Litvanizacija

Litvanizacija je proces nasilne i nenasilne asimilacije litvanske kulture i jezika od strane ne-litvanskih naroda.

Istorija

U ranom srednjem veku, konsolidacija plemena litvanske kneževine dovela je do njihove postepene litvanizacije. Naknadni razvoj zemalja susednih baltičkih plemena doveo je do njihove asimilacije (potpune ili delimične) Selova, Jatvjaga, Nadrova i Kurša. Kulturne i verske sličnosti pojačale su ovaj proces.

Ruske zemlje u Velikom vojvodstvu Litvaniji u periodu 18.-19. veku bile su podvrgnute izvesnoj litvinizaciji. Veći deo Velikog vojvodstva Litvanije bio je istočnoslovenski, a zbog verskog, jezičkog i kulturnog razvoja istočnoslovenskih zemalja, slavizacija baltičkih plemena bila je široko rasprostranjena. Pored toga, nakon završetka širenja Velikog vojvodstva Litvanije, slovenski kneževi su u baltičke zemlje doneli slovenski jezik i kulturu. Čak i ako su Gediminovići postavljeni za guvernera na baltičkim zemljama, oni su usvojili slovenske običaje i usvojili pravoslavno hrišćanstvo, stapajući se sa litvanskim plemstvom. Kao rezultat spajanja dve kulture, većina gornjeg sloja „Rusina“ ujedinila se sa litvanskim plemstvom i počela da se naziva „Litvinima“, čuvajući zapadnoruski jezik. Kao rezultat ovih procesa, litvansko plemstvo postalo je uglavnom „Rusini“, dok je plemstvo u etničkoj Samogitiji nastavilo da koristi svoj maternji jezik. Zapadno-ruski jezik je stekao status glavnog svešteničkog jezika u lokalnim poslovima i odnosima sa drugim pravoslavnim kneževinama, latinica se koristila u odnosima sa zapadnom Evropom.

Upečatljiv primer litvinizacije u 19. veku bilo je mešanje Jevreja, u to vreme najveće etničke grupe među buržoazijom u velikim gradovima Litvanije, sa etničkim Samogitima sa sela. Ovaj proces litvinizacije uglavnom je bio demografski i nije bio sistemski. Obnavljanjem litvanske državnosti sprovedena je kampanja sa ciljem kulturne i jezičke asimilacije drugih etničkih grupa u Litvaniji, uglavnom Poljaka i Nemaca. Litvanska Tariba je na konferenciji u Vilnjusu 1917. godine usvojila rezoluciju kojom je proglašeno pravo nacionalnih manjina na slobodu da zadovolje kulturne potrebe. Posle Prvog svetskog rata povećan je broj jevrejskih i beloruskih predstavnika u Državnom savetu Litvanije, zakonodavnom telu vlasti. Stvorena su ministarstva za jevrejske i beloruske poslove; Međutim, nakon govora generala Želigovskog, Srednja Litvanija je otrgnuta od nove države, a velike zajednice Belorusa, Jevreja i Poljaka našle su se van Litvanije. Zbog toga su ministarstva likvidirana. 1920. Jevrejska zajednica je dobila nacionalnu i kulturnu autonomiju; međutim, delimično zbog unutrašnjih borbi između pristalica hebrejskog i jidiša, projekat je napušten 1924. Posle toga je u nacionalnoj politici proglašen slogan „Litvanija za Litvance“, a Jevreji su se našli izolovaniji i otuđeniji. 1919. bilo je 49 jevrejskih škola, 1923. - 107, 1928. - 144 [4]. 1931. godine broj škola opao je na 115, što je brojka koja je ostala stabilna do 1940. .

Nakon sticanja nezavisnosti, u Litvaniji su se pojačali nacionalistički osećaji. Država je nastojala da poveća upotrebu litvanskog jezika u javnom životu. Među merama koje je preduzela litvanska vlada bila je obavezna litvinizacija ne-litvanskih imena.

Udeo poljskog stanovništva u Litvaniji od 1929

Početkom 1920. godine u Litvaniji je bilo 20 poljskih škola. Njihov broj se 1923. povećao na 30, ali je potom pao na 24 1926. Glavni razlog pada bila je politika litvanskih hrišćanskih demokrata da prebacuju učenike u litvanske škole, čiji su roditelji u pasošima imali litvansko državljanstvo. Nakon što je stranka popustila kontrolu, broj poljskih škola popeo se na 91. Ubrzo nakon državnog udara 1926. koji je na vlast doveo nacionaliste predvođene Antanasom Smetonom, odlučeno je da se Litvancima zabrani učenje u poljskim školama. Deca iz mešovitih porodica sada su morala da idu u litvanske škole. Mnogi Poljaci u Litvaniji su u svojim pasošima zabeleženi kao Litvanci, pa su bili prinuđeni da uče u litvanskim školama. Kao rezultat, od tada je broj poljskih škola postepeno opao na 9 do 1940. 1936. godine donet je novi zakon koji je omogućavao obrazovanje u poljskoj školi samo ako su oba roditelja bili Poljaci. S obzirom na ovo, otvorene su privatne poljske škole, kojih je 1935. bilo više od 40. Uglavnom ih je sponzorisala kompanija Pohodnia. Slična situacija se razvila sa nemačkim školama u regiji Klaipeda .

Odnos Litvanaca prema etničkim Poljacima bio je poput polukrvnih Litvanaca koji su prošli polonizaciju u prethodnim vekovima i koji su morali ponovo da se vrate svom istinskom identitetu. Važan faktor bile su i tenzije između Litvanije i Poljske zbog anektiranog regiona Vilnjus od Poljske i kulturna i obrazovna ograničenja kojima su Litvanci tamo bili podvrgnuti. Na primer, 1927. godine u Poljskoj je zatvoreno 47 litvanskih škola, a predsednik litvanskog udruženja „Ritas“, slično poljskom udruženju u Litvaniji „Pohodnia“, i 15 učitelja su uhapšeni .

Dok je Ustav Republike Litvanije garantovao jednaka prava za sve konfesije, litvanska država je odlučila da prenese na Katoličku crkvu one pravoslavne crkve koje su ranije navodno bile katoličke. U stvari, 17 pravoslavnih crkava, koje nikada ranije nisu pripadale katolicima, takođe je pretvoreno u katoličke crkve. Uništeno je 13 pravoslavnih crkava. Sve je to bilo praćeno izrazima gneva protiv pravoslavnih u štampi i na sastancima. Pokušavalo se da se odnosi poprave verskom zajednicom. Poljaci su takođe bili diskriminisani. Antipoljska osećanja koja su se pojavila u godinama litvanskog nacionalnog preporoda pojačala su se. Nacionalistički orijentisani sveštenici, takozvani „litvanski“ narod, insistirali su na tome da litvanski jezik svuda zamene poljskim, koji se vekovima koristio u bogosluženju. Antipoljska propaganda sprovedena je uz podršku države. Pojavili su se mnogi crtani filmovi Poljaka, gde su ih prikazivali kao skitnice ili zločince.

Sadašnja situacija

U savremenoj Litvaniji, nezavisnoj nakon raspada Sovjetskog Saveza, litvinizacija nije zvanična državna politika, ali ultradesničarske grupe pokušavaju da je nametnu, poput Vilnije, čiji postupci dovode do napetosti u poljsko-litvanskim odnosima.

Država uspostavlja litvanski oblik imena ljudi i zahteva uklanjanje poljskih uličnih znakova.