Veljun
Veljun | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Hrvatska |
| Županija | Karlovačka |
| Grad | Slunj |
| Oblast | Kordun |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  112 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 15′ 08″ S; 15° 33′ 39″ I / 45.2522205° S; 15.5608886° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 220 m |
  Veljun Veljun na karti Hrvatske | |
 Veljun Veljun na karti Karlovačke županije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 47243 Veljun |
| Pozivni broj | +385 47 |
| Registarska oznaka | KA |
Veljun je naseljeno mjesto grada Slunja, na Kordunu, Karlovačka županija, Republika Hrvatska.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Veljun se nalazi oko 19 km sjeverozapadno od Slunja. Zapadno od Veljuna protiče rijeka Korana.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Veljun se od raspada Jugoslavije do avgusta 1995. godine nalazio u Republici Srpskoj Krajini.
Drugi svjetski rat[uredi | uredi izvor]
U maju 1941. godine, ustaše su izvršile pokolj nad 520 srpskih stanovnika Veljuna. Ubijeni su posle rata sahranjeni u zajedničku grobnicu.
U Veljunu su 6. maja 1941. godine u školskoj i žandarmerijskoj zgradi ustaše izvršile masakr nad srpskim civilima.[1] Dana 3. avgusta 1941. u srpskoj pravoslavnoj crkvi u Veljunu, ustaše su mučile i poklale 200 muškaraca, žena i djece srpske nacionalnosti iz Veljuna, Srpskog Blagaja i Ljeskovca.[1]
Tako su ustaše iz Zagreba i Slunja, 7. maja 1941. došle u Veljun, srez Slunj i pohvatale oko 600 Srba, 500 su iste večeri odveli u Hrvatski Blagaj i tamo ubili.[2]
Na Đurđevdan 6. maja 1941. ustaša Ivan Šajfer, učitelj iz Veljuna, sa svojom grupom ustaša i ustašama iz Slunja počeo je da hapsi Srbe iz Veljuna, Cvijanović Brda i Poloja. Tom prilikom uhapšeno je oko 500 Srba, a među njima i prota Branko Dobrosavljević paroh iz Veljuna i bivši narodni poslanik i njegov sin Nebojša. Pohapšeni su prvo dovedeni u žandarmerijsku stanicu u Veljunu, a posle nekoliko dana svi su odvedeni i poubijani kod hrvatskog Blagaja, u šumi zvanoj Kestenovac. Tom prilikom ustaše su na grozan način ubile i protu Branka i njegovog sina Nebojšu. Prvo su pred očevim očima sina zlostavljali i mučili puna tri sata; kopali mu oči, sekli nos i uši i boli ga noževima, pa ga tek onda ubili. Otac je morao sa počupanom bradom, dok su ga ustaše stalno tukle, sinu nad rakom čitati opelo, padajući dva puta u nesvest. Posle toga su ga naterali da iskopa sam sebi raku, zlostavljali ga na isti način kao i sina, pa ga onda ubili.[3]
U selu Veljunu, srez Slunj, „ustaše su malodobne devojke silovali u crkvi“.[4][nepouzdan izvor?]
Kultura[uredi | uredi izvor]
U Veljunu je sjedište istoimene parohije Srpske pravoslavne crkve. Parohija Veljun pripada Arhijerejskom namjesništvu karlovačkom u sastavu Eparhije Gornjokarlovačke.[5] U Veljunu je postojao hram Srpske pravoslavne crkve Vaskrsenja Gospodnjeg, izgrađen 1824. godine, a srušen 1942. godine. Parohiju sačinjavaju: Veljun, Točak, Veljunski Ponorac, Veljunska Glina, Grobnik, Lapovac, Šljivnjak, Zagorije, Dvorište i Čatrnja.[5]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, naselje Veljun je imalo 112 stanovnika.[6]
| Nacionalnost[7] | 1991. | 1981. | 1971. | 1961. |
| Srbi | 429 | 486 | 670 | 744 |
| Jugosloveni | 12 | 47 | ||
| Hrvati | 14 | 5 | 7 | 4 |
| Crnogorci | 2 | 2 | ||
| ostali i nepoznato | 8 | 13 | ||
| Ukupno | 463 | 540 | 692 | 748 |
| Demografija[7] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1961. | 748 | |
| 1971. | 692 | |
| 1981. | 540 | |
| 1991. | 463 | |
| 2001. | 114 | |
| 2011. | 112 | |
Popis 1991.[uredi | uredi izvor]
Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Veljun je imalo 463 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Zatezalo, Đuro. „Masovne grobnice kao surova gubilišta srpskog naroda na području Korduna, Banije i Like 1941-1945.”. Radio sam svoj seljački i kovački posao. Arhivirano iz originala 11. 2. 2014. g. Pristupljeno 2. 6. 2012.
- ^ Stranjaković 1991, str. 253.
- ^ Najveći zločini sadašnjice: patnje i stradanje srpskog naroda u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj od 1941-1945, Dr. Dragoslav Stranjaković, Gornji Milanovac, Dečje novine (1991), str. 155
- ^ Mihajlo Novaković, zemljoradnik iz Veljunske Gline
- ^ a b „Arhijerejsko namjesništvo karlovačko: Parohija Veljun”. Srpska pravoslavna crkva: Eparhija gornjokarlovačka. Pristupljeno 6. 6. 2012.
- ^ „Popis stanovništva 2011.”. Državni zavod za statistiku RH. 2011. Arhivirano iz originala 15. 11. 2013. g. Pristupljeno 2. 5. 2013.
- ^ a b Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ: Popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Radio sam svoj seljački i kovački posao: svjedočanstva genocida, Đuro Zatezalo, Srpsko kulturno društvo „Prosvjeta“, Zagreb, (2005) (jezik: srpski)
