Veličani (Trebinje)
Veličani | |
|---|---|
 Crkva Sv. Arhangela Mihaila u Veličanima | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Grad | Trebinje |
| Stanovništvo | |
| — 2013. |  40 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 52′ 03″ S; 18° 01′ 10″ I / 42.8674661° S; 18.0195114° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
  Veličani Veličani na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 059 |
Veličani su naseljeno mjesto u gradu Trebinje, Republika Srpska, BiH. Prema popisu stanovništva iz 1991. u naselju je živjelo 118 stanovnika.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Veličani se nalaze u Popovom polju.[1] Od 365 dana u godini u Veličanima, u prosjeku samo 50 nisu sunčani.[1]
Kultura[uredi | uredi izvor]
U naselju se nalazi hram Srpske pravoslavne crkve posvećen Svetom Arhangelu Mihajlu. Aktivno je i Udruženje građana „Ržani do — Veličani“.
Istorija[uredi | uredi izvor]
U Drugom svjetskom ratu, 23. juna 1941. godine, ustaše su u Veličanima uhapsile 42 Srbina, odrasla muškarca iz tog sela. U selu Dubljani uhapsili su 18 Srba, a zatim su krenuli da opkole Popovo polje u kojem su srpski seljaci obrađivali zemlju. Tada je polje bilo poplavljeno i jedino je gornji dio polja bio isušen, i taj su dio seljaci obrađivali. Ustaše su ih opkolile sa tri strane dok je sa četvrte bila voda. U tom trenutsku u polju se nalazilo nekoliko stotina seljaka. Pošto su shvatili opasnost, dio seljaka se pokušao plivanjem spasiti, a oni koji nisu znali plivati nagonili su krupne životinje u vodu držeći se za njihove repove očajnički pokušavajući da se domognu druge obale. Dio ih se podavio, a veliki broj su ustaše uhapsile i sprovele do osnovne škole u selu Dubljane (oko 200 Srba). Tu su brutalno mučeni, pa odvedeni do jame zvane Ržani do i tu su poubijani, a neki i živi pobacani u jamu. Spasila su se samo dvojica stradalnika, Jovo Kovač iz Veličana i Anđelko Popović iz Drijenja. Oni su bili jedni svjedoci ovih stradanja.[2]
Spomen kosturnica[uredi | uredi izvor]
U Veličanima se nalazi spomen-kosturnica 200 Srba koje su ustaše pobile i bacile u jamu Jagodnjaču u junu 1941. godine. Ostaci žrtava ustaškog pokolja su preneseni u zajedničku spomen-kosturnicu u Veličanima 1991. godine.[3]
Privreda[uredi | uredi izvor]
U Veličanima se najviše uzgaja smokva i vinova loza, od koje se pravi vino i lozovača.[1] Proizvodi se i ljekovita travarica na bazi lozovače, poznata kao Babina rakija.[1] Klesani kamen se prodaje u Dubrovniku.[1]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Naselje je sredinom 19. vijeka pripadalo Ljubinskom srezu i imalo preko 500 stanovnika.[1] Oko 50 stanovnika je krajem 19. vijeka otišlo na rad u Ameriku.[1] U vrijeme Kraljevine Jugoslavije, tridesetih godina 20. vijeka, pet porodica Solunskih dobrovoljaca se odselilo na Kosovo, a 4 u naselje Vojvoda Stepa u Banatu.[1] U Ravni Topolovac kod Zrenjanina, Gajdobru i druga mjesta je 1945. kolonizovano 25 porodica.[1] Oko 50 porodica se odselilo u Trebinje.[1] Prema podacima iz januara 2012, u naselju živi 50 stanovnika u 26 domaćinstava.[1]
| Nacionalnost[4] | 2013. | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. |
| Srbi | 38 | 118 | 162 | 251 | |
| Jugosloveni | 10 | ||||
| Hrvati | 1 | 1 | |||
| Crnogorci | 1 | ||||
| ostali i nepoznato | 1 | 3 | |||
| Ukupno | 40 | 118 | 172 | 256 | ' |
| Demografija[4] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1961. | 349 | |
| 1971. | 256 | |
| 1981. | 172 | |
| 1991. | 118 | |
| 2013. | 40 | |
Prezimena[uredi | uredi izvor]
U Veličanima su u prošlosti živjele porodice Munić, Krulj, Semiz, Mišković, Šešelj i druge. Sve porodice slave Vasiljevdan.[1][5]
- Derikučka, Srbi, slave Vasiljevdan[1]
- Ćuk, Srbi, slave Vasiljevdan[1]
- Oro (Orli), Srbi, slave Vasiljevdan[1]
- Slavić, Srbi, slave Vasiljevdan[1]
- Mavrić, Srbi, slave Vasiljevdan[1]
- Milić, Srbi, slave Lučindan[1]
- Lakići,Srbi, slave Jovandan,
- Šarići, Srbi, slave Vasiljevdan
Galerija slika[uredi | uredi izvor]
-
Crkva Svetog Arhanđela sa nekropolom stećaka, Veličani (Popovo polje) 2021 -
Crkva Svetog Arhanđela sa nekropolom stećaka, Veličani (Popovo polje) 2021 -
Crkva Svetog Arhanđela sa nekropolom stećaka, Veličani (Popovo polje) 2021 -
Crkva Svetog Arhanđela sa nekropolom stećaka, Veličani (Popovo polje) 2021
_01.jpg)
_02.jpg)
_03.jpg)
_04.jpg)
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o „Ognjišta: Veličani”. Radio-televizija Republike Srpske. 8. 1. 2012. Pristupljeno 9. 1. 2012.
- ^ Mastilović, Draga (2017). Zatiranje Srba u Bosni i Hercegovini u 20 vijeku. Beograd: Srpsko-ruski most. str. 89,90.
- ^ Radio televizija Republike Srpske: Obilježeno 70 godina od stradanja Srba u Popovom polju, 27. 6. 2011. (jezik: srpski)
- ^ a b Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
- ^ „Opet kolevke i pesma devojaka”. Politika. 22. 2. 2009. Pristupljeno 9. 1. 2012.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Radio televizija Republike Srpske: Obilježeno 70 godina od stradanja Srba u Popovom polju, 27.06.2011. (jezik: srpski)
