Mitropolit raško-prizrenski Nićifor
| Nićifor Perić | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1862 |
| Mesto rođenja | Baranda, Austrijska carevina |
| Datum smrti | 1918 |
| Mesto smrti | Sofija, Kraljevina Bugarska |
| Mitropolit raško-prizrenski | |
| Godine | 1901-1911 |
| Prethodnik | Dionisije Petrović |
| Naslednik | Gavrilo Dožić |
Nićifor Perić (svetovno ime Nikola Perić; Baranda, 4. decembar 1862 — Sofija, 1. februar 1918) bio je mitropolit raško-prizrenski od 1901. do 1911. godine, kao srpski jerarh Carigradske patrijaršije.[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Mitropolit Nićifor je rođen 1862. godine u banatskom selu Barandi, od oca Petra i majke Olimpije. Na krštenju je dobio ime Nikola. Osnovnu školu završio je u rodnom selu. Potom je radi nastavka školovanja prešao u Kneževinu Srbiju.[2] U Beogradu je završio gimnaziju[3] redovno, a bogosloviju (1889) naknadno, kao već rukopoložen prezviter (1881. godine u Karanovcu).
Zamonašio se u manastiru Vraćevšnici 14. septembra 1880. godine, a iste godine rukopoložen je za jerođakona. Za jeromonaha je rukopoložen 1. marta 1881. godine. Kasnije je po preporuci profesora bogoslovije Firmilijana upućen u Bogosloviju na ostrvu Halki u Carigradu, koju je završio 1892. godine.[4] Po povratku u Kraljevinu Srbiju bio je činovnik u kancelariji beogradskog mitropolita Mihaila Jovanovića, a potom je postao starešina manastira Ravanice. Zatim je ponovo upućen u Carigrad, gde je marta 1893. godine[5] postavljen za profesora srpske gimnazije. Prešao je u službu Carigradske patrijaršije i postavljen je za nastojatelja hrama Svetih apostola u Carigradu.[6] Carigradski patrijarh Antim VII ga je proizveo u arhimandrita, i na molbu Grka, Skopskog mitropolita Metodija, poslao za protosinđela u Skopskoj eparhiji.[7]
Kada je posle smrti Metodijeve, došao njegov naslednik Grk, Amvrozije u Skoplje, digao se slovenski narod. Buntovni vernici su jednostavno izbacili iz hrama i proterali novog mitropolita. Zbog zasluga koje je Nićifor imao kao narodni vođa, kod tih burnih događaja 1896. godine, Patrijarh carigradski ga je kaznio. Po epitimiji, on je sada proteran iz Skoplja, na ostrvo Patmos, gde je proveo nekoliko meseci, između jula i novembra 1897. godine.[5] Po želji molioca Srba, Patrijarh ga je vratio u Skoplje, gde je imao više kratkih zaduženja za carigradsku Patrijaršiju. Od kraja 1899. godine, pa do izbora za mitropolita, proveo je on u Carigradu, sada kao "nastojnik" crkve Svetih Apostola u Farikeji.
Nakon smrti raško-prizrenskog mitropolita Dionisija Petrovića (1900), izabran je Nićifor za novog raško-prizrenskog mitropolita.[8] Hirotonisan je odmah nakon izbora, 21. januara 1901. godine u patrijaršijskom hramu Sv. Đorđa u Carigradu.[9] Izbor još jednog jerarha srpske narodnosti pozdravljen je od strane pravoslavnih Srba u oblastima Raške, Kosova i Metohije. Po Grigoriju Božoviću, mitropolit Perić je bio "ćudljiv i neuravnotežen kaluđer", od kojeg se moglo svašta očekivati.[10] Neposredno po dolasku u Prizren preuredio je duhovni sud, a ustanovio je i poseban mešoviti sud za rešavanje opštih sporova, sastavljen od sveštenika i svetovnjaka. Radi unapređenja srpske prosvete i školstva, ustanovio je glavni prosvetni odbor, sa pododborima u većim mestima na području eparhije. Proslavio je 16. septembra 1905. godine u Prištini, 25 godina svog pastirskog rada, i bio od strane kraljevine Srbije odlikovan Ordenom Sv. Save I stepena. Opisao je on prilike u Staroj Srbiji u svom delu: "Putopis mitropolita Nićifora Perića po Kosovu sandžaku 1906. godine". U više navrata pokušao je da zaštiti srpski narod od zloupotreba lokalnih turskih zvaničnika i albanskog nasilja na području Kosovskog vilajeta. Velike probleme zadalo mu je rešavanje "Dečanskog pitanja", koje je bilo izazvano nedomaćinskim poslovanjem arhimandrita Joanikija u manastiru Visoki Dečani. Smenjivanjem Joanikija i spasavanjem Visokih Dečana stekao je veliki ugled u narodu, ali je u isto vreme izazvao i nezadovoljstvo raznih uticajnih činilaca. Dovođenjem ruskih monaha iz kelije Svetoga Jovana Zlatoustog na Svetoj gori u manastir Dečane, izazvao je dodatne polemike i kritike u delu srpske javnosti. Glavni protivnik ruskih monaha i samog mitropolita bio je jeromonah Gavrilo Dožić, potonji patrijarh srpski. Usled raznih zapleta, došlo je do otvorenog razmimoilaženja između mitropolita Nićifora i srpske diplomatije, usled čega je 1911. godine podneo ostavku, a na njegovo mesto je naredne godine došao upravo Gavrilo Dožić.
Više vojvoda nego vladika[11][uredi | uredi izvor]
Nakon povlačenja sa eparhijske službe, bivši mitropolit Nićifor je živeo povučeno sve do izbijanja Prvog balkanskog rata. Vratio se iz Kraljevine Srbije kao dobrovoljac u srpskoj vojsci. Za njega se govorilo zbog njegove hrabrosti i neodmerenosti, da je po temperamentu i karakteru: više za vojvodu nego za vladiku. Zarobljen je tokom ratnih dejstava od strane bugarskih okupacionih vlasti i potom interniran u Bugarsku 1915. godine, gde je umro 1. februara 1918. godine, "po nerazjašenim okolnostima" u Rilskom manastiru.[12][13]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Vuković 1996, str. 378-379.
- ^ "Arhivski pregled", Beograd 1988. godine
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 4. februar 1901.
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1900. godine
- ^ a b "Bosanska vila", Sarajevo 1907. godine
- ^ "Školski list", Sombor 1895. godine
- ^ Vuković 1996, str. 378.
- ^ Ivanić 1902, str. 124.
- ^ Ivan Ivanić: "Maćedonija i Maćedonci", Novi Sad 1910. godine
- ^ Grigorije Božović: "Pripovetke", Beograd 1990. godine
- ^ Aleksandra Ž. Novakov: "Srednje srpske škole u Otomanskom carstvu (1878-1912)", doktorat, Novi Sad 2014.
- ^ "Vardarski zbornik", Beograd 1999. godine
- ^ Vuković 1996, str. 379.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Bogdanović, Dimitrije (1985). Knjiga o Kosovu. Beograd: Srpska akademija nauka i umetnosti.
- Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Beograd: Evro.
- Ivanić, Ivan (1902). Iz crkvene istorije Srba u Turskoj u XVIII i XIX veku. Beograd-Novi Sad: Društvo Rad.
- Jagodić, Miloš (2008). „Nufusko pitanje: Problem zvaničnog priznavanja srpske nacije u Turskoj 1894-1910” (PDF). Istorijski časopis (57): 343—353. Arhivirano iz originala (PDF) 24. 03. 2018. g. Pristupljeno 22. 08. 2017.
- Jagodić, Miloš (2009). Srpsko-albanski odnosi u Kosovskom vilajetu (1878-1912). Beograd: Zavod za udžbenike.
- Mikić, Đorđe (1983). „Politička, kulturna i privredna stremljenja”. Istorija srpskog naroda. knj. 6, sv. 1. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 291—315.
- Puzović, Predrag (2000). Kratka istorija Srpske pravoslavne crkve (1219-2000). Kragujevac: Kalenić.[mrtva veza]
- Radić, Radmila; Isić, Momčilo (2015). Srpska crkva u Velikom ratu 1914-1918. Beograd-Gacko: Filip Višnjić, Prosvjeta.
- Rakočević, Novica (1983). „Političke i društvene prilike”. Istorija srpskog naroda. knj. 6, sv. 1. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 263—290.
- Sava Stojanović: "Spomenica dvadesetpetogodišnje službe Nj. Visokopreosveštenstva gospodina Nićifora Raško-prizrenskog mitropolita, Egzarha Gornje Mezije...", Beograd 1906. godine
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
