Rimska kuga iz 590.
Rimska kuga iz 590. godine je bila epidemija kuge koja je zahvatila grad Rim 590. godine.[1] Bila je verovatno bubonska kuga i deo prve pandemije kuge koja je usledila posle velike Justinijanove kuge, koja je počela 540-ih godina i koja je možda ubila više od 100 miliona Evropljana[2] pre nego što se proširila na druge delove sveta[3] i koja je trajao do kraja kasne antike. Kugu su opisali episkop i hroničar Grgur Turski i kasniji hroničar Pavle Đakon.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Zimu pre nego što je izbila kuga, mnoge rimske žitnice su oštećene kada je Tibar poplavio u novembru 589. godine. Grigorije Turski priča da su u vodama viđene strašne zmije i zmajevi.[1] Epidemija je počela početkom 590. godine; Grigorijev narativ nije konkretan, ali smrt je brzo došla do zaraženih pacijenata, a hroničar opisuje bolest kao „kugu prepona“ (lat. lues inguinaria), faktori koji pomažu njenoj identifikaciji kao bubonskoj kugi.[1]
Rimski episkop Pelagije II je umro od kuge u februaru 590. godine, a papa Grgur I, tada đakon, izabran je za njegovog naslednika.[1] Grgur je bio praefectus urbi pre nego što se zamonašio.[1]
Grigorije je ranije služio kao apokrizijar, neka vrsta papskog ambasadora u Istočnom rimskom carstvu, gde je verovatno bio pod uticajem vizantijskih običaja. Carska prestonica Carigrad, posvećena Bogorodici (Theotokos), imala je praksu da povorke vernika gradskim ulicama pevaju psalme i kyrie eleison kako bi ublažili gnev Božiji. Grigorije je verovatno bio svedok ovih procesija tokom svog boravka u Carigradu.[4]
Papske procesije[uredi | uredi izvor]
Kada je kuga bila u Rimu 590. godine, a Grgur je još bio đakon, on je organizovao poverke (procesije) u Rimu. Sedam grupa održavalo je procesije ulicama grada a procesije su završavale u bazilici Marije Major, gde je tražena da zaštita i pomoć Bogorodice.[4] Procesije su održane 25. aprila 590.[4][5]
Ulpga Bogorodice u povorkama bil je možda neobičan u to vreme, pošto se Rim tradicionalno povezivao sa zaštitom Svetog Petra, ali je možda bio rezultat vizantijskog uticaja, pošto je Konstantinopolj često bio pod Bogorodičinom zaštitom u vremenima krize.[4]
Sedam procesijskih grupa su bile: 1) sveštenstvo, 2) igumani i monasi, 3) igumanije i monahinje, 4) muškarci 5) udate žene 6) udovice i 7) deca (možda uključujući i siromašne u Rimu).[4]
Razlog za povorke bio je zato što su se kuge i druge nacionalne katastrofe u to vreme obično tumačile kao kažnjavanje Božije za grešnost, pa su zbog toga preduzete ove mere da bi se ublažio Božji gnev.[traži se izvor]
Osamdeset ljudi se srušilo tokom povorke od posledica zaraze kugom.[1]
Vizija pape Grgura[uredi | uredi izvor]
Prema kasnijoj legendi, papa je video viziju dok se procesija približavala mauzoleju rimskog cara Hadrijana, na desnoj obali Tibra u blizini Vatikanskog brda.[1] Papa je ugledao Svetog arhanđela Mihaila kako maše, a zatim stavlja mač na vrh spomenika, što se tumačilo kao da je Božiji gnev bio vraćen, a kuga je navodno u tom trenutku prestala, nakon čega su vernici zahvalili Bogorodici.[1][5]
Carska grobnica iz 2. veka nove ere, koja je postala tvrđava u kasnoj antici, kasnije je postala poznata kao ital. Castel Sant'Angelo.[5] U 18. veku, bronzana skulptura postavljena je na vrhu zamka Sant'Anđelo u znak sećanja na legendu, koja prikazuje krilatog arhanđela u rimskom oklopu, a dizajnirao ju je Peter Anton fon Veršafelt 1753. godine.[traži se izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž z i Kohn, George C. (2007) [1995], Roman Plague of A.D. 590 (3rd izd.), Infobase, str. 323—324, ISBN 9781438129235
- ^ Frerichs, Ralph R. „An Empire's Epidemic”. Ph.ucla.edu. Pristupljeno 7. 7. 2018.
- ^ „Texas Department of State Health Services, History of Plague”. dshs.texas.gov. Arhivirano iz originala 19. 6. 2016. g. Pristupljeno 17. 1. 2022.
- ^ a b v g d Andrew J. Ekonomou. Byzantine Rome and the Greek Popes. Lexington Books, 2007, ISBN 9780739152751
- ^ a b v „Plague in Rome”. Roman-catholic-saints.com. Pristupljeno 7. 7. 2018.
