23. srpska brigada NOVJ
| Dvadeset treća srpska brigada | |
|---|---|
| Postojanje | 5. septembar 1944. |
| Formacija | 4 bataljona |
| Jačina | 1250 vojnika i oficira[traži se izvor] |
| Deo | NOVJ |
| Angažovanje | |
| Komandanti | |
| Komandant | major Božidar Đorđević |
| Komandant 2 | Politički komesar major Ljubo Kovačević |
| Komandant 3 | Zamenik komandanta kapetan Živorad Kostić Moravac |
Dvadeset treća srpska brigada formirana je u procesu koji je trajao od 2. do 15. septembra 1944. u području sela Skrobnice i Trgovišta kod Sokobanje.
Jezgro za formiranje brigade činili su Niški partizanski bataljon (odred), formiran 5. jula 1944. godine iz sastava 14. srpske brigade, Boljevački partizanski bataljon, formiran 21. jula iste godine iz sastava 9. srpske brigade, i Timočki partizanski bataljon, formiran 23. jula 1944. godine, takođe iz sastava 9. srpske brigade.
Usled stalnih borbi nije održan skup svih jedinica radi proglašenja brigade, već su bataljoni formirani posebno i stavljeni pod komandu štaba. 12. septembra brigada je brojala 1.250 boraca. Formiranjem je brigada, uz 20. i 24. srpsku, ušla u sastav 45. srpske divizije NOVJ.
Brigada je formirana tokom nastupanja 1. brdske i 7. SS divizije u istočnu Srbiju. Nakon kratkotrajnog boravka u oslobođenom Knjaževcu, brigada je u sastavu svoje divizije imala zadatak da vrši pritisak na garnizon u Knjaževcu i okolne komunikacije.
Tokom nastupanja Crvene armije 45. divizija dejstvovala je na komunikacije južno od puta Zaječar - Paraćin u cilju slabljenja nemačke odbrane. Nakon oslobođenja Knjaževca brigada je, u sastavu 45. divizije, učestvovala u Niškoj operaciji.
Sredinom novembra brigada je sa divizijom vršila pritisak sa severa na put izvlačenja korpusa Miler sa Kraljevačkog mostobrana preko Ljubovije. Usledio je prelazak Drine 18/19. decembra i teške višemesečne borbe u istočnoj Bosni u sastavu Južne operativne grupe i Druge armije JA.
Nakon oslobođenja Brčkog, brigada je u sastavu 45. divizije učestvovala u završnim operacijama 2. armije. Bila je među prvim jedinicama koje su ušle u Zagreb 8/9. maja. Borbeni put završila je 15. maja u okolini Graca u Austriji.
Prilikom pripreme monografije o brigadi, ustanovljena su imena i biografski podaci 475 boraca brigade poginulih u borbama.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Dragoljub Ž. Mirčetić Duško (1989). DVADESET TREĆA SRPSKA BRIGADA. - Vojnoizdavački zavod, Beograd,
