Rad (izdavačko preduzeće)
| Status | u privatizaciji - reorganizaciji |
|---|---|
| Osnovano | 1949. |
| Matična država | Srbija |
| Sedište | Beograd |
| Izdanja | Književnost, beletristika, istoriografija, publicistika, popularna nauka, tehnička literatura, priručnici, rečnici itd. |
Izdavačko preduzeće "Rad" je srpsko izdavačko preduzeće sa sedištem u Beogradu, osnovana 1949. godine.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
1946. godine, Centralno veće Saveza sindikata Jugoslavije osnovalo je Novinsko-izdavačko-štamparsko preduzeće "Rad". 1949. godine, ova organizacija je odlučila da preduzeće podeli na novinski, štamparski i izdavački sektor, pa je 15. decembra osnovano kao samostalno Izdavačko preduzeće "Rad", čiji je prvi direktor bio dr Nikola Lalić, a glavni urednik Čeda Đurđević.[1]
U najnovije vreme, od 2004. godine, "Rad" predstavlja subjekt privatizacije.[2][3]
Izdavačka delatnost[uredi | uredi izvor]
"Rad" na početku objavljuje male broširane biblioteke sa problemima radničke klase, a urednici su bili Dušan Anđelković i Milovan Ristić.
Od 1952. godine "Rad" širi izdavačku produkciju i postaje priznat kako na teritoriji SFRJ, tako i u inostranstvu. Otvara dve knjižare u Beogradu, a zatim i u drugim gradovima - Nišu, Požarevcu, Kruševcu, Pančevu, Budvi, Zadru, Slavonskom Brodu i Zagrebu.
Publicistika i tehnička literatura[uredi | uredi izvor]
"Rad" je objavljivao dela sindikalno-političke publicistike u okviru biblioteka "Jugoslovenski radnički pokret", "Radnički univerzitet", "Nesvrstanost i nesvrstani" itd, gde je tokom četvrtine veka njihovog postojanja objavljeno oko deset miliona primeraka literature iz ove oblasti.
Pored njih, objavljivana su dela namenjena tehničkim naukama, među kojima su posebno mesto zauzeli rečnici koji obrađuju tehničke inovacije. Takođe je izdavana muzička literatura (notne partiture sa tekstovima), sa kojima je "Rad" uzimao učešće u razvijanju kulturno-prosvetne delatnosti sindikalnih podružnica u radnim organizacijama.
Književnost[uredi | uredi izvor]
"Rad" je objavljivao i dela jugoslovenske književnosti u okviru visokotiražne biblioteke "Jugoslovenski pisci", kasnije nazvanoj "Dom i škola". Dela inostranih autora objavljivana su okviru edicija "Svetski pisci", "Odabrana dela svetskih klasika", "U časovima odmora", "Biografije poznatih" i drugim.
U bibliotekama "Znakovi pored puta", osnivača i urednika Dragana Lakićevića i "Ključevi" Jovice Aćina bila su zastupljena debitantska dela mladih pisaca i pesnika, među njima i Davida Albaharija, Radoslava Petkovića, Mihajla Pantića, Dragana Velikića, Novice Tadića, Tanje Kragujević, Radmile Lazić, Ane Ristović i drugih.
Biblioteka „Balkan“, osnivača i urednika Ivana Gađanskog, obuhvatala je dela autora iz balkanskih zemalja, knjige evropskih i svetskih pisaca kojima je Balkan tema ili mesto zbivanja, kao i studije o balkanskoj istoriji, umetnosti, kulturi i književnosti.[4]
Biblioteka "Hiperion", istog urednika i osnivača, objavljivala je dela savremene grčke književnosti, prvenstveno iz 19. i 20. veka, a zastupljeni su bili pisci raznih generacija i različitih poetičkih i estetičkih pravaca u poeziji, prozi, dramskoj književnosti i eseju. Bile su uključene i tematske i druge antologije i izbori, kao i istorija grčke književnosti i teorijsko-filozofski radovi.[5]
Dela savremenih inostranih autora bila su objavljivana i u okviru biblioteka "Svetska književnost" Simona Simonovića i "Rad" Jovice Aćina.
Biblioteka "Reč i misao"[uredi | uredi izvor]
Biblioteka "Reč i misao" osnovana je 1959. godine. Osnivač i prvi urednik bila je Dušanka Perović, a uređivali su je i književnici Boško Bogetić, Dragan Lakićević i Jovica Aćin. Predstavljala je prvu jugoslovensku biblioteku džepnih izdanja i stekla je veliku popularnost kod čitalaca i kritičara. Prva knjiga koja je u okviru nje objavljena bila je "Kapetanova kći" Aleksandra Sergejeviča Puškina, koja je doživela osam izdanja i ukupan tiraž od 200.000 primeraka. Za pedeset godina postojanja, do 2009. godine, u okviru ove edicije je objavljeno 589 naslova domaćih i stranih autora,[6] od čega 100 ponovljenih izdanja, a dostigla je ukupan tiraž od preko dva i po milona primeraka.[7]
Istorijska i memoarska građa[uredi | uredi izvor]
Dela iz ove oblasti izdavana su u okviru visokotiražnih biblioteka "Svedočanstva", osnivača i urednika Branislava Miloševića. Među njima su se našli "Dokumenti" Vladimira Dedijera, "Napolju" Vilija Branta i druga dela.
Biblioteka "Vukov sabor", urednika Branislava Miloševića, Dragana Lakićevića, Ljiljane Simić i Simona Simonovića bila je osnovana u saradnji sa Kulturno-prosvetnom zajednicom Srbije, a bila je posvećena delima o Vukovom jeziku, dobu i stvaralaštvu. Popularne biblioteke bile su i "Pečat" i "Dijalog" Ljubomira Kljakića.
Literatura za decu i mlade[uredi | uredi izvor]
Dečja i omladinska literatura imali su posebno mesto u "Radovoj" izdavačkoj delatnosti. Pažnju čitalaca i kritike privukla su izdanja iz biblioteka "Zmaj" i "Knjige za decu", urednika Dragana Lakićevića. "Zmaj" je bio posvećen najboljim klasičnim delima domaćih i svetskih autora, a u okviru "Knjiga za decu" izdat je i četvorotomni zbornik Poletarac Dušana Radovića. Popularna je bila i biblioteka "Alisa", čiji je osnivač i urednik bila Ljiljana Simić.
Direktori[uredi | uredi izvor]
- Miodrag Tripković
- Slobodan Filipović
- Milenko Kovačević
- Branislav Milošević
- Milovan Vlahović
- Vesna Aleksić
- Zoran Vučić
- Simon Simonović
- Nebojša Nikolić
Glavni urednici[uredi | uredi izvor]
- Čedomir Đurđević
- Danilo Drobac
- Milisav Mijušković
- Miodrag Tripković
- Dušan Papandopulos
- Boško Bogetić
- Branislav Milošević
- Dragan Lakićević
- Jovica Aćin
- Ivan Gađanski
- Novica Tadić
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Vojvodine, Javna medijska ustanova JMU Radio-televizija. „Izdavačka kuća "Rad": 60 godina rada”. JMU Radio-televizija Vojvodine. Pristupljeno 31. 8. 2018.
- ^ „Profil preduzeća, IP Rad ad”. www.priv.rs (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 01. 09. 2018. g. Pristupljeno 31. 8. 2018.
- ^ „Podaci o preduzeću u evidenciji Agencije za privredne registre”.[mrtva veza]
- ^ Sarandi, Galatija (2004). U praskozoje slobode: barutane u Dimicani. Beograd: Rad. str. napomena na koricama. ISBN 86-09-00808-8.
- ^ Panajotopulo, Janis Mihalis (2005). Sedam usnulih mladića. Beograd: Rad. str. napomena na koricama. ISBN 86-09-00878-9.
- ^ „Rec i Misao - Spisak Svih Objavljenih Naslova - Copy”. Scribd (na jeziku: engleski). Pristupljeno 31. 8. 2018.
- ^ „Hram ostao isti - od reči i misli”. www.novosti.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 31. 8. 2018.