Grb Socijalističke Republike Crne Gore
| SR Crne Gore | |
|---|---|
.svg) | |
| Verzije | |
.png) Grb Federalne Države Crne Gore, od 1944. do 1947. godine | |
| Detalji | |
| Nosilac |  SR Crna Gora |
| Autor(i) | Milan Božović i Milo Milunović |
| Usvojen | 31. decembra 1946. |
| Upotreba | do 6. januara 1994. |
Grb Socijalističke Republike Crne Gore bio je jedan od simbola suvereniteta Narodne Republike Crne Gore, Socijalističke Republike Crne Gore, te kasnije Republike Crne Gore. Ustanovljen je usvajanjem prvog posleratnog Ustava Crne Gore 31. decembra 1946. godine, a smenjen je stupanjem na snagu Zakona o zastavi i grbu Crne Gore, 6. januara 1994. godine, kada je uveden redizajnirani grb Petra II Petrovića Njegoša kao zvanični grb Republike Crne Gore. Autor grba SR Crne Gore bio je slikar Milo Milunović.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Prvi crnogorski republički grb izradio je cetinjski umetnik Milan Božović još 1944. godine za potrebe Federalne Dražve Crne Gore. Njegov rad poslužio je kao osnova slikaru Milu Milunoviću koji je 1946. godine izradio Državni grb NR Crne Gore, koji je donošenjem Ustava NR Crne Gore, 31. decembra 1946. godine, usvojila Ustavotvorna skupština Narodne Republike Crne Gore .[1]
Državni grb usvojen 1946. godine ostao je na snazi sve do 1994. godine, ali je u međuvremenu pretrpeo određene izmene. Donošenjem novog Ustava 10. aprila 1963. godine izmenjen je član 4. Ustava NR Crne Gore, koji je postao član 7. Ustava SR Crne Gore i njime je promenjen službeni naziv grba, jer je izgubio pridev državni. Službeni opis grba i dalje je spominjao Lovćen, ali bez kapele Petra II Petrovića Njegoša, mada je slikovni prikaz i dalje predstavljao jedan od vrhova Lovćena, s kapelom Petra II Petrovića. Crna Gora je u tom trenutku bila jedina jugoslovenska republika koja je promenila svoj grb. Svakom promenom Ustava menjao se oblik crvene petokrake zvezde — od 1946. godine je imala oblik koji je bio u upotrebi tokom Drugog svetskog rata, od 1963. je imala oblik obrubljene petokrake zvezde i od 1974. je imala oblik pravilne ne obrubljene petokrake zvezde.[1]
Nakon raspada SFR Jugoslavije, 1992. godine Republika Crna Gora, kao i Republika Srbija, je zadržala raniji socijalistički grb. Skupština Crne Gore je 29. decembra 1993. godine usvojila Zakon o zastavi i grbu Republike Crne Gore, kojim je uveden novi grb. Ovaj zakon stupio je na snagu 6. januara 1994. godine, kada je redizajnirani grb Petra Petra II Petrovića Njegoša postao zvanični grb Crne Gore i on je bio u upotrebi do 2004. godine.[1]
Upotreba grba u Socijalističkoj Republici Crnoj Gorbi bila je propisana posebnim zakonom, koji je donet 1984. i izmenjen 1989. godine. Prema „Zakonu o grbu i zastavi Republike Crne Gore”, donetom 29. decembra 1993. i novom „Zakonu o državnim simbolima i Danu Državnosti Crne Gore”, donetom jula 2004. godine, grb SR Crne Gore, zajedno sa grbovima Knjaževine i Kraljevine Crne Gore i grbom Republike Crne Gore od 1992. do 2004. predstavlja istorijske simbole Crne Gore i ima isti stepen zaštite kao i aktuelni grb Crne Gore.[1]
Izgled grba[uredi | uredi izvor]
Grb Socijalističke Republike Crne Gore je poput ostalih grbova jugoslovenskih socijalističkih republika, nastalih nakon Drugog svetskog rata, nastao je po uzoru na grb Sovjetskog Saveza i grbove sovjetskih socijalističkih republika. Prvobitna nezvanična verzija iz 1944. godine, zamenjena je 1946. godine zvaničnom verzijom, ali su obe za centralni motiv imale Lovćen.
Grb je bio sačinjen od lovorovog venca, planine Lovćen u glavnom polju, kao i nekoliko valovitih crta iza planine, koje su označavale Jadransko more. Pojedine interpretacije ovog grba imale su plavu boju za oslikavanje Lovćena, ali je siva, kao prirodna boja, preovlađivala u većini interpretacija grba. Lovorov venac je povezan trobojnom crveno-plavo-belom crnogorskom zastavom.
U Ustavu Socijalističke Republike Crne Gore, proglašenom u Narodnoj skupštini Narodne Republike Crne Gore 10. aprila 1963. godine, dat je sledeći opis grba SR Crne Gore:
| „ | Grb Socijalističke Republike Crne Gore predstavlja polje okruženo lovorovim vijencem koji je dolje povezan crnogorskom zastavom. Između vrhova lovorovog vijenca je petokraka crvena zvijedza, a u sredini polja predstavljen je Lovćen. Pozadi Lovćena s nekoliko vijuga predstavljeno je Jadransko more. | ” |
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Grb Federalne Države Crne Gore, 1945—1946 -
Grb NR Crne Gore, 1947—1963 -
Jedna od varijanti grba SR Crne Gore 1963—1994, sa plavim Lovćenom
.jpg)
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g Samardžić & Miljić 2006.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Samardžić, Aleksandar; Miljić, Marjan (2006). Crnogorski državni i dinastički grbovi. Podgorica: Grafo Crna Gora. ISBN 978-86-85499-11-1.
.svg){kind=small}