ukupno je registrovano 3.278.908 birača, od kojih 3.216.177 u BiH i 42.139 u inostranstvu. Lokalne (opštinske i gradske) izborne komisije akreditovale su oko 50.000 posmatrača političkih subjekata, dok je Centralna izborna komisija akreditovala 5.760 posmatrača, među kojima su bila i 552 međunarodna posmatrača.[2]
Politička situacija[uredi | uredi izvor]
Nakon opštih izbora 3. oktobra 2010. Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine (SDP) Zlatka Lagumdžije je postala najveća stranka u FBiH, dok je u RS Savez nezavisnih socijaldemokrata (SNSD) Milorada Dodika odneo pobedu na svim nivoima (predsednik RS i Narodna skupština). Međutim nemogućnost političkog dogovora i neostvarenje presude Sejdić-Finci na nivou FBiH i BiH između glavnih stranaka je prouzrokovalo višemjesečnu političku krizu.
Tokom pregovora formirana su dva neformalna bloka: jedan koji je okupljao pretežno bošnjačke i centralističke stranke a drugi srpsko-hrvatske autonomističke partije. U prvom bloku su bili Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine, Stranka demokratske akcije (SDA), Hrvatska stranka prava Bosne i Hercegovine (HSP) i Narodna stranka Radom za boljitak (NSRB). U drugom bloku su se našli Savez nezavisnih socijaldemokrata, Srpska demokratska stranka (SDS), Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine (HDZ BiH) i Hrvatska demokratska zajednica 1990 (HDZ 1990). Budući da je novi predsedavajući Savjeta ministara morao biti iz reda hrvatskog naroda prvi blok je kandidovao za predsedavajućeg Hrvata iz SDP-a Slavka Kukića, dok je drugi blok tražio da premijer bude član HDZ-a BiH, budući da je ta stranka na izborima dobila najviše hrvatskih glasova.
U FBiH koalicija SDP-SDA-HSP-NSRB je formirala vladu na čelu sa Nerminom Nikšićem (SDP) u martu 2011. Međutim, predstavnika Hrvata de fakto nije bilo jer su HDZ BiH i HDZ 1990 ostali u opoziciji.
Kriza je okončana tek u decembru 2011. i 12. januara 2012. Hrvat Vjekoslav Bevanda (HDZ BiH) je formirao Savjet ministara u kojem su se našle SDP, SNSD, SDA, SDS, HDZ BiH i HDZ 1990[3][4].
Već u jesen 2012. razdor na relaciji SDP-SDA je izazvao novu blokadu: na nivou BiH SDP je smijenila ministre SDA i na njihovo mesto su ušli predstavnici SDP-a i Saveza za bolju budućnost BiH (SBB) Fahrudina Radončića (koji je imenovan za ministra bezbednosti). Na nivou FBiH SDA, HSP i NSRB su bojkotovale rad vlade i parlamenta i onemogućili SDP-u da promeni sastav vladajuće koalicije koji je želeo da formira novu vladu sa SBB-om i hrvatskim strankama[5].
Skoro permanentna politička kriza u FBiH je bila glavni motor nemira koji su usledili početkom 2014. godine. Prvi protesti počeli su 4. februara u Tuzli, nemiri su ubrzo prošireni i na ostale gradove sa bošnjačkom većinom. Demonstranti su, između ostalog, zapalili zgradu Predsedništva BiH, kao i zgrade vlada kantona Sarajevo, Tuzla i Zenica. U Republici Srpskoj su nekoliko puta organizovani protesti podrške od strane bošnjačkih udruženja i nevladinih organizacija, ali nisu zabeleženi nemiri[6]. Bošnjačka nacionalistička ideja "unitarne Bosne" je bila glavni zahtjev protestanata i tzv. grupe UDAR[7]. Nemiri su utihnuli u martu-aprilu.
Politička posledica ove situacije je bila smjena ministra bezbednosti i lidera SBB-a Radončića, koju su podržale vladajuće partije i SDA. Radončićeva smjena je međutim označila i izlazak SBB-a iz vlasti, kao i gubitak većine u Predstavničkom domu od strane Bevandinog Savjeta ministara[8].
Stranke i kandidati[uredi | uredi izvor]
Predsjedništvo BiH[uredi | uredi izvor]
Za izbore za Predsjedništvo BiH prijavljeno je 17 kandidata[9].
Kandidati za izbor bošnjačkog člana su: Sefer Halilović (BPS), Fahrudin Radončić (SBB BiH), Džebrail Bajramović (SD BiH), Mustafa Cerić (nezavisni), Bakir Hadžiomerović (SDP BiH), Bakir Izetbegović (SDA), Emir Suljagić (DF), Adil Žigić (nezavisni), Mirsad Kebo (nezavisni) i Halil Tuzlić (nezavisni)[9].
Kandidati za izbor hrvatskog člana su: Dragan Čović (HDZ BiH), Živko Budimir (SPP), Anto Popović (DF) i Martin Raguž (HDZ 1990)[9].
Kandidati za izbor srpskog člana su: Mladen Ivanić (koalicija SzP), Goran Zmijanjac (SPP) i Željka Cvijanović (koalicija SNSD — DNS — SP)[9].
Federacija BiH[uredi | uredi izvor]
U bošnjačko-bosanskom taboru glavne politički subjekti koji se takmiče na izborima za Predstavnički dom BiH, Predstavnički dom FBiH i u skupštinama kantona, su vladajući SDP BiH Zlatka Lagumdžije, SDA koju de fakto vodi Bakir Izetbegović, SBB BiH Fahrudina Radončića a tu su još i SBiH, BPS, BOSS, HSP BiH-DSI i NSRB[9]. Među novijim političkim subjektima nalaze Demokratski front (nastao iz rascjepa od SDP-a) Željka Komšića i Stranka pravde i povjerenja (nastala iz rascjepa od HSP-a BiH i koja je u koaliciji Zajedno za promjene sa SDU-om i DNZ-om) Živka Budimira[9].
U hrvatskom taboru se nalaze s jedne strane koalicija okupljena oko Hrvatskog narodnog sabora BiH koju čine: Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine, Hrvatska seljačka stranka, Hrvatska hrišćansko-demokratska unija BiH, Hrvatska stranka prava dr Ante Starčević BiH i Hrvatska stranka prava Herceg-Bosne[10] a s druge strane Hrvatska demokratska zajednica 1990[9].
Republika Srpska[uredi | uredi izvor]
U RS-u se suprotstavljaju dve koalicije. Vladajući SNSD Milorada Dodika je u koaliciji sa DNS-om i SP-om[11]. Ova koalicija je kandidovala Milorada Dodika za predsednika RS[9]. Opozicija se ujedinila i stvorila koaliciju Savez za promjene[12], koju su sastavile Srpska demokratska stranka, Partija demokratskog progresa, Narodni demokratski pokret, Srpska radikalna stranka Republike Srpske, Partija ujedinjenih penzionera i Stranka socijalne sigurnosti srpskih boraca. SzP je kandidovao Ognjena Tadića za predsednika RS[9].
Rezultati[uredi | uredi izvor]
Predsjedništvo BiH[uredi | uredi izvor]
Bošnjački član[uredi | uredi izvor]
| Kandidat | Stranka/Koalicija | Glasovi | % |
|---|---|---|---|
| Bošnjački član Predsjedništva BiH | |||
| Bakir Izetbegović | Stranka demokratske akcije | 247.235 | 32,86 |
| Fahrudin Radončić | Savez za bolju budućnost Bosne i Hercegovine | 201.454 | 26,78 |
| Emir Suljagić | Demokratski front | 114.334 | 15,19 |
| Bakir Hadžiomerović | Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine | 75.369 | 10,01 |
| Sefer Halilović | Bosanskohercegovačka patriotska stranka | 66.230 | 8,80 |
| Mustafa Cerić | Nezavisan | 33.882 | 4,50 |
| Džebrail Bajramović | Stranka dijaspore Bosne i Hercegovine | 5.041 | 0,67 |
| Mirsad Kebo | Nezavisan | 3.893 | 0,51 |
| Halil Tuzlić | Nezavisan | 3.162 | 0,42 |
| Adil Žigić | Nezavisan | 1.637 | 0,21 |
| Ukupno | 752.237 | 100,00 | |
| Izvor: Izbori.ba | |||
Srpski član[uredi | uredi izvor]
| Kandidat | Stranka/Koalicija | Glasovi | % |
|---|---|---|---|
| Srpski član Predsjedništva BiH | |||
| Mladen Ivanić | Savez za promjene | 317.799 | 48,69 |
| Željka Cvijanović | SNSD — DNS — SP | 310.867 | 47,63 |
| Goran Zmijanjac | Stranka pravedne politike | 23.936 | 3,66 |
| Ukupno | 652.602 | 100,00 | |
| Izvor: Izbori.ba | |||
Hrvatski član[uredi | uredi izvor]
| Kandidat | Stranka/Koalicija | Glasovi | % |
|---|---|---|---|
| Hrvatski član Predsjedništva BiH | |||
| Dragan Čović | Hrvatska demokratska zajednica Bosne i Hercegovine | 128.053 | 52,20 |
| Martin Raguž | Hrvatska demokratska zajednica 1990 | 94.695 | 38,60 |
| Živko Budimir | Stranka pravde i povjerenja | 15.368 | 6,26 |
| Anto Popović | Demokratski front | 7.179 | 2,92 |
| Ukupno | 245.295 | 100,00 | |
| Izvor: Izbori.ba | |||
Predstavnički dom Parlamentarne skupštine BiH[uredi | uredi izvor]
| Stranka | Federacija BiH | Republika Srpska | Ukupno | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Glasovi | % | Mandati | Glasovi | % | Mandati | Glasovi | Mandati | +/– | ||||
| Stranka demokratske akcije | 274.057 | 27,87 | 9 | 31.337 | 4,84 | 1 | 305.394 | 10 | +3 | |||
| Savez nezavisnih socijaldemokrata | 5.842 | 0,59 | 0 | 249.182 | 38,48 | 6 | 255.024 | 6 | –2 | |||
| Srpska demokratska stranka | – | – | – | 211.562 | 32,67 | 5 | 211.562 | 5 | +1 | |||
| Demokratski front | 150.767 | 15,33 | 5 | – | – | – | 150.767 | 5 | n.p. | |||
| Savez za bolju budućnost Bosne i Hercegovine | 142.003 | 14,44 | 4 | – | – | – | 142.003 | 4 | 0 | |||
| Hrvatska demokratska zajednica BiH — HSS — HKDU — HSP AS — HSP HB | 119.468 | 12,15 | 4 | 3.554 | 0,55 | – | 123.022 | 4 | +1 | |||
| Socijaldemokratska partija BiH | 92.906 | 9,45 | 3 | 15.595 | 2,43 | – | 108.501 | 3 | –5 | |||
| Partija demokratskog progresa — Narodni demokratski pokret | 194 | 0,02 | 0 | 50.322 | 7,77 | 1 | 50.516 | 1 | 0 | |||
| Hrvatska demokratska zajednica 1990 | 40.113 | 4,08 | 1 | – | – | – | 40.113 | 1 | – | |||
| Bosanskohercegovačka patriotska stranka | 35.866 | 3,65 | 1 | 2.452 | 0,38 | 0 | 38.318 | 1 | +1 | |||
| Demokratski narodni savez — NS — SRS | – | – | – | 37.052 | 5,72 | 1 | 37.052 | 1 | 0 | |||
| Stranka za Bosnu i Hercegovinu | 25.677 | 2,61 | 0 | – | – | – | 25.677 | 0 | –2 | |||
| Stranka demokratske aktivnosti | 22.088 | 2,25 | 1 | – | – | – | 22.088 | 1 | +1 | |||
| Socijalistička partija | – | – | – | 18.729 | 2,89 | 0 | 18.729 | 0 | 0 | |||
| Zajedno za promjene (SPP — SDU — DNZ) | 12.885 | 1,31 | 0 | 3.421 | 0,53 | 0 | 16.306 | 0 | –1 | |||
| Narodna stranka Radom za boljitak | 12.927 | 1,31 | 0 | – | – | – | 12.927 | 0 | –1 | |||
| Srpska napredna stranka | – | – | – | 11.421 | 1,76 | 0 | 11.421 | 0 | 0 | |||
| Naša stranka | 10.913 | 1,11 | 0 | – | – | – | 10.913 | 0 | 0 | |||
| Stranka pravedne politike | – | – | – | 9.762 | 1,51 | 0 | 9.762 | 0 | n.p. | |||
| Bosanska stranka | 7.518 | 0,76 | 0 | – | – | – | 7.518 | 0 | 0 | |||
| Unija socijaldemokrata | 5.881 | 0.60 | 0 | 853 | 0,13 | 0 | 6.734 | 0 | 0 | |||
| Laburistička stranka — Laburisti BiH | 5.731 | 0,58 | 0 | – | – | – | 5.731 | 0 | n.p. | |||
| Hrvatska stranka prava BiH — DSI | 5.475 | 0,56 | 0 | – | – | – | 5.475 | 0 | –1 | |||
| Komunistička partija | 3.075 | 0,31 | 0 | 1.976 | 0,30 | 0 | 5.051 | 0 | - | |||
| Hrvatski savez HKDU — Hrast | 4.718 | 0,48 | 0 | – | – | – | 4.718 | 0 | n.p. | |||
| Stranka dijaspore Bosne i Hercegovine | 3.371 | 0,34 | 0 | – | – | – | 3.371 | 0 | n.p. | |||
| Novi pokret BiH | 1.830 | 0,19 | 0 | – | – | – | 1.830 | 0 | n.p. | |||
| Tomo Vukić | – | – | – | 397 | 0,06 | 0 | 397 | 0 | n.p. | |||
| Nevažeći glasovi | 97.720 | – | – | 58.809 | – | – | 156.529 | – | – | |||
| Ukupno | 1.081.025 | 100,00 | 28 | 706.424 | 100,00 | 14 | 1.787.449 | 42 | – | |||
| Izvor: Izbori.ba | ||||||||||||
Izbori u FBiH[uredi | uredi izvor]
Predstavnički dom Parlamenta FBiH[uredi | uredi izvor]
| Stranka | Glasovi | % | Mandati | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stranka demokratske akcije | 275.728 | 27,79 | 29 | |||||||||
| Savez za bolju budućnost Bosne i Hercegovine | 145.946 | 14,71 | 16 | |||||||||
| Demokratski front | 128.058 | 12,90 | 14 | |||||||||
| Hrvatska demokratska zajednica BiH — HSS — HKDU — HSP AS — HSP HB | 118.375 | 11,93 | 12 | |||||||||
| Socijaldemokratska partija BiH | 100.626 | 10,14 | 12 | |||||||||
| Hrvatska demokratska zajednica 1990 | 40.125 | 4,04 | 4 | |||||||||
| Bosanskohercegovačka patriotska stranka | 36.873 | 3,72 | 4 | |||||||||
| Stranka za Bosnu i Hercegovinu | 32.790 | 3,30 | 3 | |||||||||
| Stranka demokratske aktivnosti | 22.334 | 2,25 | 2 | |||||||||
| Naša stranka | 15.248 | 1,54 | 1 | |||||||||
| Laburistička stranka — Laburisti BiH | 5.607 | 0,57 | 1 | |||||||||
| Nevažeći glasovi | 88.546 | – | – | |||||||||
| Ukupno | 1.080.888 | 100,00 | 98 | |||||||||
| Izvor: Izbori.ba | ||||||||||||
Kantonalne skupštine[uredi | uredi izvor]
| Stranka |  USK |
 PK |
 TK |
 ZDK |
 BPK |
 SBK ŽSB |
 HNK ŽHN |
 ZHŽ |
 KS |
K10 | Ukupno |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stranka demokratske akcije | 10 | 3 | 13 | 11 | 6 | 8 | 7 | 0 | 10 | 2 | 70 |
| Hrvatska demokratska zajednica BiH — HSS — HKDU — HSP HB | 0 | 7 | 0 | 2 | 0 | 8 | 11 | 14 | 0 | 9 | 51 |
| Savez za bolju budućnost Bosne i Hercegovine | 3 | 1 | 5 | 8 | 5 | 4 | 3 | 0 | 7 | 0 | 36 |
| Socijaldemokratska partija Bosne i Hercegovine | 4 | 1 | 6 | 4 | 2 | 4 | 3 | 0 | 4 | 1 | 29 |
| Demokratski front | 4 | 0 | 4 | 5 | 2 | 3 | 2 | 0 | 7 | 0 | 27 |
| Hrvatska demokratska zajednica 1990 | 0 | 7 | 0 | 0 | 0 | 2 | 3 | 4 | 0 | 4 | 20 |
| Stranka demokratske aktivnosti | 6 | 0 | 0 | 2 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 9 |
| Bosanskohercegovačka patriotska stranka | 0 | 0 | 2 | 1 | 2 | 0 | 1 | 0 | 2 | 0 | 8 |
| Stranka za Bosnu i Hercegovinu | 0 | 0 | 3 | 2 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 7 |
| Hrvatska stranka prava BiH — DSI/HSS Stjepana Radića | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 2 | 0 | 2 | 6 |
| Narodna stranka Radom za boljitak | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 2 | 5 |
| Naša stranka | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 | 0 | 3 |
| Savez nezavisnih socijaldemokrata | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 3 | 3 |
| Bosanska stranka | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 0 | 2 |
| Laburistička stranka — Laburisti BiH | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 |
| Hrvatska nezavisna lista | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 2 |
| Stranka za bolje Goražde | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2 |
| Hrvatska stranka prava dr Ante Starčević BiH | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 |
| Zajedno za promjene (SPP — SDU — DNZ — SP/U — SUND — LDS) | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Liberalna stranka | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Stranka dijaspore Bosne i Hercegovine | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Novi pokret Bosne i Hercegovine | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Hrvatski savez HKDU — Hrast | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 |
| Posavska stranka | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Ukupno | 30 | 21 | 35 | 35 | 25 | 30 | 30 | 23 | 35 | 25 |
Izbori u Republici Srpskoj[uredi | uredi izvor]
Predsjednik i potpredsjednici RS[uredi | uredi izvor]
Narodna skupština RS[uredi | uredi izvor]
| Stranka | Glasovi | % | Mandati | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Savez nezavisnih socijaldemokrata | 213.665 | 32,28 | 29 | ||||
| Srpska demokratska stranka — PUP — SRS RS | 173.824 | 26,26 | 24 | ||||
| Demokratski narodni savez — NS — SRS | 61.016 | 9,22 | 8 | ||||
| Partija demokratskog progresa | 48.845 | 7,38 | 7 | ||||
| Domovina | 34.583 | 5,22 | 5 | ||||
| Narodni demokratski pokret | 33.977 | 5,13 | 5 | ||||
| Socijalistička partija | 33.695 | 5,09 | 5 | ||||
| Ukupno | 661.910 | 100,00 | 83 | ||||
| Nevažeći glasovi | 44.801 | - | - | ||||
| Izvor: CIK | |||||||
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Opšti izbori u nedelju 12. oktobra 2014
- ^ „Centralna izborna komisija Bosne i Hercegovine”. CIK BiH, Sarajevo, Izbori.ba. Pristupljeno 28. 11. 2014.
- ^ „Stock quotes, financial tools, news and analysis - MSN Money[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 19. 01. 2012. g. Pristupljeno 18. 05. 2014. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ Vjekoslav Bevanda To Be Named Bosnian PM :: Balkan Insight
- ^ BOSNIA: Doppia crisi di governo. Tra rimpasti e "auto-sfiducie" - East Journal
- ^ Dodik: Republika Srpska stabilna Đurić: Srbija uz RS - Kurir
- ^ "Udar" za unitarnu Bosnu - Koreni
- ^ „Bosnia's security minister dismissed - Europe - Around the globe - World - Dalje.com[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 18. 05. 2014. g. Pristupljeno 18. 05. 2014. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ a b v g d đ e ž z http://www.izbori.ba/Documents/OpciIzbori2014/Kandidatske_liste_2014-srp.pdf
- ^ Koalicija HNS-a: HDZ BiH, HSS, HKDU, HSP dr. A. S., HSP HB - www.vecernji.ba
- ^ http://www.nezavisne.com/novosti/bih/SNSD-DNS-i-SP-ce-imati-zajednicke-kandidate-248974.html
- ^ U Republici Srpskoj formiran Savez za promjene - IN4S
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
 Izbori i referendumi u Bosni i Hercegovini | |
|---|---|
| Izbori za Predsjedništvo | |
| Izbori za Parlament BiH | |
| Izbori u Entitetima BiH | |
| Lokalni izbori | |
| Referendumi | |
| |