Udruženje književnih prevodilaca Srbije
| Udruženje književnih prevodilaca Srbije | |
|---|---|
 | |
| Datum osnivanja | 1951. |
| Tip | esnafska neprofitna organizacija |
| Lokacija | Republika Srbija |
| Sedište | Beograd, Francuska 7/I |
| Službeni jezici | srpski |
| Predsednik | Duško Paunković |
| Generalni sekretar | Neda Nikolić Bobić |
| Veb-sajt | UKPS |
Udruženje književnih prevodilaca Srbije (UKPS) je esnafska neprofitna organizacija osnovana sa ciljem unapređenja književnog prevodilaštva, zaštite i zastupanja književnih prevodilaca i njihovih autorskih prava, širenja veza, razmena iskustava i ukrštanja sa kulturama i prevodiocima drugih naroda, putem prevođenja i promovisanja književnih dela.[1]
Sedište Udruženja nalazi se u Francuskoj ulici br. 7 u Beogradu.[2]
Upravna tela UKPS čine Upravni odbor, Odbor za međunarodnu saradnju i Beogradske prevodilačke susrete, Statusna komisija, Nadzorni odbor i Sud časti. Udruženje redovno objavljuje Bilten UKPS sa najnovijim informacijama o aktivnostima Udruženja. Udruženje ima status reprezentativnog udruženja u kulturi od 2011. i, na osnovu Zakona o kulturi, dodeljuje književnim prevodiocima koji nisu u radnom odnosu i koji zadovoljavaju uslove propisane odgovarajućim podzakonskim aktom status samostalnog umetnika, čime se regulišu njihova prava na zdravstvenu, penzijsku i invalidsku zaštitu.
Na godišnjoj skupštini UKPS u januaru 2018. godine, po isteku mandata dotadašnje uprave, izabrani su novi članovi, za predsednika Upravnog odbora izabran je Duško Paunković, za potpredsednika Vladimir D. Janković i za sekretara Neda Nikolić Bobić.[3]
Osnivanje i članstvo[uredi | uredi izvor]
Osnivači[uredi | uredi izvor]
UKPS je 1951. godine osnovala grupa uglednih prevodilaca, aktivnih pre Drugog svetskog rata – dr Miloš N. Đurić, Živojin Simić, dr Božidar Marković, Vera Stojić, Borivoje Nedić, Jelisaveta Marković, Petar Mitropan, prof. Mihailo Đorđević, prof. Raško Dimitrijević i Luka Semenović.[4]
Međunarodna federacija prevodilaca[uredi | uredi izvor]
Na inicijativu UKPS 1953. godine osnovan je Savez književnih prevodilaca Jugoslavije, čiji je prvi predsednik bio Živojin Simić, tada predsednik Udruženja književnih prevodilaca Srbije. Udruženje je na taj način postalo i član Međunarodne prevodilačke organizacije FIT (Fédération Internationale des Traducteurs)[5], čiji je član danas UKPS.
Članovi[uredi | uredi izvor]
Udruženje književnih prevodilaca Srbije ima oko 350 članova, primljenih na osnovu strogih kriterijuma. Većina članova ima završenu odgovarajuću jezičku grupu na Filološkom ili Filozofskom fakultetu, a mnogi među njima su pisci, magistri ili doktori nauka i univerzitetski profesori.[6]
Aktivnosti[uredi | uredi izvor]
- Za preko pola veka, koliko je proteklo od njegovog osnivanja, Udruženje književnih prevodilaca Srbije je, pored ostalih aktivnosti, organizovalo 36 međunarodnih prevodilačkih susreta na kojima je svaki put učestvovalo oko pedeset prevodilaca i slavista iz celog sveta.
- Udruženje književnih prevodilaca Srbije ima i stalnu tribinu: Prevodilački salon. Na Salonu se svakog meseca predstavlja portret uglednog književnog prevodioca ili prikazuju izuzetni prevodilački poduhvati, ili zanimljive teme iz prevodilačke problematike.
- U februaru 2011. godine Udruženje književnih prevodilaca Srbije je, u saradnji sa Filološkom gimnazijom u Beogradu i Kulturnim centrom Studentski grad pokrenulo projekat Prevodilačka radionica. Cilj projekta je da zainteresuje mlade naraštaje za ovu važnu kulturnu disciplinu i da omogući iskusnim prevodiocima da prenesu svoje znanje onima koji tek počinju da se bave njome.
- Udruženje književnih prevodilaca Srbije se izborilo za priznavanje, poštovanje i ostvarivanje autorskog prava prevodilaca i za status samostalnog umetnika za prevodioce koji su zadužili našu kulturu, čime se obezbeđuje njihovo socijalno i penzijsko osiguranje. Svojim radom i zaslugama i krupnim poduhvatima, kao što su prevodi celokupnih dela, izabranih dela i uopšte poduhvata koji podrazumevaju višetomna dela ili dosad neprevedena značajna književna i teorijska dela stranih književnosti, zaslužili su najistaknutiji prevodioci i članovi UKPS-a najviše državne nagrade.
- Udruženje književnih prevodilaca Srbije je izborilo značaj i visoki ugled u našoj i svetskoj kulturnoj javnosti i stoga je Komisija Ministarstva kulture za nacionalna priznanja odrlučila da to priznanje dobije dvadeset penzionisanih uglednih književnih prevodilaca, članova Udruženja književnih prevodilaca Srbije.
Prevodilačke nagrade[uredi | uredi izvor]
Nagrada „Miloš N. Đurić”[uredi | uredi izvor]
Godišnja nagrada za najbolji prevod na srpski jezik dela iz oblasti poezije, proze i humanistike, osnovana 1968. u čast jednog od osnivača UKPS, klasičara i heleniste, profesora Miloša N. Đurića. Ova najuglednija prevodilačka nagrada dodeljuje se na osnovu ocene pet članova žirija, sastavljenog od renomiranih članova Udruženja, koji proglašava i uručuje nagradu (povelja i novčani deo) na svečanosti 7. decembra svake godine.[7][8]
Nagrada UKPS za životno delo[uredi | uredi izvor]
Osnovana 1987, dodeljuje se najuglednijim članovima Udruženja za ukupan doprinos prevodilačkoj kulturi na našem jeziku. Dobitnike predlaže Uprava, a potvrđuje članstvo svake godine na godišnjoj skupštini. Nagrada (povelja i novčani iznos) dodeljuje se na prigodnim svečanostima.[9]
Nagrada „Dr Jovan Maksimović”[uredi | uredi izvor]
Osnovana 1976, dodeljuje se svake dve godine za najbolji prevod s ruskog jezika ruskih proznih književnih dela na srpski jezik. Uručuje se na svečanosti krajem maja, i sastoji se od povelje i novčanog iznosa koji obezbeđuje osnivač (naslednici čuvenog prevodioca s ruskog jezika dr Jovana Maksimovića, čije ime nosi nagrada).[10]
Nagrada „Radoje Tatić”[uredi | uredi izvor]
Osnovana je 2002. i dodeljuje se svake dve godine najboljim prevodima dela iz oblasti poezije, proze i esejistike sa španskog i portugalskog jezika na srpski jezik. Osnivač je „Fond Radoja Tatića”, a nagrada se sastoji od povelje i novčanog iznosa koji obezbeđuju naslednici. „Fond Radoje Tatić” osnovan je u cilju unapređenja saradnje i boljeg upoznavanja naše kulture i kultura španskog, portugalskog i latinoameričkih naroda španskog i portugalskog govornog područja, a u čast jednog od naših najistaknutijih prevodilaca dela latinoameričkih, španskih i portugalskih autora, novinara i diplomate Radoja Tatića.[11]
Nagrada „Mihailo Đorđević”[uredi | uredi izvor]
Osnovana je 2005. u čast jednog od osnivača UKPS i vrsnog prevodioca sa engleskog jezika, profesora univerziteta Mihaila Đorđevića). Dodeljuje se svake dve godine za najbolji prevod književne proze sa engleskog jezika. Uručuje se na svečanosti u aprilu i sastoji se od povelje i novčanog iznosa koji dodeljuje osnivač (g. Srđan Karanović, filmski reditelj, unuk Mihaila Đorđevića).[12]
Nagrada „Branko Jelić”[uredi | uredi izvor]
Nagradu koja nosi ime uglednog prevodioca sa francuskog Branka Jelića osnovali su Udruženje književnih prevodilaca Srbije, Francuski institut u Srbiji i Međunarodni centar za književne prevodioce u Sremskim Karlovcima. Od 2009. ova nagrada dodeljuje se za najbolje prevode sa francuskog jezika na srpski, objavljene u Srbiji, u tri kategorije prevoda:
- „ideje“: eseji i publicistika;
- „fikcija“: roman, drama, poezija;
- „otkrića“: knjige za mlade, stripovi, grafički romani, monografije, putopisi, biografije, autobiografije i sl.
Prevodioci bez obzira na staž i priznanja ravnopravno učestvuju na konkursu za dodelu nagrade; posebno se podstiču prevodi dela savremenih autora. Finansijsku podršku ovoj nagradi pruža Francuski institut u Srbiji. Tročlani žiri čine dva predstavnika UKPS i jedan predstavnik Francuskog instituta u Srbiji.[13]
Nagrada „Ljubiša Rajić”[uredi | uredi izvor]
Dodeljuje se dvogodišnje, za najbolju prvu knjigu prevoda. Osnovana je 2013, prvi put je dodeljena 2014. godine u spomen na prevodioca, profesora i osnivača katedre za skandinavistiku na Filološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu, Ljubišu Rajića, a svečano se dodeljuje 4. aprila, na rođendan Ljubiše Rajića i Dan studenata.[14]
Časopis Mostovi[uredi | uredi izvor]
Godine 1970. osnovan je časopis Mostovi, prvi časopis za prevodnu književnost kod nas. Časopis se bavi i istorijom i teorijom prevođenja, praćenjem savremene prevodne književnosti i aktuelnih pitanja u oblasti književnog prevodilaštva. Zahvaljujući prevodima u Mostovima mnoge strane savremene drame se postavljaju na scene beogradskih pozorišta, a prevodi u Mostovima pripovedaka, pesama, eseja i književnoistorijskih i teorijskih članaka i prikaza savremenih svetskih pisaca u pravilu otvaraju vrata najznačajnijih srpskih izdavača a time i prozor u svet ljubiteljima savremene inostrane književnosti, teorije i istorije književnosti. Časopis Mostovi takođe objavljuje tematske brojeve posvećene prevodnoj književnosti različitih naroda, kao i nacionalnih manjina u Srbiji.[15]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Registar samostalnih profesionalaca u kulturi: Udruženje književnih prevodilaca Srbije.”. Arhivirano iz originala 16. 03. 2017. g. Pristupljeno 24. 02. 2018.
- ^ „Udruženje književnih prevodilaca Srbije - zvanična internet stranica.”. Arhivirano iz originala 24. 11. 2014. g. Pristupljeno 24. 02. 2018.
- ^ „Upravna tela UKPS.”. Arhivirano iz originala 27. 02. 2018. g. Pristupljeno 24. 02. 2018.
- ^ „Udruženje književnih prevodilaca Srbije - zvanična internet stranica.”. Arhivirano iz originala 24. 11. 2014. g. Pristupljeno 24. 02. 2018.
- ^ Internet stranica Fédération Internationale des Traducteurs.
- ^ „Katalog aktivnih prevodilaca Srbije.”. Arhivirano iz originala 27. 02. 2018. g. Pristupljeno 24. 02. 2018.
- ^ Nagrada Miloš N. Đurić.
- ^ „Nagrada Miloš N. Đurić na sajtu UKPS.”. Arhivirano iz originala 27. 05. 2016. g. Pristupljeno 24. 02. 2018.
- ^ „Nagrada UKPS za životno delo.”. Arhivirano iz originala 11. 01. 2023. g. Pristupljeno 24. 02. 2018.
- ^ „Nagrada Jovan Maksimović.”. Arhivirano iz originala 14. 05. 2016. g. Pristupljeno 24. 02. 2018.
- ^ „Nagrada Radoje Tatić.”. Arhivirano iz originala 11. 01. 2019. g. Pristupljeno 24. 02. 2018.
- ^ „Nagrada Mihajlo Đorđević.”. Arhivirano iz originala 25. 02. 2018. g. Pristupljeno 24. 02. 2018.
- ^ „Nagrada Branko Jelić.”. Arhivirano iz originala 14. 05. 2016. g. Pristupljeno 24. 02. 2018.
- ^ „Nagrada Ljubiša Rajić.”. Arhivirano iz originala 25. 02. 2018. g. Pristupljeno 24. 02. 2018.
- ^ „Časopis Mostovi.”. Arhivirano iz originala 09. 05. 2021. g. Pristupljeno 24. 02. 2018.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Udruženje književnih prevodilaca Srbije - zvanična prezentacija Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. novembar 2014)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
