Markgrofovija Brandenburg

Markgrafschaft Brandenburg Markgrofovija Brandenburg
Grb
položaj Brandenburga u Svetom rimkom carstvu
Geografija
Kontinent		Evropa
Glavni grad		Brandenburg na Hafelu, Berlin
Društvo
Službeni jezik		nemački jezik
Religija		Katolicizam, Luteranstvo, Kalvinizam
Oblik države		monarhija

Markgrofovija Brandenburg je država koja je u sklopu Svetog rimskog carstva postojala od 1157. do 1806. godine. Nastala je proterivanjem slovenskih plemena sa te teritorije, a prestala je da postoji Napoleonovim ediktom od 6. avgusta 1806. godine kojim je ukinuto Sveto rimsko carstvo.

Istorija Brandenburga i Pruske
Sjeverna marka do 12. vijeka		Prusi do 13. vijeka
Markgrofovija Brandenburg 1157–1618 (1806)		Tevtonski vitezovi 1224–1525
		Prusko vojvodstvo 1525–1618	Kraljevska Pruska 1466–1772
Brandenburg-Pruska 1618–1701
Prusko kraljevstvo 1701–1918
Slobodna Država Pruska 1918–1947			Klajpedska oblast (Litvanija) 1920–1939 / 1945–present
Brandenburg (Njemačka) 1947–1952 / 1990–danas	Povraćene zemlje (Poljska) 1918/1945–danas	Kalinjingradska oblast (Rusija) 1945–danas

Istorija

Osnovu države je na početku činila teritorija Brandenburga na kojoj su živela zapadnoslovenska plemena. U ekspanziji ka istoku, nemački feudalci od 10. do 12. veka savladali su snažan otpor slovenskih plemena, osvojili njenu teritoriju i naselili je nemačkim življem. Početkom 13. veka, nemački tevtonski vitezovi osvojili su i teritoriju Istočne Prusije na kojoj su živela baltička plemena Prusi. Sloveni i Prusi su tada nemilosrdno istrebljivani i nasilno germanizovani, a osvojene oblasti polako postaju osnovica za dalju nemačku ekspanziju prema istoku. Brandenburški grofovi od 1356. godine postaju izborni kneževi Svetog rimskog carstva. Markgrof Brandenburga 1415. godine postaje Fridrih Nirnberški iz dinastije Hoencolern. Dinastija će biti na pruskom prestolu sve do 1918. godine. Teritorija Brandenburga se sve više širila, a kneževska vlast nad plemstvom u gradovima jačala. Brandenburški knez Joahim II Hektor dobio je 1569. godine od poljskog kralja Vojvodstvo Istočnu Prusiju, a knez Johan Sigimund nasleđem 1618. godine postaje vojvoda pruski čime je ostvareno prvo ujedinjenje Brandenburga i Prusije. U Tridesetogodišnjem ratu je Brandenburg bio igračka u rukama zaraćenih strana. Vestfalskim mirom iz 1648. godine Brandenburg dobija istočnu Pomeraniju. Brandenburg je učestvovao u Švedsko-poljskom ratu (1655-1660) te je mirom u Olivi brandenburška operativna vojska svedena na svega 4000 ljudi. Jezgro vojske se u ratu moglo povećavati. Otada će brandenburška vojska neprestano rasti. Brandenburg je učestvovao u Francusko-holandsko-španskom ratu (1672-1678) u kome njegove trupe nisu imale značajnijih uspeha. U Švedsko-brandenburškom ratu (1674-1679) Brandenburg je odbio upad Šveđana u Pomeraniju, tukao ih u bici kod Ferbelina i osvojio sve tvrđave zapadne Pomeranije. Mirom u Sen-Žermenu iz 1679. godine Brandenburg je osvojeno područje morao vratiti Švedskoj. Zadržao je samo istočnu Pomeraniju. Brandenburška vojska je u ovom ratu dostigla jačinu od 45.000 ljudi. U Brandenburg je, nakon ukidanja Nantskog edikta od strane francuskog kralja Luja XIV (1685), pribeglo oko 15.000 hugenota koji su doprineli privrednom poletu, kulturnoj i naučnoj delatnosti, ali i vojnoj snazi zemlje. Krajem vladavine Fridriha Vilhelma, stajaća vojska Brandenburga brojala je oko 30.000 ljudi što je, posle Austrije, čini vojno najsnažnijom nemačkom zemljom. Država je pod vladavinom Fridriha III Brandenburškog učestvovala u Falačkom, Severnom i u Ratu za špansko nasleđe. Fridrih se 1701. godine krunisao za kralja Istočne Prusije dok je Brandenburg i dalje pripadao Svetom rimskom carstvu. Postepeno, titula markgrofa odnosno izbornog kneza zamenjuje se kraljevskom. Pruski kralj Fridrih Vilhelm definitivno ujedinjuje ta dva poseda u jednu državu — Prusiju.

Izvori

• Vojna enciklopedija, tom 7