Andrea del Verokio

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Andrea del Verokio
Lični podaci
Datum rođenja1435.
Mesto rođenjaFirenca, Firentinska republika
Datum smrti1488.
Mesto smrtiVenecija, Mletačka republika

Andrea del Verokio (ital. Andrea di Michele di Francesco de’ Cioni; Andrea del Verrocchio (Firenca, oko 1435 — 1488, Venecija) je bio uticajni italijanski vajar, slikar[1] i zlatar,[2] koji je radio na dvoru Lorenca Medičija u Firenci. Njegovi još slavniji učenici bili su: Leonardo da Vinči, Peruđino, Girlandajo i Sandro Botičeli. Takođe je uticao i na Mikelanđela. Radio je u zrelom klasičnom stilu renesanse.

Bogorodica s Hristom, oko 1470, (Galerija slika u Berlinu – Gemäldegalerie)

Biografija[uredi | uredi izvor]

O Verokiju postoji vrlo malo tačnih biografskih podataka. Bio je sin Mikela di Frančeska Čonija, lokalnog proizvođača građevinskih materijala, cigle i crijepa, koji se kasnije uposlio kao prikupljač poreza u Firenci.

Njegova prva obuka je zlatarski zanat, a njegov majstor je navodno bio Đulijano Veroki, čije je prezime Andrea očigledno uzeo kao svoje. Još jedan upitan podatak je da je navodno učio vajarstvo kod Donatela, najvećeg italijanskog vajara rane renesanse. Budući da njegova rana djela imaju više stilskog uticaja od manjeg vajara, Antonija Ruzelina, ovaj podatak je takođe upitan.

Prve Verokijeve studije slikarstva su najvjerovatnije sredinom 1460-ih godina, kada je po nekim informacijama radio u slikarskoj radionici Alesa Baldovinetija. Međutim, druga pretpostavka kaže da su Verokio i Botičeli zajedno radili u radionici majstora Fra Filipa Lipija u Pratu, mjestu pored Firence, gdje je Lipi radio na freskama za lokalnu katedralu.[3]

Patronaštvo Medičija[uredi | uredi izvor]

Najvažnija Verokijeva djela su nastala u posljednje dvije decenije njegovog života. Svoj uspon na umjetničkoj sceni Verokio uglavnom duguje Pjeru Medičiju i njegovom sinu Lorencu, vodećim mecenama umjetnosti Firence. Nakon Donatelove smrti 1466. godine, miljenika Medičija, Verokio je donekle zauzeo njegovo mjesto radeći slike, ali i kostime i dekoraciju za mnogobrojne proslave i festivale koje su Mediči organizovali u Firenci. Ubrzo je postao i kustos umjetničke zbirke Medičija u kojoj su prevladavali fragmetni antičkog rimskog vajarstva, gdje je takođe radio na restauraciji nekih poprsja rimskih portreta.

Po nekim podacima, čini se da je Verokio uradio nekoliko djela i za mecene izvan Firence. Takođe se kaže da je, između ostalog, radio u Rimu za Papu Siksta IV, ali ne postoje dokumentarni tragovi o tome da je ikada napustio područje Firence sve do početka 1480-ih, kada se preselio u Veneciju, gdje je nakon nekoliko godina i umro, ostaviviši svoju radionicu omiljenom učeniku Lorencu di Krediju. Di Kredi je takođe naslijedio svu Verokijevu imovinu.

Verokijeva slava je značajno porasla u drugoj polovini 15. vijeka tako da su mnogi kasnije slavni umjetnici renesanse učili vajarstvo i slikarstvo u njegovoj radionici u Firenci. Među njima su bili Leonardo da Vinči i Peruđino kasnije učitelj Rafaelov. Fresko-slikar Domeniko Girlandajo u čijoj radionici je kasnije Mikelanđelo načinio svoje prve umjetničke korake, je jedno vrijeme usko sarađivao sa Verokijem. Sandro Botičeli, najveći firentinski slikar rane renesanse i Frančesko di Đorđo, su takođe u nekim momentima bili pod uticajem umjetnosti Verokija, kao i istaknuti firentinski vajari Benedeto da Majano i Andrea Sansovino.

Djelo[uredi | uredi izvor]

Verokijev konjički spomenik Bartolomeu Koleoniju u Veneciji 1479–88. g. Kampo di Santi Đovani i Paolo u Veneciji

Godine 1479, Verokio je dobio narudžbu mletačke vlade u Veneciji da izradi konjički spomenik u bronzi Bartolomea Koleonija,[2] profesionalnog vojnika koji je bio u službi Mletačke republike. Model spomenika je poslao 1481. godine, a putuje u Veneciju 1483. godine kako bi izvršio konačni projekat statue.[2] Do Verokijeve smrti 1488. godine, model još nije bio izliven, tako da je rad na izlijevanju i poliranju povjeren venecijanskom vajaru Alesandru Leopardiju. [2] Spomenik je postavljen na svoje odredište Kampo di Santi Đovani i Paolo u Veneciji 1496. godine.[4] Pokret konja i Koleonijev zapovjednički pogled daju utisak da ratnik ide u bitku na čelu svojih trupa koje su iza njega. Ova dovitljiva scenografija je imala uticaja na konjičke spomenike baroka i onih koje su stvoreni u periodu romantizma 19. vijeka. Pored Donatelovog konjičkog spomenika Gatamelata u Padovi (oko 1447–53), Verokijev spomenik Koleoniju je u umjetničkom i estetskom smislu najpostignutiji konjički spomenik renesanse. Modeliran izuzetnom tehničkom sigurnošću i vještinom predstavlja vrhunac Verokijeve karijere u vajarstvu.

Galerija[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. V-Đ. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 40. ISBN 86-331-2112-3. 
  2. ^ a b v g Dutton 1978, str. 677–678.
  3. ^ Syson & Dunkerton p. 378.
  4. ^ Passavant 1969, str. 62–63.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Maud Cruttwell, Verrocchio (1904), monografija
  • Marcel Reymond, Verrocchio (1905)
  • Leo Planiscig, Andrea del Verrocchio (1941)
  • Charles Seymour, The Sculpture of Verrocchio (1971)
  • Andrew Butterfield, The Sculptures of Andrea del Verrocchio (1997)
  • Passavant, Günter (1969). Verrocchio: sculptures, paintings and drawings (Umjetnost). London: Phaidon Press. 
  • Pope-Hennessy, John, Italian Renaissance Sculpture (London 1958)
  • Dutton, E.P. (1978). „Andrea Verrochio”. Phaidon Encyclopedia of Art and Artists (Umjetnost). New York: Phaidon Press Limited. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Andrea del Verokio na Vikimedijinoj ostavi.
Ikona za klice

Ovaj članak vezan za umetnike je klica. Možete doprineti Vikipediji tako što ćete ga proširiti.

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Андреа_дел_Верокио&oldid=26811020”