Kotorska biskupija
| Kotorska biskupija | |
|---|---|
 Katedrala Svetog Tripuna u Kotoru | |
| Osnovni podaci | |
| Država | Crna Gora |
| Površina | 674 km² |
| Sedište | Kotor |
| Nadbiskupija | Splitsko−makarska |
| Datum osnivanja | 10. vek. |
| Poglavar | Papa Franja |
| Vernici | |
| Stanovništvo | 95.000 |
| Broj katolika | 8.300 |
| Procenat katolika | 8.7% |
Kotorska biskupija (lat. Dioecesis Catharensis) je katolička biskupija sa sedištem u gradu Kotoru, u današnjoj Crnoj Gori. Obuhvata šire područje Boke kotorske, sa Grbljem, tako da pod njenu nadležnost potpadaju svi katolici na području današnjih opština: Kotor, Herceg-Novi, Tivat i Budva. Podeljena je na 4 dekanata, 26 župa i 3 kapelanije. Biskupsko sedište je pri Katedrali Svetog Tripuna u Kotoru. Počevši od 2020. godine, na njenom čelu nalazi se biskup Ivan Štironja.[1]
Predistorija[uredi | uredi izvor]
Pojava ranog hrišćanstva na istočnoj obali Jadrana vezuje se za prve vekove hrišćanske istorije. Tokom poznog antičkog perioda, u najznačajnijim primorskim gradovima razvijaju se lokalne episkopije. U to vreme, najznačajnije mesto na području Boke kotorske bio je antički Risan, dok se Kotor razvija nešto kasnije, tokom ranog srednjovekovnog (vizantijskog) perioda, kada se grad nalazio u sastavu teme Dalmacije.[2] Tadašnja (pravoverna) Kotorska episkopija nalazila se na području na kome su se ukrštali uticaji istočnog i zapadnog hrišćanstva.[3][4]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Barska nadbiskupija i Kotorska biskupija
Nedugo nakon zvaničnog prihvatanja umetka Filioque od strane Rimske crkve (1014),[5] došlo je do Velikog raskola (1054) i postepenog širenja i učvršćivanja filiokvističkog učenja u primorskim gradovima i oblastima na istočnoj obali Jadrana, uključujući i Kotor. Tako je na području prvobitne (pravoverne) Kotorske episkopije nastala filiokvistička Kotorska biskupija, koja je tokom 11. i 12. veka nekoliko puta menjala crkveno-pokrajinsku pripadnost.[6]
Oko 1185. godine, Kotor je ušao u sastav srpske države Nemanjića i od tada počinje da raste i značaj Kotorske biskupije. Tokom 13. i 14. veka, nadležnost Kotorske biskupije postepeno se širila prema unutrašnjosti, dopirući u 15. veku sve do Dunava, budući da su se pod jurisdikcijom kotorskih biskupa našle sve rasute katoličke župe u srpskim gradovima i oblastima kao što su: Stari Ras, Mačva, Prizren, Novo Brdo, Janjevo i druga mesta.[7]
U 16. veku, kotorski biskup Tripo Bizanti potpisivao se kao biskup cele Srbije (što se odnosilo na katolike u Srbiji).
Pitanje pokrajinske pripadnosti[uredi | uredi izvor]
Iako u Crnoj Gori postoji domaća Barska nadbiskupija, Kotorska biskupija još uvek potpada pod nadležnost strane Splitsko-makarske nadbiskupije, čiji se centar nalazi u susednoj Hrvatskoj, što je posledica odluke crnogorskih državnih vlasti (2011) da se Katoličkoj crkvi prizna potpuna samostalnost po pitanju ustrojstva lokalnih nadbiskupija i biskupija.[8]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Kotorska biskupija: Biskup
- ^ Ferluga 1957.
- ^ Dragojlović 1989, str. 211-226.
- ^ Dragojlović 1990, str. 201-209.
- ^ Siecienski 2009, str. 113.
- ^ Kotorska biskupija: Povijest
- ^ Mitrović 2011, str. 289-305.
- ^ Temeljni ugovor Crne Gore i Svete Stolice (2011)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Božić, Ivan (1982). „Potiskivanje pravoslavlja”. Istorija srpskog naroda. 2. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 278—288.
- Dragojlović, Dragoljub (1989). „Crkvene prilike u Dalmaciji od razaranja Salone do obnove Splitske nadbiskupije” (PDF). Balcanica. 20: 211—226. Arhivirano iz originala (PDF) 23. 06. 2022. g. Pristupljeno 18. 06. 2022.
- Dragojlović, Dragoljub (1990). „Dyrrachium et les Évéchés de Doclea jusqu'a la fondation de l'Archevéche de Bar” (PDF). Balcanica. 21: 201—209.
- Mitrović, Katarina (2002). „Kotorski biskup Marin Kontareno i Srpska despotovina” (PDF). Istorijski časopis. 49: 67—91.
- Mitrović, Katarina (2007). Mletački episkopi Kotora: 1420-1513. Beograd: Utopija.
- Mitrović, Katarina (2007). „Servitium commune u Kotorskoj episkopiji u 14. i 15. veku” (PDF). Istorijski časopis. 54: 101—118.
- Mitrović, Katarina (2007). „O jurisdikciji Kotorske episkopije nad katoličkim crkvama u Novom Brdu i Janjevu za vreme Despotovine”. Moravska Srbija: Istorija, kultura, umetnost. Kruševac: Istorijski arhiv. str. 127—142.
- Mitrović, Katarina (2011). „Sukob barskog arhiepiskopa i kotorskog episkopa oko jurisdikcije nad katoličkim parohijama u srednjovekovnoj Srbiji”. Spomenica akademika Sime Ćirkovića. Beograd: Istorijski institut. str. 289—305.
- Mitrović, Katarina (2013). „Benediktinci u vizantijskom Kotoru”. Crkvene studije. 10: 239—257.
- Mitrović, Katarina (2014). „Kult svetog arhanđela Mihaila među benediktincima na području Barske mitropolije i Kotorske episkopije: Odraz društvenih i kulturnih prilika (9-13. vek)” (PDF). Kultura: Časopis za teoriju i sociologiju kulture i kulturnu politiku. 143: 219—229.
- Mitrović, Katarina (2015). Benediktinci na području Barske nadbiskupije i Kotorske biskupije (9. stoljeće-1571). Cetinje: Ministarstvo kulture Crne Gore.
- Radonić, Jovan (1950). Rimska kurija i južnoslovenske zemlje od XVI do XIX veka. Beograd: Naučna knjiga.
- Siecienski, Anthony Edward (2009). The Filioque: History of a Doctrinal Controversy. Oxford-New York: Oxford University Press.
- Ferluga, Jadran (1957). Vizantiska uprava u Dalmaciji. Beograd: Naučno delo.
