Lekso Saičić
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Lekso Saičić | |
|---|---|
 Lekso Saičić | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Aleksandar Saičić |
| Datum rođenja | 5. avgust 1873. |
| Mjesto rođenja | Vinicka kod Berana, Osmansko carstvo |
| Datum smrti | 19. april 1911. (37 god.) |
| Mjesto smrti | Cetinje, Kraljevina Crna Gora |
| Vojna karijera | |
| Služba | 1889–1911. |
| Vojska | Knjaževina Crna Gora Kraljevina Crna Gora Rusko carstvo |
| Rod | Pešadija |
| Čin | Kapetan |
| Učešće u ratovima | Rusko-japanski rat |
Aleksandar Saičić (Vinicka, 5. avgust 1873 — Cetinje, 19. (6) april 1911) bio je crnogorski i ruski oficir. Porijeklom je iz srpskoga plemena Vasojevići. Ostao je upamćen po umijeću rukovanja sabljom. Kao kapetan crnogorske vojske tokom rusko-japanskoga rata pobedio je u dvoboju japanskog oficira.[a]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Aleksandar Saičić se rodio u Vinicki, kod Berana. Bio je sin Vase Saičića, komandanta u crnogorskoj vojsci,[2] a imao je i strica Todora.[3] Osnovnu školu je završio, a gimnaziju upisao na Cetinju kao pitomac knjaza Nikole. Gimnaziju završava u Dubrovniku odakle prelazi u Beograd gdje pohađa Pešadijsku podoficirsku školu. Nakon podoficirske škole biva tri godine u Crnoj Gori gde je postavljen za ađutanta Vasojevićke brigade. Kao vojnik sa željom za daljim usavršavanjem odlazi u Istanbul gde stupa u tursku vojsku kao poručnik carske garde gdje službuje tri godine.
Učestvovao je u Rusko-japanskom ratu. Crnogorski odred u tom ratu je predvodio Jovan Lipovac. Lekso je ostao upamćen jer je 1905. ubio japanskog ratnika u dvoboju pred bitku. Iako se govori da je pobedio samuraja, oni su ukinuti u Japanu ukidanjem feudalizma 1871.[a] Zbog ove pobjede odlikovan je ruskim ordenjem. Čestitke na dobijenom dvoboju dobio je od admirala ruske flote Roženstvenskog (Рожественский, Зиновий Петрович) i admirala japanske flote Togoa. Ruska vlada mu je odredila četrdeset napoleona u zlatu godišnje do kraja života. U Mandžuriji je unapređen u čin kapetana i do kraja rata komandovao je konjičkim eskadronom Amurskog zmajskog puka. Sablja kojom je savladao japanskog ratnika danas se čuva u Vojnom muzeju u Moskvi.
Svoje uspomene i utiske iz rata je pribjeležio u jednoj knjizi.[4]
Bolest i lečenje[uredi | uredi izvor]
Nešto pre aprila 1911. je u crnogorskom dvoru u Cetinju izbio požar, a Lekso je u pokušaju da spasi neke knjige skočio sa drugog sprata i teško se povredio, a zatim i razboleo. Tokom njegove bolesti ga je liječio vojni lekar dr Milo Iličković. Za njegovo zdravlje su se redovno raspitivali članovi vladajuće dinastije kralj Nikola, kraljica Milena i prestolonaslijednik Danilo, dok su ga skoro svakodnevno posjećivali knez Mirko sa suprugom Natalijom, knez Petar i kneginja Vjera. Pored njih, redovno ga je posećivao i poslanik Austrougarske baron Vladimir Gizl fon Gizlingen sa suprugom. Knez Petar ga je na sam dan smrti par puta posetio, i sa njim razgovarao.[3]
Smrt i sahrana[uredi | uredi izvor]
Posle dužeg bolovanja preminuo je u srijedu uveče 19. (6) aprila 1911. u Cetinju.[4] Četiri dana poslije njega je u Nikšiću preminuo Stojan Kovačević, jedan od vođa Hercegovačkog ustanka. Saičić je sahranjen u petak ujutru uz veliko prisustvo građana. Sahrani su između ostalih prisustvovali i najmlađi sin kralja Nikole princ Petar, ministri aktuelne vlade Lazara Tomanovića, poslanik Austrougarske baron Gizl, pukovnici Potapok, Egorjev i Kolosov, cijeli oficirski kor i četa pitomaca oficirske škole. Kapetan Đorđe Dragović je na grobu održao oproštajni govor.[5]
Porodica[uredi | uredi izvor]
Bio je oženjen Milicom sa kojom je imao troje djece: sina Vladimira i ćerke Milicu i Jelenu. Imao je i strica Todora, i braću Mila, Milovana i Mirka.[3]
Odlikovanja[uredi | uredi izvor]
Ruska imperija
Ovi ordeni su dodeljeni za vreme Rusko-japanskog rata (1904−5)
- Orden Svetog Vladimira IV stepena sa mačevima i bantom.[2]
- Orden Svete Ane III i II stepena.[2]
- Orden Svetog Stanislava II i III stepena sa mačevima i bantom.[2]- Ruska ranjenička medalja.[2]
.svg){kind=small}
Kneževina i 
Kraljevina Crna Gora
- Crnogorska medalja za hrabrost.[2]
- Spomenica 50. godine vladavine kralja Nikole.[2]
- Orden krune.[2]
Zanimljivosti[uredi | uredi izvor]
- Otac Vaso Saičić je takođe bio istaknuti komandant u vojsci Crne Gore.[2]
- Napisao je knjigu o svojim utiscima i uspomenama iz rusko-japanskog rata.[4]
- Zbog toga što su samuraji ukinuti odredbom iz 1871. o ukidanju feudalizma u Japanu, Lekso nije mogao poraziti samuraja u borbi, već nekog oficira koji je eventualno imao samurajsko porijeklo.[1]
- Skoro svi članovi dinastije Petrović Njegoš su se raspitivali o njemu i posećivali ga, a princ Petar ga je posetio na dan smrti, i prisustvovao mu je na sahrani. Pored njih, redovno ga je posećivao i poslanik Austrougarske Vladimir Gizl fon Gizlingen. On je oko tri godine nakon toga uručio Julski ultimatum Srbiji sa mesta poslanika Austrougarske u Srbiji.[3]
- Od porodice je imao ženu Milicu, sina Vladimira, ćerke Milicu i Jelenu, strica Todora, i braću Mila, Milovana i Mirka.[3]
Napomene[uredi | uredi izvor]
- ^ a b Samuraji su ukinuti odredbom iz 1871. o ukidanju feudalizma u Japanu tokom Meiđi obnove,[1] a skoro definitivno su okončani slomom pobune na Satsumi nešto nakon 24. septembra 1877. U skladu sa tim Lekso Saičić nije porazio samuraja, već nekog japanskog oficira koji je potencijalno mogao voditi poreklo od samuraja.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Samurai”. britannica.com. Pristupljeno 22. oktobar 2023.
- ^ a b v g d đ e ž z „Domaće vijesti - Govor kapetana Đorđija Dragovića” (PDF). dlib.me. Glas Crnogorca. 16. april 2023. Pristupljeno 21. oktobar 2023. „Druga strana”
- ^ a b v g d Porodica Saičić (12. april 1911). „Javna blagodarnost” (PDF). dlib.me. Glas Crnogorca. Pristupljeno 22. oktobar 2023. „Šesta strana krajnja desna kolona”
- ^ a b v „Čitulja” (PDF). dlib.me. Cetinjski vijesnik. 7. april 1911. Pristupljeno 21. oktobar 2023. „Krajnje desna kolona na petoj strani”
- ^ „Domaće vijesti - kapetan Lekso Saičić” (PDF). dlib.me. Glas Crnogorca. 9. april 1911. Pristupljeno 21. oktobar 2023. „Druga strana, prve dve kolone”
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Dušan Babac, Čedomir Vasić, Miladin Marković: Crnogorska vojska 1896—1916, Beograd
