Svetski kup u kriketu

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Svetski kup u kriketu je svetsko prvenstvo u jednodnevnom kriketu.[1] Ovaj događaj organizuje upravno telo sporta, Međunarodni savet za kriket (ICC), svake četiri godine, sa preliminarnim rundama kvalifikacija koje vode do finalnog turnira. Turnir je jedan od najgledanijih sportskih događaja na svetu i ICC ga smatra „vodećim događajem u međunarodnom kalendaru kriketa“.[2]

Trenutni format uključuje fazu kvalifikacija, koja se odvija tokom prethodne tri godine, kako bi se utvrdilo koji timovi se kvalifikuju za fazu turnira. U fazi turnira, 10 timova, uključujući automatski kvalifikovanu naciju domaćina, takmiči se za titulu na mestima unutar zemlje domaćina više od mesec dana. U izdanju 2027. format će biti promenjen tako da se prilagodi proširenom finalnom takmičenju od 14 ekipa.[3]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Istorija Svetskog kupa u kriketu

Prva međunarodna utakmica kriketa odigrana je između Kanade i Sjedinjenih Država, 24. i 25. septembra 1844.[4] Međutim, prvi kreditirani test meč odigran je 1877. godine između Australije i Engleske, a ta dva tima su se narednih godina redovno takmičila za Ašes. Južna Afrika je primljena u testni status 1889.[5] Reprezentativni kriketski timovi izabrani su za međusobne ture, što je dovelo do bilateralnog takmičenja. Kriket je takođe bio uključen kao olimpijski sport na Igre u Parizu 1900. godine, gde je Velika Britanija pobedila Francusku i osvojila zlatnu medalju.[6] Ovo je bio jedini nastup kriketa na Letnjim olimpijskim igrama.[7]

Prvo multilateralno takmičenje na međunarodnom nivou bio je Trougaoni turnir 1912. godine, test kriketski turnir koji se u Engleskoj igrao između sve tri tadašnje nacije učesnice: Engleske, Australije i Južne Afrike.[8] Događaj nije uspeo: leto je bilo izuzetno vlažno, što je otežavalo igru na vlažnim nepokrivenim terenima, i poseta publike bila je slaba, pripisujući se „prezasićenju kriketom“.[9] Od tada je međunarodni test kriket generalno organizovan kao bilateralna serija: multilateralni test turnir nije organizovan ponovo sve do trougaonog Azijskog testnog prvenstva 1999.[10]

Broj nacija koje igraju test kriket postepeno se povećavao tokom vremena, uz dodatak Antila 1928,[11] Novog Zelanda 1930,[12] Indije 1932,[13] i Pakistana 1952. godine.[14] Međutim, međunarodni kriket je nastavio da se igra kao mnoštvo bilateralnih test mečeva tokom tri, četiri ili pet dana.

Početkom 1960-ih, engleski okružni kriketski timovi počeli su da igraju skraćenu verziju kriketa koja je trajala samo jedan dan. Počevši 1962. godine sa nokautskim takmičenjem za četiri tima, poznatim kao Midlands nokaut kup,[15] i nastavljajući se sa inauguracijskim Džilet kupom 1963, jednodnevni kriket je postao sve popularniji u Engleskoj. Nacionalna nedeljna liga formirana je 1969. Prva jednodnevna međunarodna utakmica odigrana je petog dana testne utakmice prekinute zbog kiše između Engleske i Australije u Melburnu 1971. godine, kako bi se popunilo raspoloživo vreme i kao kompenzacija za frustriranu publiku. Bilo je to četrdeset overska utakmica sa osam lopti po overu.[16]

Tokom kasnih 1970-ih Keri Paker uspostavio je rivalsko takmičenje Svetske serije kriketa (WSC). On je uveo mnoge sada uobičajene karakteristike jednodnevnog međunarodnog kriketa, uključujući uniforme u boji, utakmice koje se igraju noću pod reflektorima sa belom loptom i tamnim ekranima, a za televizijsko emitovanje više uglova kamere, mikrofone za snimanje zvukova od igrača na terenu i grafiku na ekranu. Prvi meč sa uniformama u boji odigrali su WSC Australijanci u uniformama boje zlata protiv WSC Antila odevenih u koralno ružičastoj boji, na VFL Parku u Melburnu 17. januara 1979. Uspeh i popularnost domaćih jednodnevnih takmičenja u Engleskoj i drugim delovima sveta, kao i ranih jednodnevnih međunarodnih nadmetanja, naveli su ICC da razmotri organizovanje Svetskog kupa u kriketu.[17]

Prudenšal svetski kup (1975–1983)[uredi | uredi izvor]

Trofej Prudenšal kupa

Inauguraciono Svetsko prvenstvo u kriketu je 1975. godine organizovala Engleska, jedina nacija koja je u to vreme mogla da ponudi resurse za organizovanje događaja takve veličine. Prva tri turnira održana su u Engleskoj i zvanično su poznata kao Prudenšal kup po sponzoru Prudential plc. Utakmice su se sastojale od 60 nadoveza sa šest lopti po timu, igranih tokom dana u tradicionalnoj formi, pri čemu su igrači nosili belu odeću i crvene loptice za kriket.[18]

Na prvom turniru učestvovalo je osam timova: Australija, Engleska, Indija, Novi Zeland, Pakistan i Zapadna Indija (šest test nacija u to vreme), zajedno sa Šri Lankom i kompozitnim timom iz istočne Afrike.[19] Jedan značajan propust bila je Južna Afrika, kojoj je zabranjen međunarodni kriket zbog aparthejda. Turnir su osvojili Antili, koji su u finalu kod Lorda pobedili Australiju sa 17 trčanja.[19] Roj Fredriks iz Zapadne Indije je bio prvi udarač koji je dobio udarac u ODI tokom finala Svetskog prvenstva 1975. godine.[20]

Na Svetskom prvenstvu 1979. uvedeno je takmičenje ICC trofeja za odabir netestnih timova za Svetsko prvenstvo,[21] sa Šri Lankom i Kanadom koji su se kvalifikovali.[22] Antili osvojile su drugi uzastopni turnir Svetskog kupa, pobedivši domaćina Englesku sa 92 trčanja u finalu. Na sastanku koji je usledio nakon Svetskog kupa, Međunarodna konferencija kriketa se složila da takmičenje bude četvorogodišnji događaj.[22]

Događaj 1983. je održan u Engleskoj treći put zaredom. Do ove faze, Šri Lanka je postala test-igračka nacija, a Zimbabve se kvalifikovao kroz ICC trofej. Uveden je krug za polje, veličine 30 jardi od stampova. U njemu je stalno moralo biti četvoro igrača.[23] Timovi su se suočavali dva puta, pre nego što bi prešli u nokaute. Indija je postala šampion nakon što je u finalu premašila Antile sa 43 trčanja.[17][24]

Rezultati[uredi | uredi izvor]

Godina Glavni domaćin Pobednik Drugi Ostali učesnici polufinala
2011.  Indija/
 Šri Lanka/
 Pakistan/
 Bangladeš		 (prvi) (drugi) (treći)
2007. Barbados, Zapadna Indija  Australija  Šri Lanka (treći)
2003. Johanezburg, JAR/
 Zimbabve/
 Kenija		  Australija  Indija  Šri Lanka i
 Kenija
1999. Engleska London, Engleska/
 Irska/
 Škotska/
 Holandija		  Australija  Pakistan  Novi Zeland i
 Južna Afrika
1996. Pakistan Lahor, Pakistan/
 Indija/  Šri Lanka		  Šri Lanka  Australija  Indija i
Zapadna Indija
1992. Australija Melburn, Australija/
 Novi Zeland		  Pakistan  Engleska  Novi Zelandi
 Južna Afrika
1987. Indija Kalkuta, Indija/
 Pakistan		  Australija  Engleska  Indija i
 Pakistan
1983. Engleska London, Engleska  Indija Zapadna Indija  Engleska i
 Pakistan
1979. Engleska London, Engleska Zapadna Indija  Engleska  Novi Zelandi
 Pakistan
1975. Engleska London, Engleska Zapadna Indija  Australija  Novi Zeland i
 Engleska

Nastupi timova[uredi | uredi izvor]

Pregled nastupa timova na Svetskim prvenstvima:

Domaćin

Tim
 1975
(8) 		1979
(8) 		1983
(8) 		1987
(8) 		1992
(9) 		1996
(12) 		1999
(12) 		2003
(14) 		2007
(16) 		2011
(14) 		2015
(14) 		2019
(10) 		2023
(10)
Engleska Engleska Engleska
Vels 		Indija
Pakistan 		Australija
Novi Zeland 		Indija
Pakistan
Šri Lanka 		Engleska
Škotska
Irska
Holandija
Vels 		Južnoafrička Republika
Zimbabve
Kenija 		Federacija Zapadnih Indija Indija
Šri Lanka
Bangladeš 		Australija
Novi Zeland 		Engleska
Vels 		Indija
 Avganistan GP GP
 Australija RU GP GP W GP RU W W W QF W SF
 Bangladeš GP GP S8 GP QF GP
 Bermudi GP
 Kanada GP GP GP GP
East Africa GP
 Engleska SF RU SF RU RU QF GP GP S8 QF GP W
 Indija GP GP W SF GP SF S6 RU GP W SF SF
 Irska S8 GP GP
 Kenija GP GP SF GP GP
 Namibija GP
 Holandija GP GP GP GP
 Novi Zeland SF SF GP GP SF QF SF S6 SF SF RU RU
 Pakistan GP SF SF SF W QF RU GP GP SF QF GP
 Škotska GP GP GP
 Južnoafrička Republika SF QF SF GP SF QF SF GP
 Šri Lanka GP GP GP GP GP W GP SF RU RU QF GP
 UAE GP GP
 Federacija Zapadnih Indija W W RU GP GP SF GP GP S8 QF QF GP
 Zimbabve GP GP GP GP S6 S6 GP GP GP

Legenda

  • W - pobednik
  • RU - Drugoplasirani
  • SF - Polufinale
  • S6 - Super šest (1999–2003)
  • S8 - Super osam (2007)
  • QF - Četvrtfinale (1996, 2011–2015)
  • GP - Grupna faza / Prvo kolo
  • Q - Kvalifikovan, još uvek u sukobu

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „ICC Men's Cricket World Cup 2019 shatters audience records”. ICC. Pristupljeno 12. 4. 2021. 
  2. ^ ICC Cricket World Cup: About Arhivirano 1 jun 2013 na sajtu Wayback Machine – International Cricket Council. Retrieved 30 June 2013.
  3. ^ „The road to World Cup 2023: how teams can secure qualification, from rank No. 1 to 32”. ESPN Cricinfo. Pristupljeno 14. 8. 2019. 
  4. ^ Martin Williamson. „The oldest international contest of them all”. ESPN. Arhivirano iz originala 15. 7. 2013. g. Pristupljeno 5. 7. 2012. 
  5. ^ „1st Test Scorecard”. ESPNcricinfo. 15. 3. 1877. Arhivirano iz originala 12. 2. 2009. g. Pristupljeno 28. 1. 2007. 
  6. ^ „Olympic Games, 1900, Final”. ESPNcricinfo. 19. 8. 1900. Arhivirano iz originala 26. 12. 2014. g. Pristupljeno 9. 9. 2006. 
  7. ^ Purohit, Abhishek (10. 8. 2021). „Will Cricket Bat Again at the Olympics? Know Process for Inclusion at LA28”. International Olympic Committee. Pristupljeno 5. 12. 2021. 
  8. ^ „Cricket World Cup”. dcyf.worldpossible.org. Pristupljeno 2024-01-31. 
  9. ^ „The original damp squib”. ESPNcricinfo. 23. 4. 2005. Arhivirano iz originala 16. 10. 2007. g. Pristupljeno 29. 8. 2006. 
  10. ^ „The run-out that sparked a riot”. ESPNcricinfo. 30. 10. 2010. Arhivirano iz originala 22. 10. 2014. g. Pristupljeno 18. 2. 2015. 
  11. ^ „England vs West Indies Scorecard 1928 | Cricket Scorecard”. ESPNcricinfo (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-07-05. 
  12. ^ „New Zealand vs England Scorecard 1929/30 | Cricket Scorecard”. ESPNcricinfo (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-07-05. 
  13. ^ „England vs India Scorecard 1932 | Cricket Scorecard”. ESPNcricinfo (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-07-05. 
  14. ^ „Pakistan vs India Scorecard 1952/53 | Cricket Scorecard”. ESPNcricinfo (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2023-07-05. 
  15. ^ „The low-key birth of one-day cricket”. ESPNcricinfo. 9. 4. 2011. Arhivirano iz originala 19. 9. 2013. g. Pristupljeno 15. 7. 2014. 
  16. ^ „What is One-Day International cricket?”. newicc.cricket.org. Arhivirano iz originala 19. 11. 2006. g. Pristupljeno 10. 9. 2006. 
  17. ^ a b „The World Cup – A brief history”. ESPNcricinfo. Arhivirano iz originala 28. 3. 2008. g. Pristupljeno 7. 12. 2006. 
  18. ^ Browning (1999), pp. 5–9
  19. ^ a b Browning (1999), pp. 26–31
  20. ^ „50 fascinating facts about World Cups – Part 1”. Cricbuzz (na jeziku: engleski). 22. 1. 2015. Arhivirano iz originala 21. 2. 2019. g. Pristupljeno 21. 2. 2019. 
  21. ^ „ICC Trophy – A brief history”. ESPNcricinfo. Arhivirano iz originala 26. 11. 2006. g. Pristupljeno 29. 8. 2006. 
  22. ^ a b Browning (1999), pp. 32–35
  23. ^ Browning (1999), pp. 61–62
  24. ^ Browning (1999), pp. 105–110

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Svetski kup u kriketu na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Светски_куп_у_крикету&oldid=27551098”