Korisnik:Emilija Gavrilovic/pesak

Jakovos Kambanelis

Jakovos Kambanelis (grč. Ιάκωβος Καμπανέλλης, 2. decembar 1921 - 29. mart 2011) bio je grčki dramaturg, tekstopisac, scenarista, novinar i akademik. Njegova najpoznatija pozorišna dela su: „Stela sa crvenim rukavicama", „Sedmi dan stvaranja", „Dvorište čuda", „Godište noći”, „Bajka bez imena", „U susedstvu anđela”, „Živela Aspasija”, „Odiseju, vrati se kući”, „Kolonija kažnjenih”, „Naš veliki cirkus”, „Narod neprijatelj” i „Likovi za violinu i orkestar”.

Biografija

Jakovos Kambanelis je rođen na Naksosu 2. decembra 1921. godine. Bio je šesto od devetoro dece Stefanosa Kambanelisa, iskusnog farmaceuta, i Ekaterine Laskari. Njegov otac je bio poreklom sa Hiosa, dok je majka bila potomak ugledne porodice iz Istanbula. Na Naksosu je prva dva razreda gimnazije pohađao sa Manolisom Glezosom.

Godine 1935. sa porodicom se preselio u Atinu. Radio je od jutra do večeri i studirao tehnički dizajn u Sivitanidiju (Srednja tehničko-umetnička škola, prim.prev.). U jesen 1942. godine uhapsili su ga Nemci i odveli u zarobljeništvo u koncentracioni logor Mauthauzen sve do maja 1945. godine, kada su ga oslobodile savezničke snage.

Nakon što se vratio u Grčku, bio je impresioniran predstavama Umetničkog pozorišta Karolosa Kuna, tokom zime 1945-46. godine. Pokušao je da postane glumac, ali, s obzirom da nije završio gimnaziju, nije bio primljen u Narodno pozorište. Tako se posvetio pisanju. Kambanelisa je otkrio Adamantios Lemos. Njegovo prvo pozorišno delo bilo je „Ples na klasju”, koje je izvela tokom letnje pozorišne sezone 1950. godine pozorišna trupa Adamantiosa Lemosa (grč. Θίασος Λεμού) u pozorištu „Dionisija” u Kaliteji.

U oktobru 1981. godine postavljen je na mesto direktora radija grčke državne radio-televizije (ERT). Postao je akademik 1999. godine, na novootvorenoj katedri za dramske umetnosti Atinske Akademije. Godine 2000. predsednik republike mu je dodelio orden starijeg brigadira reda Feniksa.

Preminuo je 29. marta 2011. godine od bolesti bubrega, nekoliko dana nakon smrti supruge Niki.

Odigrane predstave

• Ples na klasju - Pozorišna trupa Adamantiosa Lemosa, 1950
• Sedmi dan stvaranja - Narodno pozorište, druga scena, 1955-56
• On i njegove pantalone i Tajni život Vorena Mitija (jednočinka) - Vasilis Dijamandopulos, 1957
• Dvorište čuda - Umetničko pozorište „Karolos Kun”, 1957-58
• Godište noći - Umetničko pozorište „Karolos Kun”, 1958-59
• Gorila i Hortenzija - Pozorišna trupa Else Vergi, 1959
• Bajka bez imena - Novo pozorište Vasilisa Dijamandopulosa i Marije Alkeu, 1959-60
• U susedstvu anđela - Pozorišna trupa Karezi, 1963-64
• Živela Aspasija - Pozorišna trupa Karezi, 1966-67
• Odiseju, vrati se kući - Umetničko pozorište „Karolos Kun”, 1966-67
• Kolonija kažnjenih - Eksperimentalno pozorište Marijete Rialdi, 1970-71
• Aspasija - Pozorišna trupa Karezi - Kazaku, 1971-72
• Naš veliki cirkus - Pozorišna trupa Karezi - Kazaku, 1972-73
• Bob i leblebija - Pozorišna trupa Karezi - Kazaku, 1974
• Narod neprijatelj - Pozorišna trupa Karezi - Kazaku, 1975
• Likovi za violinu i orkestar - Umetničko pozorište „Karolos Kun”, 1976-77
• Četiri noge stola - Umetničko pozorište „Karolos Kun”, 1978-79
• Tata rat - Umetničko pozorište „Karolos Kun”, 1981
• Nevidljiva pozorišna trupa - Narodno pozorište, 1988
• Put prolazi iznutra - 1992
• Tri u samoći (Slavljenički govor, On i njegove pantalone, Pogrebni govor) - Pozorište Stoa, 1992, Tanasis Papageorgiu
• Siloam i Skriveno sunce - Pozorište Dženi Karezi, 2016

Pisao je i scenarije za filmove, od kojih su najvažniji:

• Stela u režiji Mihalisa Kakojanisa
• Zmaj u režiji Nikosa Kundurosa
• Reka u režiji Nikosa Kundurosa
• Otmica Persefone u režiji Grigorisa Grigoriu
• Snežana i sedam neženja koji je lično režirao
• Top i slavuj koji je režirao sa svojim bratom Jorgosom Kambanelisom
• Devojčice na suncu u režiji Vasilisa Georgijadisa

Jakovos Kambanelis je takođe napisao knjigu Mauthauzen, u kojoj pripoveda o tome šta je preživeo u koncentracionom logoru od 1943. do 1945. godine. Pripovedanje se odvija u dva vremenska perioda, jer pripovedač naizmenično govori o životu u već oslobođenom logoru i o životu u zarobljeništvu. Pripovedanje, potresno jednostavno i ljudsko, pruža informacije o zverstvima koja su se dogodila u koncentracionim logorima tokom Drugog svetskog rata. Međutim, skreće pažnju i na jedan manje poznati aspekt drame- povratak u život preživelih, opisivanjem objektivnih okolnosti, ali i psihičkog stanja žrtava prvih dana nakon njihovog oslobođenja. Knjigu je objavila izdavačka kuća „Kedros”.

Dela Jakovosa Kambanelisa su prevedena i odigrana u Engleskoj, Austriji, Nemačkoj, Mađarskoj, Rumuniji, Bugarskoj, Rusiji, Kini, SAD-u i Švedskoj. Bavio se i novinarstvom, pišući za novinske listove Elefterija (grč. Ελευθερία) od 1963-65. godine, Anendotos (grč. Ανένδοτος) od 1965-66. godine i za Ta Nea (grč. Τα Νέα) od 1975. godine. Bio je član Udruženja grčkih dramskih pisaca.

Izdanja njegovih dela

• Καμπανέλλης Ιάκωβος, Μαουτχάουζεν, Εκδόσεις Θεμέλιο (1961), Εκδόσεις Κέδρος (1995)
• Καμπανέλλης Ιάκωβος, Η αρπαγή της Περσεφόνης: Σενάριο για την ομώνυμη ταινία του Γρηγόρη Γρηγορίου, Εκδόσεις Αιγόκερως (1996)
• Καμπανέλλης Ιάκωβος, Θέατρο, τομ 1-8, Εκδόσεις Κέδρος (1999-2010)

Nasleđe

Godine 2004. na Četrdeset petom filmskom festivalu u Solunu prikazan je film Top i slavuj (1968), u okviru omaža Jakovosu Kambanelisu pod nazivom Jakovos Kambanelis: Od pozorišta do filma.

Izvori

• https://www.kambanellis.gr/
• Who's Who 1979 str. 245-246.

Reference

1. Jorgos Pefanis, Kratko putovanje u zemlju Kambanelisa, Nea Estia (1997), tom.141, str.406
2. https://www.ertnews.gr/anadromes/iakovos-kampanellis-deka-chronia-apo-ton-thanato-toy/

Spoljašnje veze

• Zvanična veb stranica o životu i delu Jakovosa Kambanelisa
• Biografija J. Kambanelisa: Sajam knjiga u Frankfurtu 2001. - Grčka kao počasna zemlja
• Digitalizovana arhiva Narodnog pozorišta
• Jakovos Kambanelis 1957. ( ERT )
• Jakovos Kambanelis ( 1. deo ) ( ERT dokumentarna arhiva )
• Jakovos Kambanelis ( 2. deo ) ( ERT dokumentarna arhiva )

Bibliografija

• Γιώργος Πεφάνης, Ιάκωβος Καμπανέλλης: Ανιχνεύσεις και προσεγγίσεις στο θεατρικό του έργο, εκδ. Κέδρος (2000)
• Γιώργος Πεφάνης, Τοπίο μέσα σε Τοπίο: Πρωτεϊσμοί του δραματικού χώρου στο έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, Δρώμενα 14 (1995), σελ.31-40
• Γιώργος Πεφάνης, Στις απαρχές της Καμπανελλικής δημιουργίας: Άνθρωποι και ημέρες (1946-1947), Παράβασις 8 (2008), σελ.257-305
• Γιώργος Πεφάνης, Οι γενικευτικές αποφάνσεις στη δραματουργία του Ιάκωβου Καμπανέλλη: Περιεκτικοί στοχασμοί και σύντομοι συλλογισμοί εν μέσω διαλόγων, στον αφιερωματικό τόμο "Στέφανος". Τιμητική προσφορά στον Βάλτερ Πούχνερ, (επιμ. Ιωσήφ Βιβιλάκης), εκδ. Ergo, Αθήνα 2007, σελ.987-1008
• Γιώργος Πεφάνης, Τα θεατρικά τραγούδια του Ιάκωβου Καμπανέλη, Επιστημονική Επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, τομ. ΛΣ (2004-2005), σελ.257-327
• Γιώργος Πεφάνης, Η ιστορική διάσταση στην πολιτική τριλογία του Ιάκωβου Καμπανέλλη: Το μεγάλο μας τσίρκο, Το κουκί και το ρεβύθι, Ο εχθρός λαός, Θέματα Λογοτεχνίας 30 (2005), σελ.58-101
• Γιώργος Πεφάνης, Απόσταγμα πενήντα θεατρικών χρόνων: Ο μοντέρνος Καμπανέλλης, Επιστημονική Επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, τομ.ΛΓ' (2001),σελ.177-183
• Γιώργος Πεφάνης, Νέες όψεις αρχαίων κόσμων: Μορφές και ιδέες της αρχαίας ελληνικης λογοτεχνίας στη δραματουργία του Ιάκωβου Καμπανέλλη, Μανδραγόρας 20-21, (1999), σελ.73-84
• Γιώργος Πεφάνης, Χρόνοι του δράματος και χρόνοι της ζωής. Οι πρόσφατοι θεατρικοί καρποί του Ιάκωβου Καμπανέλλη, στον τόμο Πανελλήνια πολιτιστική κίνηση :20 χρόνια νεοελληνικό θεατρικό έργο, Α συμπόσιο νεοελληνικού θεάτρου. εκδ. Ελληνικά Γράμματα (1999), σελ.97-121
• Γιώργος Πεφάνης, Μικρό οδοιπορικό στη χώρα Καμπανέλλη Νέα Εστία (1997), σελ.406-414
• Βάλτερ Πούχνερ, Τοπία ψυχής και μύθοι πολιτείας: Το θεατρικό σύμπαν του Ιάκωβου Καμπανέλλη, εκδ. Παπαζήση (2010)
• Bάλτερ Πούχνερ, Φιλολογικά και θεατρολογικά ανάλεκτα: Πέντε μελετήματα, εκδ. Καστανιώτης (1995), σελ.393-420
• Ζωή Βερβεροπούλου, «Η σημαντική των τίτλων στο έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη», Πρακτικά του Πανελληνίου Συνεδρίου προς τιμήν του Ιάκωβου Καμπανέλλη, Πάτρα, Εκδ. "Περί Τεχνών" (2006), σελ.97-107
• Θεόδωρος Γραμματάς, «Νεοτερικότητα και μεταμοντερνισμός στη δραματουργία του Ιάκωβου Καμπανέλλη», Πρακτικά Πανελληνίου Συνεδρίου προς τιμήν του Ιάκωβου Καμπανέλλη, Πάτρα, Εκδόσεις «Περί Τεχνών» (2006), σελ.57-62
• Θεόδωρος Γραμματάς, «Ερρίκος Ίψεν-Ιάκωβος Καμπανέλλης: Βρικόλακες-Στη χώρα Ίψεν» στο : Ζαχαρίας Σιαφλέκης Ράνια Πολυκανδριώτη [επιμ.] Ταυτότητα και Ετερότητα στη Λογοτεχνία, 18ος-20ος αι. [Πρακτικά Συνεδρίου], τομ.2, Αθήνα, Δόμος (2000), σελ.197-203
• Θεόδωρος Γραμματάς, «Χρονικότητα του “είναι” και διαχρονικότητα του τραγικού. Διαστάσεις της “μοίρας” στο έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη» Δρώμενα 14 (1995) σελ.27-30.
• Καίτη Διαμαντάκου-Αγάθου, «Εναλλαγές και παραλλαγές του κωμικού: Από τον Αριστοφάνη στον Καμπανέλλη», στο Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών: Πρακτικά Πανελλήνιου Συνεδρίου προς τιμήν του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Πανεπιστήμιο Πατρών, Εκδόσεις περί Τεχνών, Πάτρα (2006), σσ. 410-434
• Καίτη Διαμαντάκου-Αγάθου, «Ο χώρος μιας τριλογίας: Έβδομη Μέρα της Δημιουργίας - Η Αυλή των Θαυμάτων - Η Ηλικία της Νύχτας του Ιάκωβου Καμπανέλλη», Δρώμενα, Τόμ. 3ος/τεύχ. 14 (Μάιος-Ιούνιος 1995), σσ. 41-46.
• Καλλιόπη Εξάρχου, «Ημέρες κρίσεως των θεατρικών προσώπων στα έργα του Ιάκωβου Καμπανέλλη: Αόρατος Θίασος, Ο Δείπνος και Μια Συνάντηση Κάπου αλλού», Συμπόσιο Νεοελληνικού Θεάτρου, «Το Νεοελληνικό Θεατρικό Έργο κατά τη διάρκεια του 1990», Ελληνικά Γράμματα (2000) \Η Τέχνη του Θεάματος, σσ. 105-113.
• Καλλιόπη Εξάρχου, «Η φαντασιακή παράσταση του θανάτου στο έργο Μια Κωμωδία του Ιάκωβου Καμπανέλλη».Δημοσιευμένη στα Πρακτικά του Πανελληνίου Συνεδρίου προς τιμήν του Ιάκωβου Καμπανέλλη, Πάτρα, εκδ. Περί τεχνών (2006), σσ.401-409.
• Τιτίκα Δημητρούλια, ◦«Ελληνική στρατοπεδική λογοτεχνία: το Μαουτχάουζεν του Ιάκωβου Καμπανέλλη», Νέα Παιδεία (Οκτ.-Δεκ. 2007), σελ. 124
• Μανώλης Σέργης, «Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης από πλατείας: θέσεις και απόψεις του σε ζητήματα του λαϊκού πολι-τισμού», περιοδικό Νέα Εστία, έτος 74ο, τχ. 1729 (Δεκέμβριος 2000), 997-1013.
• Κυριακή Πετράκου, «Ο μύθος, η ιστορία και η ανατροπή σε δύο πρώιμα έργα του Καμπανέλλη: Οδυσσέα γύρισε σπίτι και Ο Μπαμπάς ο Πόλεμος», Θέματα Λογοτεχνίας 30 (2005), σ. 102-117, 114-115.
• Γιώργος Λαζάνης, «Ο Καμπανέλλης και το θαύμα της αυλής του», Η Λέξη, τ/χ34 (Μάης 1984), σελ.326-329
• Ελίζα-Άννα Δελβερούδη, «Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και ο ελληνικός κινηματογράφος», Αριάδνη, Επιστημονική Επετηρίδα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, τ. 7 (1994), Ρέθυμνο, σ. 165-195.
• Κωνστάντζα Γεωργακάκη, «"Παραμύθι" για μικρούς ή για μεγάλους; Κρίσεις, συγκρίσεις και επικρίσεις για το Παραμύθι χωρίς όνομα», Πρακτικά του Πανελληνίου Συνεδρίου προς τιμήν του Ιάκωβου Καμπανέλλη, Πάτρα: Περί Τεχνών (2006), σσ. 111-134.

Prevedena dela

• On i njegove pantalone preveo na persijski jezik Reza Shirmarz, Ghatreh Publishing Company, Tehran, 2010.
• Žena i greška preveo na persijski jezik Reza Shirmarz, Ghatreh Publishing Company, Tehran, 2010.
• Pismo Orestu / Sporedni put do Tebe preveo na persijski jezik Reza Shirmarz, Ghatreh Publishing Company, Tehran 2011.
• Likovi za violinu i orkestar preveo na persijski jezik Reza Shirmarz, Ghatreh Publishing Company, Tehran, 2012.
• Slavljenički govor preveo na persijski jezik Reza Shirmarz, Ghatreh Publishing Company, Tehran, 2013.
• Daddy war / Tata rat, satira, prevela na engleski jezik Amy Mims, Atina 1980.
• Die Frau und der Falsche / Žena i greška prevedeno na nemački jezik u tomu Tavli, Zwolf Moderne Griechische Einakter, izdavač Verlag Der Buchhandlung Moll & Eckhardt, Keln, 1982.
• Matywka – Pronha / Tata rat preveo na ruski jezik Vasilij Aleksandrin, Atina 1985.
• A csodak Udvara / Dvorište čuda preveo na mađarski jezik Papadimitriu, izdavač Modern Konyvtar / Eurora Konyvtar 1985.
• OΔΥCEU, ΒBPΗU CE U DOMA  / Odiseju, vrati se kući preveli na bugarski jezik Kiril i Ljuba Topalov, Sofija, 1987.
• Tale without title / Bajka bez imena preveo na engleski jezik Stratos E. Constantinidis, izdavač Elikia Books, Viktorija, Australija, 1989.
• Kehr Heim, Odysseus, Schauspiel in zwei Akten und funf Bildern / Odiseju, vrati se kući preveo na nemački jezik Jens Beucker, izdavač Romiosini Theatertexte, Keln, 1991.
• The courtyard of miracles / Dvorište čuda preveli na engleski jezik Erva Bakas, Maria Stavrinakis, Max Mastrosavas i pozorišna trupa “Theatro Oreiron”, Adelaida, Australija,1991.
• Passage par le dedans, en deux parties et sept tableaux / Put prolazi iznutra preveli na francuski jezik George Andronidis, Anne Richarol, izdavač Institut Francais d’ Athenes, Atina, 1993.
• Savas Baba / Tata rat preveo na turski jezik Panajotis Ambazis, izdavač Mitos Boyut edicija Tiyatro/Oyun Dizisi 36, Istanbul, 1994.
• El epicedio / Pogrebni govor prevela na španski jezik Selma Ancira, izdavač Ficcion Universidad Veracruzana, Ksalapa, Meksiko, 2000.
• Odisea erine don / Odiseju, vrati se kući preveo na turski jezik Panajotis Ambazis, izdavač Mitos Boyut edicija Tiyatro / Oyun Dizisi 122, Istanbul, 2001.
• Scrisoare catre Oreste / Pismo Orestu prevela na rumunski jezik Elena Lazar, Luceafarul (9 / 780) Bukurešt, 7. mart 2007.
• Curtea miracolelor. Teatru / Dvorište čuda, Pozorište, preveli na rumunski jezik Andrea Anghel, Simona Teodoroiu, Liana Voinescu, izdavač Omonia & HFC, Bukurešt, 2022.
• La cena / Večera prevela na španski jezik Selma Ancira, časopis Tramoya (br. 82), Ksalapa, Meksiko, mart 2005.
• Maouthausen / Mauthauzen prevela na engleski jezik Gail Holst – Warhaft, izdavač Kedros, Atina 1995.

• Mauthauzenas / Mauthauzen prevela na litvanski jezik Dalia Staponkute, Litvanija, izdavač Tyto alla, 1999.
• He and his pants / On i njegove pantalone preveli na engleski jezik George Valamvanos i Kenneth MacKinnon, časopis Charioteer (τom 26), Njujork 1984.
• The four legs of the table / Četiri noge stola, prevedeno na engleski jezik Mayorie Chambers, Modern International Drama (29/2), Njujork, 1996.
• Mauthausen / Mauthauzen, preveo na mađarski jezik Pakozdy Ferenc, izdavač Europa Konyrkiado, Budimpešta, 1969.
• Put prolazi iznutra, prevela na bugarski jezik Zdravka Mihailova, Rumen, Barosov, izdavač Foundation for Bulgarian Litterature, Sofija 2004.
• Mauthauzen preveo na hebrejski jezik Amir Zukerman, izdavač Keter books.
• Die Freiheit Kam Im Mai / Mauthauzen prevela na nemački jezik Elena Strubakis, izdavač Ephelant Verlag, Beč 2010.
• The four legs of the table / Četiri noge stola prevela na engleski jezik Elisabeth/Lisa Samloglou kao deo diplomskog rada na master studijama - M. A. in Theory and Practice of Literary Translation (with distinction), University of Essex 1983-4, str. 1-112.