Josip Perković

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Josip Perković
Datum rođenja(1945-05-17)17. maj 1945. (79 god.)
Mesto rođenjaLičko Novo Selo, DFJ

Josip Perković (Ličko Novo Selo, 17. maj 1945) jeste bivši direktor hrvatske tajne policije, Službe državne sigurnosti (SDS). Osuđen je 2016. u Nemačkoj na doživotni zatvor zbog učešća u atentatu 1983. na hrvatskog emigranta Stjepana Đurekovića.

Karijera[uredi | uredi izvor]

Perković je rođen u Ličkom Novom Selu kod Našica u istočnoj Hrvatskoj.[1] Nakon što je diplomirao ekonomiju, počeo je da radi u mesnoj kancelariji SDS-a u Osijeku u januaru 1970. godine. Septembra 1979. prebačen je u Zagreb i postavljen na čelo odjeljenja za hrvatske emigrante u inostranstvu.[1] Perković je nastavio da se uzdiže kroz redove SDS-a i 1986. godine postavljen je za pomoćnika ministra unutrašnjih poslova Socijalističke Republike Hrvatske, došavši na čelo celokupnog hrvatskog ogranka SDS-a.[1]

Posle višestranačkih izbora 1990. godine, Perković je nastavio da radi u Ministarstvu unutrašnjih poslova Hrvatske i u aprilu 1990. imenovan je za podsekretara za državnu bezbednost. Godine 1991. prebačen je u Ministarstvo odbrane, na izričit zahtev Gojka Šuška,[1] bivšeg emigranta koji se vratio iz Kanade i koji je u to vreme bio ministar emigracije u Kabinetu Franje Gregurića .

Godine 1992. Perković je naglo razrešen dužnosti nakon što je na nacionalnoj televiziji prikazan film koji ga je dovodio u vezu sa ubistvom Bruna Bušića u Parizu 1978. godine.[1] Međutim, ubrzo ga je rehabilitovao Šušak (koji je u međuvremenu postao ministar odbrane) i postavio ga je za svog savetnika u Ministarstvu odbrane. Tokom 1996. prebačen je u novoformiranu Hrvatsku obavještajnu agenciju (HIS), gde je predavao u internom centru za obuku agencije, pre nego što je otišao u penziju 1998.[1]

Ekstradicija[uredi | uredi izvor]

Savezna kriminalistička policija Nemačke izdala je 2005. godine nalog za hapšenje Perkovića zbog njegove navodne umešanosti u atentat na emigranta Stjepana Đurekovića 1983. godine u Volfratshauzenu u Bavarskoj.[2] Navodi o Perkovićevoj umešanosti pominjani su u suđenju Krunoslavu Pratesu 2008. godine.[3] Prates je optužen za saučesništvo u ubistvu Đurekovića, osuđen je na doživotni zatvor pred Minhenskim sudom u julu 2008.[4]

Kako je hrvatskim ustavom zabranjeno izručenje hrvatskih državljana drugim državama, Perković je nastavio da živi slobodno u Hrvatskoj i nakon raspisivanja nemačke poternice tokom 2009. Međutim, nalog je trebalo da postane pravno obavezujući za hrvatske vlasti 2013. godine, pošto je evropski nalog za hapšenje (EAV) koji je Nemačka izdala za Perkovićem stupio na snagu ulaskom Hrvatske u Evropsku uniju 1. jula 2013., omogućavajući izručenje traženih pojedinaca kolegama državama EU.[traži se izvor]

Hrvatski sabor usvojio je amandman na hrvatski zakon o ekstradiciji samo nekoliko dana pre formalnog pristupanja EU, uključujući i odredbu kojom se sprečava izručenje za zločine počinjene pre 2002. godine, kada su stupila na snagu nova pravila EU o ekstradiciji, čime je izostavljeno ubistvo Đurekovića 1983. u koje je Perković bio umešan.[5] Ovaj amandman je bio veoma kontroverzan u Hrvatskoj; Vladini kritičari su zakon prozvali Leks Perković, tvrdeći da je izmenjen upravo da bi se on zaštitio.[6][7]

Iznenadno usvajanje amandmana kojim se nameće vremensko ograničenje za evropske naloge za hapšenje izazvalo je diplomatski spor sa Nemačkom, pri čemu je hrvatska vlada u to vreme rekla da želi da zaštiti ratne veterane rata u Hrvatskoj 1991-95 od potencijalnih hapšenja i krivičnog gonjenja na drugim mestima. u EU.[5] Situacija je privremeno negativno uticala na hrvatsko-nemačke odnose.[5] Predsednik Odbora za evropska pitanja nemačkog Bundestaga Gunter Krihbaum izrazio je nezadovoljstvo, ocijenivši da je riječ o političkom potezu hrvatske vlade s namjerom da donese ad hoc zakon koji bi isključivo štitio Perkovića od izručenja.[8]

Vlada je kasnije ukinula vremensko ograničenje u avgustu 2014, tek nakon što je Evropska komisija upozorila da je izmenjeni zakon u suprotnosti sa sporazumom o pristupanju Hrvatske EU i da bi se mogla suočiti sa pravnim postupkom, uključujući gubitak razvojnih fondova EU.[5] Perković je uhapšen u Zagrebu 1. januara 2014. i izručen Nemačkoj 24. januara.[2]

Još jedan bivši šef obaveštajne službe Zdravko Mustač takođe je izručen Nemačkoj zbog navodne umešanosti u ubistvo Đurekovića, a suđenje obojici počelo je u Minhenskom sudu 17. oktobra 2014.[5] Obojica su negirali optužbe.[5]

Avgusta 2016. godine, Perković i Mustač su prvostepenom presudom osuđeni na doživotnu kaznu zatvora zbog pomaganja u ubistvu Đurekovića. Odgovornost za Perkovića je kasnije prebačena na Hrvatsku. Hrvatska vlada mu je 2018. smanjila kaznu na 30 godina. Perković je 2019. godine prebačen u hrvatski zatvor na odsluženje ostatka kazne.[9][10]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d đ „VL Biografije – Josip Perković”. Večernji list (na jeziku: Croatian). Pristupljeno 4. 11. 2014. 
  2. ^ a b „Croatia ex-spy Josip Perkovic extradited to Germany”. BBC News. 24. 1. 2014. Pristupljeno 4. 11. 2014. 
  3. ^ Matić, Srećko (13. 2. 2014). „"Stjepan Đureković je radio za BND!"”. Deutsche Welle (na jeziku: Croatian). Pristupljeno 4. 11. 2014. 
  4. ^ „Krunoslav Prates osuđen na doživotnu kaznu zbog ubojstva Đurekovića”. Index.hr (na jeziku: Croatian). 16. 7. 2008. Pristupljeno 4. 11. 2014. 
  5. ^ a b v g d đ Poltz, Joern (17. 10. 2014). „Ex-Yugoslav spy chiefs on trial for dissident murder in Germany”. Reuters. Pristupljeno 4. 11. 2014. 
  6. ^ „EU threatens to withhold funds for Croatia in extradition dispute”. FT.com. 18. 9. 2013. Pristupljeno 15. 8. 2016. 
  7. ^ „Government amends extradition law”. vlada.gov.hr. Government of Croatia. 26. 9. 2013. Pristupljeno 15. 8. 2016. 
  8. ^ Veljković, Sandra (2. 7. 2013). „Čekali ste da potpišemo pa mijenjali zakon, to prijatelji ne rade!”. Večernji list (na jeziku: Croatian). Pristupljeno 4. 11. 2014. 
  9. ^ „Yugoslav Spy Chiefs Jailed for Life”. 3. 8. 2016. 
  10. ^ „Germany extradites convicted top ex-spy to Croatia”. France 24 (na jeziku: engleski). 2019-07-11. Pristupljeno 2023-12-07. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Јосип_Перковић&oldid=27717019”