Austrijsko-turski rat (1529—1533)
| Austrijsko-turski rat (1529—1533) | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Osmansko-habzburških ratova | |||||||||||
 Opsada Beča 1529. | |||||||||||
| |||||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||||
 Osmansko carstvo |
 Habzburška monarhija | ||||||||||
| Komandanti i vođe | |||||||||||
| Sulejman Veličanstveni |
Ferdinand I Habzburški Hans Kacijaner | ||||||||||
| Jačina | |||||||||||
| 100.000 (1529)[1] | 80.000 (1532)[1] | ||||||||||
Pošto je u borbama za ugarski presto nakon bitke na Mohaču 1526. mađarsko plemstvo većim delom pristalo uz domaćeg kralja Janoša Zapolju, razvio se u Ugarskoj građanski rat između njegovih pristalica i nadvojvode Ferdinanda od Austrije - koga su podržavala vlastela Gornje Ugarske (Slovačka) i Hrvatske. Zapolja je tada pozvao u pomoć Turke. Sulejman Veličanstveni je to prihvatio i poveo veliku armiju protiv Ferdinanda, osporavajući Habsburgovcima vlast nad Ugarskom.[1]
Rat[uredi | uredi izvor]
Sulejman Veličanstveni je sa vojskom prešao Dravu kod Osijeka, na Mohačkom polju primio poklonjenje Janoša Zapolje i opseo Budim. Slaba posada predala se 8. septembra 1529. i Zapolja je proglašen za ugarskog kralja kao turski vazal. Sulejman je zatim opseo Beč sa oko 100.000 vojnika (računajući i više desetina hiljada pomoćnih trupa) i 300 topova. Utvrđeni grad branio je vrhovni kapetan Nikolas Zalm-Rajferšajt sa 16-17.000 vojnika i 70 topova. U nedostatku većih opsadnih topova Turci su se posle 20-dnevne opsade povukli preko Budima i Petrovaradina.[1]
Pošto su austrijske trupe i dalje ugrožavale Zapoljinu prestonicu Budim, Sulejman je 1532. poveo novi pohod protiv Austrije, sa oko 32.000 redovnih i nekoliko desetina hiljada neredovnih trupa. Ovog puta skrenuo je od Osjeka kraćim pravcem kroz jugozapadnu Mađarsku na Keseg. Umesto da pohita na Beč i da pojedinačno potuče Ferdinandove trupe u prikupljanju, suttan se 9. avgusta zadržao pod Kesegom, čija je posada pod kapetanom Nikolom Jurišićem 21 dan hrabro odolevala turskoj opsadi. Pošto je u međuvremenu Ferdinand između Bečkog Novog Mesta i Beča okupio armiju sa oko 80.000 ljudi, Sulejman je odustao od daljeg osvajanja i posle zauzimanja Kesega skrenuo za Beograd, pljačkajući pored Graca i Varaždina.[1]
Posledice[uredi | uredi izvor]
Sultan je 1533. prihvatio prvi mir sa Austrijom, pristajući na podelu Mađarske. I pored toga, bosanski i smederevski sandžak-begovi osvojili su 1536. Požešku kotlinu, a hercegovački sandžak-beg 1537. tvrđavu Klis, poslednje hrvatsko uporište južno od Velebita. Turski uspesi u Slavoniji i Dalmaciji primorali su Ferdinanda da 1537. pošalje deo svojih trupa radi izbacivanja Turaka iz Slavonije. Ova operacija, tzv. Kacijanerov pohod, završena je porazom kod Gorjana.[1]