Radmanići
Radmanići | |
|---|---|
 | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Grad | Banja Luka |
| Stanovništvo | |
| — 2013. | 0 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 42′ S; 16° 57′ I / 44.70° S; 16.95° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
  Radmanići Radmanići na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 051 |
Radmanići su mjesto na području grada Banje Luke, Republika Srpska, BiH, bez ijednog stalno nastanjenog stanovnika. Ovo naseljeno mjesto pripada mjesnoj zajednici Pavići.
Radmanići danas spadaju pod Vojni Poligon Republike Srpske, nema meštana koji borave tu, danas tu možemo zateći stočare i pastire sa svojim stadima, i pojedina lovačka društva u lovu na divljač.
Geografski položaj[uredi | uredi izvor]
Nekadašnje selo Radmanići se nalazi 25 km jugozapadno od Banje Luke i pripada grupi planski raseljenih naselja. Selo se nalazi između niskih planina: Samarina (850 m), Strmeca (688 m), Dukinog Brda (704 m) i Stražbenice (716 m), 7 km sjeveroistočno od regionalnog puta Banja Luka — Čađavica — Mrkonjić Grad. Selo se prostorno razvijalo u visinskom pojasu od 560 m do 640 m nadmorske visine, a seoska teritorija (atar) od 517 m do 850 m.
Ukupna površina naseljenog mjesta Radmanići iznosi 1.331 hektar. Zemljište je bilo u privatnoj svojini starosedelaca, a danas se svrstava u neplodno zemljište. U ataru sela ima više površinskih i podzemnih kraških oblika reljefa: jama Golubača (na lokalitetu Radosavac), bezimena pećina (u narodu „Špilja") na mjestu Mliništa i dr. Mesto obiluje većim brojem izvora, od kojih su najpoznatiji: vrelo Gomionice (Gomjenice), Bijelo vrelo, Crno vrelo, Sekulića vrela, Pošjak, Kojića vrelo, Džambića vrelo, Radmanjsko vrelo, Žica, Trebovsko vrelo, Prljikovac, Pištaline, Trutino vrelo, Banja i dr. Izvori su uglavnom bili u blizini pojedinih rodovskih kuća, osim kuća Petkovića, i bili su korišćeni za vodosnabdevanje stanovništva. Vodu sa izvora, meštani su koristili i za napajanje stoke, u čijoj blizini su bile napravljene „lokve“ — pojila. Po predanju, blato sa izvora Banja je lekovito. Meštani su ga koristili za lečenje reumatskih oboljenja. Na vrelu Gomionice, do 70-ih godina ХХ veka, nalazile su se tri vodenice (u narodu: „mlinovi") — Maričića, Kojića i Radmanjski mlin.
Šume su se nalazile na više lokaliteta u ataru: Strmecu, Vlaščiću, Samarinama, Rovištima i dr.
Livade su bile razmeštene na više mesta: Ledinjku, Mrazovu, Radosavcu, Maloj Rudači, Banji, Golubovcu, itd., oranice u Mekom polju, Štakama i dr., a pašnjaci na lokalitetima: Krst, Dukino brdo, Cigelj, Strmec, Kočin do, Zborište, Rudača i dr. Na lokalitetima Kljunovac i Kočin do, po predanju, meštani su iskopavali sitni kamen i šljunak koji je, uglavnom, služio za lokalne potrebe, a na mjestu Rudača, pronalazili su šljaku i trosku. U narodu postoji predanje da se na mjestu Rudača u prošlosti eksploatisala „nekakva ruda“ i da je po tome ovaj lokalitet dobio ime. Radmanići se dele na Gornje Radmaniće i Donje Radmaniće
Istorija[uredi | uredi izvor]
Većina naziva naselja potiče iz rimskog doba i srednjovekovnih zupskih naziva.neka su se znatno izmenila ili nestala a neka su nastala u turskoj nahiji Zmijanje Od nekadašnjih rimskih naselja i njihovih ostataka u okviru nahije Zmijanje, poznati su kasnoantički refugijum u Racunu kod Kurpe na Vrbasu, a iz srednjeg veka ostaci crkve u Zidinama, Rimsko utvrđenje i ostaci građevine mogli su da se vide u Dobrnji a i za srednjovekovna nekropola i naselja Iz istog doba potiču i utvrđenja na Gradini i u Radmanićima, a nekropola sa stećcima u Radmanićima je iz srednjeg veka Radmanići su kao i susedno Šljivno prisilno raseljeni 60-ih i 70-ih godina ХХ veka, a na mjestu sela nastao je vojni poligon. Stanovništvo se uglavnom iselilo u okolinu Sremske Mitrovice. U Radmanićima postoje dva groblja, jedno se nalazi u Gornjim Radmanićima i ono datira još iz Rimskog doba, drugo se nalazi u donjim Radmanićima drugo.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
| Nacionalnost[1] | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. |
| Srbi | 928 (99,35%) | 976 | ||
| Jugosloveni | 1 (0,10%) | |||
| Muslimani | 1 (0,10%) | |||
| Hrvati | 2 | |||
| ostali i nepoznato | 4 (0,42%) | |||
| Ukupno | 0 | 0 | 934 | 978 |
| Demografija[1] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1953. | 3.504 | |
| 1961. | 978 | |
| 1971. | 934 | |
| 1981. | 0 | |
| 1991. | 0 | |
Radmanići su pripadali razbijenom tipu seoskih naselja, sa podelom na grupe rodovskih kuća. Po predanju, u vrijeme turske vladavine formiraju se porodične zadruge, koje su se održale sve do Drugog svetskog rata, i kasnije. Krajem XIX i početkom HH vijeka najveći broj familija u Radmanićima je živeo u porodičnim zadrugama, koje su meštani nazivali „zajednicama“. One su činile posebne fizionomske celine — zaseoke.
Najbrojnija zajednica sa 42 člana, bila je od familije Petkovića, čiji starešina je bio izvesni Stojko, poznat kao „knez sela“ Radmanića, zatim, zajednice Ilije Maričića (32 člana) i Đurđa Žabića (više od 30 članova). Vremenom, od devet zaselaka, gde je svaki predstavljao grupu srodničkih kuća: Antići, Maričići, Petkovići, Rakovići, Sekulići, Stanivukovići, Trebovci, Žabići i Čardak, naseobinskom transformacijom formirana su tri zaseoka: Gornji Radmanići, Petkovići i Vukići, da bi kasnije, u vrijeme planskog raseljavanja stanovništva, Radmanići prostorno povezivali i objedinjavali dve glavne fizionomske celine, sa 18 grupa rodovskih kuća: Gornje Radmaniće (Stanivukovići, Pejakovići, Džambići, Kekići, Grgići, Maričići, Malbašići i Race), i Donje Radmaniće (Petkovići, Trebovci, Kočići, Sekulići, Antići, Vukići, Rakovići, Čalakići, Žabići i Marjanovići).
Fauna[uredi | uredi izvor]
Stari meštani su uglavnom živeli od stočarstva i zemljoradnje, od stoke su imali ovce, goveda, koze, konje, svinje, kokoške. Bogatije zajednice poput Petkovića su imale po 300 ovaca,10 bikova ,15-20 krava što im je omugućavalo pristojan život i rad na njivama
Od Faune u Radmanićima ima više vrsta ptica(orao, jastreb, golub, vrane, slavuj, sove)vukovi, lisice, divlje svinje, medvedi, raznorazna divljač, zečevi, otrovne zmije poput (poskok, Šarka (zmija))
Crkva[uredi | uredi izvor]
Kod groblja u Gornjim Radmanićima postoje ostaci stare Crkve koja datira još iz srednjeg veka, stari meštani koji su iseljeni 20. veka su pored groblja napravili novu manju crkvu.
Reference[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ, popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
- MIKIĆ, ĐORĐE (17. 05. 2019). „Reč o knjizi dr Stanka Nišića (Stanko Nišić, Timar u Republici Srpskoj, Institut za istoriju, Banjaluka 2018, str. 489)”. GLASNIK UDRUŽENjA ARHIVSKIH RADNIKA REPUBLIKE SRPSKE. 3 (10). ISSN 1840-4626. doi:10.7251/guars1810461m.
- „društvo zmijanje”. Arhivirano iz originala 19. 10. 2019. g.</ref>
