Adams (reka u Britanskoj Kolumbiji)
| Adams Adams | |
|---|---|
 | |
 Sliv reke Adams | |
| Opšte informacije | |
| Dužina | 177 km |
| Basen | 2.860 km2 |
| Vodotok | |
| Izvor | Planina Monaše |
| Ušće | Jezero Šusvap |
| Geografske karakteristike | |
| Država/e |  Kanada |
| Pritoke | Tompson Frejzer |
Reka Adams (engl. Adams River) je pritoka reke Tompson i Frejzer u Britanskoj Kolumbiji. Počevši od planina Monaše na severu, gornji rok reke Adams teče uglavnom prema jugu i na kraju uliva se u jezero Adams. Donji tok reke Adams započinje na južnom kraju jezera i uliva se u krajnji zapadni kraj jezera Šusvap. Reka je jedno od najvažnijih područja za uzgoj crvenih lososa u Severnoj Americi. U oktobru, u reci, može se naći milion riba u koncentrisanom području blizu ušća reke. Reka je, takođe, služila kao važan transportni put za rane seče drva u slivu.
Sliv reke[uredi | uredi izvor]
Izvorište Adamsa je nekoliko neimenovanih lednika na otprilike 2.000 m (6.600 ft) uzvišenje u severoistočnom regionu planine Monaš u planinama Kolumbija. Gornji deo reke teče približno prema jugu i jugozapadu kroz močvare i prolazi kroz dva mala jezera, Tumtum i Mica. Njegov protok opada za 5 m (16 ft) po kilometru na određenim deonicama. Posle toka od 94 km (58 mi) uliva se u severni kraj jezera Adams.[1]
Jezero Adams je otprilike 72 km (45 mi) dug i dostiže maksimalnu dubinu od 457 m (1.499 ft), što ga čini 24. najdubljim jezerom na svetu.[2] Donji tok reke Adams izlazi sa krajnjeg južnog kraja jezera i teče 11 km (6,8 mi) uskom dolinom. Uliva se u jezero Skuilaks. Od jezera Adams do Skuilasa, donji tok reke Adams teče 60 m (200 ft) u nadmorskoj visini.[1]
Pritoke[uredi | uredi izvor]
Pritoke gornjeg toka reke Adamsa uključuju:[1]
- Pritoku Oliver
- Pritoku Dudgeon
- Pritoku Sunset
- Pritoku Fišer
Jezero i donji tok reke Adams uključuju:[1]
- Pritoku Kajene
- Pritoku Sinmaks
- Reku Momič
- Pritoku Hiuihil
- Pritoku Nikvikvia
Istorija[uredi | uredi izvor]
Sekvepemk[uredi | uredi izvor]
Ljudi Sekvepemk žive milenijum u dolini reke Adams. Studija pokrajinske vlade uz donji tok reke iz 1977. godine pronašla je šezdeset šest lokaliteta sa dokazima o prebivalištu od 2000. godine pre nove ere.[3] Obilje lososa učinilo je reku važnim izvorom hrane i trgovinskom robom za ljude prvih nacija u regionu.
Etnograf Džejms Tajt beleži da su ljudi na području reke Adams činili podgrupu koja je danas poznata kao indijski bend jezera Adams.[3] [4] Više od 200 njegovih stanovnika, umrlo je u epidemiji malih boginja 1862. godine.[5]
Kompanija izrade drveta reke Adams[uredi | uredi izvor]
Iako su istraživači, geodeti i lovci putovali regionom 1800-ih, prva evropska aktivnost u dolini reke bila je seča. Iskusni drvoseča iz Spokana, osnovao je kompaniju izrade drveta reke Adams 1909. godine.[6] Licencirao je velike drvne površine duž gornjeg i donjeg toka reke, kao i okolne visoravni. Opisana je kao prva velika industrijska operacija u unutrašnjosti Britanske Kolumbije.
Na gornjem toku reke izgrađen je kamp i na jezeru Tumtum započete su seče drva.[7] Brana je omogućila operaterima da podignu nivo vode jezera Adams. Kada je prikupljeno dovoljno drva iznad brane, kapije su se otvorile i nastale su poplave koje su odnele drva do jezera Skuilaks.
Da bi se drva pomerila sa platoa iznad donjeg toka reke, reka Adams je konstruisala nekoliko kanala. Kanali su bila uzdignuta drvena korita ispunjena vodom koja su nosila balvane do dna doline. Najveći od njih bio je u pritoci Bear.[6]
Iako se seča nastavlja u regionu, Adams se više ne koristi za transport drveta.[8]
Ekologija[uredi | uredi izvor]
Flora[uredi | uredi izvor]
Veliki deo ekologije sliva pogođen je šumskim požarima i smatra se da je u seralnoj fazi.[9] Reka teče kroz nekoliko različitih vegetacionih zona. U svom gornjem toku Adams teče kroz zonu unutrašnjih kedarovih kukuta. Ove šume su slične obalnim šumama Britanske Kolumbije i sadrže stabla stara do 1000 godina.[1] Prašuma uz reku sadrži i retke vrste lišajeva, verovatno izolovane u poslednjem ledenom dobu. Gornji tok reke Adams sadrži močvarne vrste lišćarskih stabala poput Populus trichocarpa, kao i gusti sloj grmlja, uključujući dren Cornus sericea i Rubus parviflorus. Donjim tokom reke dominira suvlja unutrašnjost vegetacione zone Douglas Fir. Ostale vrste četinara su žuti bor, engelmanova smrča i alpska jela. Prostor oko ušća reke izmenjen je ljudskim aktivnostima kao što su poljoprivreda i ispaša stoke.
Fauna[uredi | uredi izvor]
Aljaski crveni losos[uredi | uredi izvor]
Aljaski crveni losos iz reke Adams prelazi u reku Frejzer i ulazi u Tihi okean. Provode tri godine u otvorenom okeanu prateći arktičke struje do Aljaske i aleutskih ostrva. Zatim se vraćaju u reku Adams, završavajući kružno putovanje od preko 4.000 km (2.500 mi). Naporan put, uključujući plovidbu brzim vodama i kanjona Frejzer, završavaju za samo sedamnaest dana. U ovom periodu ne jedu; umesto toga, oslanjaju se na rezerve masti sakupljene usled obilne ishrane u džordžijskom moreuzu krajem leta. U ovom trenutku losos poprima prepoznatljivu crvenu nijansu, a mužjaci ribe, takođe, razvijaju velika grbava leđa. Nije potpuno razumljivo kako su sposobni da se vrate do svoje natalne reke, ali veruje se da razvijeni olfaktivni sistem ima značajnu ulogu.[8]
Ostala fauna[uredi | uredi izvor]
Dolina reke Adams podržava velike populacije mula jelena, sa manjim stadima belorepih jelena. Crni medvedi su česti u slivu. Populacija medveda znatno raste tokom jeseni, iz susednih dolina, zbog ishrane lososom. U gornjoj dolini reke los je uobičajen, a izvori u reci sadrže stanište medveda grizli. Na reci se nalazi nekoliko vrsta vodenih sisara, uključujući dabra, vizona i rečnu vidru.[9]
U ušću reke žive kanadske guske i labudovi. Među ostalim vodenim pticama su patke gluvare i dupljašice. Česti su i beloglavi orao i orao ribar, čije gnezdo može da se vidi visoko u crnom jablanu i mrtvim četinarima. Tetrebi brojni su u celoj dolini.[9]
Zaštićena područja[uredi | uredi izvor]
Reka Adams prolazi kroz provincijske parkove Adams (od 5.733 hektara)[10] i Tutsvev (od 1.076 hektara),[11] koji su pogodni za gledanje lososa. Posetioci provincijskog parka Tutsvev procenjeni su na 160.000 2010. godini.[12]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d Cal-Eco Consultants Ltd. (31. 3. 2006). „Draft Nomination Document for the Adams River As a Canadian Heritage River”. Prepared for the B.C. Ministry of Environment: 9.
- ^ „Lakes at a Glance: Deepest Lakes”. World Lakes Network.
- ^ a b Cooperman, Jim (1989). Shuswap Chronicles:The History of Adams Lake. Celista, BC: North Shuswap Historical Society. str. 4—7.
- ^ J., Coffey; et al. (1989). Shuswap History: The First Hundred Years of Contact. Kamloops, B.C.: Secwepemc Cultural Education Society. str. 61. ISBN 0-921235-20-8.
- ^ Teit, James (1909). The Shuswap Memoirs #4, Part 7. American Museum of Natural History. str. 466. ISBN 0-404-58123-4.
- ^ a b Drushka, Ken (1998). Tie-Hackers to Timber Harvesters. Madeira Park, BC: Harbour. str. 42—44. ISBN 978-1-55017-189-1.
- ^ Roos, John E. (1987). Restoring Fraser River Salmon: A History of the International Pacific Salmon Fisheries Commission. Vancouver, BC: Pacific Salmon Commission. str. 16—17. ISBN 978-0-9694947-0-6.
- ^ a b Hume, Mark (1994). Adam's River: The Mystery of the Adams River Sockeye. Vancouver: New Star Books. str. 2. ISBN 0-921586-34-5.
- ^ a b v Yeomans, W.C. (1977). Adams River: A resource analysis. British Columbia Ministry of Environment. Resource Analysis Branch. str. 14—16.
- ^ „Upper Adams River Provincial Park”. British Columbia Ministry of Environment. Pristupljeno 3. 2. 2011.
- ^ „Roderick Haig-Brown Park”. BCGNIS. Pristupljeno 3. 2. 2011.
- ^ Koopmans, Robert (6. 11. 2010). „Run likely record year for Adams sockeye”. Kamloops Daily News. Kamloops, British Columbia. Arhivirano iz originala 18. 7. 2011. g. Pristupljeno 14. 11. 2010.
