Sero Tuzgle
| Sero Tuzgle | |
|---|---|
| Cerro Tuzgle | |
 Vulkan Sero Tuzgle | |
| Geografske karakteristike | |
| Ndm. visina | 5.486 m |
| Koordinate | 24° 03′ 04″ J; 66° 28′ 07″ Z / 24.0510405° J; 66.4687364° Z |
| Geografija | |
| Države | Argentina |
| Masiv | Andi |
| Geologija | |
| Vrsta planine | Stratovulkan |
Sero Tuzgle (šp. Cerro Tuzgle) je uspavani stratovulkan koji se nalazi u departmanu Suskes, u provinciji Huhuj u severozapadnom delu Argentine. Tuzgle se nalazi u unutrašnjem vencu Anda, oko 280 kilometara istočno od glavnog vulkanskog luka. Pripada Središnjoj vulkanskoj zoni Anda, a visok je 5.486 metara.[1]
Prošlost[uredi | uredi izvor]
Prva aktivnost vulkana Tuzgle datira iz perioda od pre oko 650.000 godina kada je došlo do firmiranja i taloženja ignimbrita na ovom prostoru. Ubrzo potom, došlo je do brojnih erupcija i izlivanja magme. Najskoriji lavični tok nastao je pre oko 300.000 godina, a vulkanska aktivnost se nastavila i tokom holocena. Brojni termalni izvori postoje oko vulkana, kao i značajan geotermalni potencijal za korišćenje. U prošlosti oko vulkana se eksploatisao sumpor.
Geografske odlike[uredi | uredi izvor]
Vulkan Sero Tuzgle nalazi se na istočnom obodu argentinske Pune[2] . Politički i administrativno smešten je u provinciju Huhuj u okviru departmana Suskes[3] . Mesta San Antonio de Los Kobres i Suskez nalaze se na 45, odnosno 75 kilometara od vulkana, a gradovi Salta i San Salvador de Huhuj udaljeni su po 280 i 170 kilometara. Naziv potiče iz jezika kunsa i u prevodu približno znači “brežuljak”, koji je dobio zbog svog izgleda[4] .
Vulkan ima jednostavnu kupu[5] i najviši je od svih u unutrašnjem vencu. Njegova relativna visina je oko 1.200 metara jer se izdađe sa visoravni na nadmorskoj visini od približno 3.700 metara. Najviša tačka nalazi se na 5.486 metara[6][7]. Vulkan je povremeno prekriven snegom, a prema izveštaju iz 1926. godine u krateru se nalazilo jezero.
Klima[uredi | uredi izvor]
Klima ovog prostora je hladna, uslovljena velikom nadmorskom visinom, a dnevne aplitude temperature dostižu i do 36 °C. Vetrovi duvaju sa zapada i mogu dostići i preko 70 km/h[8]. Zimi je insolacija veoma visoka, a padavina ima malo. Prostor oko vulkana je prilično suv (aridan), sa manje od 100 milimetara padavina, što je posledica položaja Sero Tuzglea, jer Istočni Kordiljeri blokiraju prodor vlažnih vazdušnih masa[9].
Erupcije i geotermalna aktivnost[uredi | uredi izvor]
Sero Tuzgle je bio aktivan tokom pleistocena[10]. Poslednjoj erupciji je prethodio period neaktivnosti. Vulkan je trenutno neaktivan[11] , u stanju uspavanosti, a lokalne vlasti u Argentini smatraju ga jednim od potencijalno najopasnijih[12] . Oblast oko vulkana je veoma slabo naseljena i obiluje geotermalnim izvorima.
Izvori se javljaju oko 6 kilometara severozapadno od vrha na mestu Agva Kalijente de Tuzgle[13] i na lokalitetu Mina Beti, šest kilometara jugoistočno[14] . Vode su alkalne i sadrže hlorid, a temperature variraju od 40–56 °C. U dubini dostižu čak i do 200 °C[15].
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Geological Summary - Cerro Tuzgle”. volcano.si.edu. Pristupljeno 16. 6. 2023.
- ^ Coira & Kay 1993, str. 41.
- ^ Rosas & Coira 2008, str. 25.
- ^ Braun Wilke 2014, str. 13.
- ^ Grau et al. 2018, str. 37.
- ^ Norini et al. 2014, str. 217.
- ^ Global Volcanism Program, General Information.
- ^ Panarello, Sierra & Pedro 1990, str. 58.
- ^ Giordano et al. 2013, str. 83.
- ^ Mon 1987, str. 84.
- ^ Perucca & Moreiras 2009, str. 291.
- ^ Garcia & Badi 2021, str. 26.
- ^ Volcano World, Tuzgle.
- ^ Giordano et al. 2013, str. 78.
- ^ Mon 1987, str. 85.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Coira, Beatriz; Kay, Suzanne Mahlburg (januar 1993). „Implications of Quaternary volcanism at Cerro Tuzgle for crustal and mantle evolution of the Puna Plateau, Central Andes, Argentina”. Contributions to Mineralogy and Petrology. 113 (1): 40—58. Bibcode:1993CoMP..113...40C. S2CID 140188611. doi:10.1007/BF00320830.
- Rosas, Silvia; Coira, Beatríz Lidia Luisa (2008). El Tuzgle. Algo más que un volcán (Izveštaj). SEGEMAR. ISSN 0328-2325. Arhivirano iz originala 19. 06. 2023. g. Pristupljeno 19. 06. 2023.
- Braun Wilke, Rolando H. (2014). „NOMBRES DE ORIGEN CUNZA ("ATACAMEÑO") DE PLANTASDE LA PUNA AUSTRAL” [PLANT NAMES OF “KUNSA” ORIGIN (IN THE SOUTHERN PUNA, SOUTH AMERICA)] (PDF). Agraria. 8 (15).
- Grau, H. Ricardo; Babot, Judith; Izquierdo, Andrea E.; Grau, Alfredo, ur. (2018). La Puna argentina: Naturaleza y cultura. Serie Conservación de la Naturaleza 24 (na jeziku: španski). ISBN 978-950-668-032-9 — preko Academia.edu.
- Norini, G.; Cogliati, S.; Baez, W.; Arnosio, M.; Bustos, E.; Viramonte, J.; Groppelli, G. (15. 9. 2014). „The geological and structural evolution of the Cerro Tuzgle Quaternary stratovolcano in the back‐arc region of the Central Andes, Argentina”. Journal of Volcanology and Geothermal Research (na jeziku: engleski). 285: 214—228. Bibcode:2014JVGR..285..214N. ISSN 0377-0273. doi:10.1016/j.jvolgeores.2014.08.023.
- „Tuzgle”. Global Volcanism Program. Smithsonian Institution.
- Flow patterns at the Tuzgle-Tocomar geothermal system, Salta-Jujuy, Argentina. An isotopic and geochemical approach (Izveštaj). Geothermal investigations with isotope and geochemical techniques in Latin America. IAEA. 1990.
- Filipovich, Rubén; Chiodi, Agostina; Báez, Walter; Ahumada, Maria Florencia; Invernizzi, Chiara; Taviani, Sara; Aldega, Luca; Tassi, Franco; Barrios, Alfonso; Corrado, Sveva; Groppelli, Gianluca; Norini, Gianluca; Bigi, Sabina; Caricchi, Chiara; De Benedetti, Arnaldo; De Astis, Gianfilippo; Becchio, Raúl; Viramonte, José Germán; Giordano, Guido (1. 1. 2022). „Structural analysis and fluid geochemistry as tools to assess the potential of the Tocomar geothermal system, Central Puna (Argentina)”. Geothermics (na jeziku: engleski). 98: 102297. ISSN 0375-6505. S2CID 244471006. doi:10.1016/j.geothermics.2021.102297.
- Mon, Ricardo (1. 4. 1987). „Structural geology of two geothermal areas in the andes: Copahue and Tuzgle (Argentina)”. Bulletin of the International Association of Engineering Geology – Bulletin de l'Association Internationale de Géologie de l'Ingénieur (na jeziku: engleski). 35 (1): 79—85. ISSN 1435-9537. S2CID 189847788. doi:10.1007/BF02590480.
- Perucca, Laura P.; Moreiras, Stella M. (1. 1. 2009). „Seismic and Volcanic Hazards in Argentina”. Developments in Earth Surface Processes (na jeziku: engleski). Elsevier. 13: 267—300. ISBN 9780444531179. doi:10.1016/S0928-2025(08)10014-1.
- Garcia, Sebastian; Badi, Gabriela (1. 11. 2021). „Towards the development of the first permanent volcano observatory in Argentina”. Volcanica (na jeziku: engleski). 4 (S1): 21—48. ISSN 2610-3540. S2CID 240436373. doi:10.30909/vol.04.S1.2148
. - „Tuzgle”. Volcano World. Oregon State University. Pristupljeno 27. 10. 2020.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- S.a, Hidroproyectos; S.c, Setec S. R. L.-Cepic; S.a, Geología de Servicios (1985). Estudio de la Segunda Fase de Prefactibilidad Geotermica del Área Denominada Tuzgle, Departamento Susques – San Salvador de Jujuy (Izveštaj). Arhivirano iz originala 18. 06. 2023. g. Pristupljeno 18. 06. 2023.
| Normativna kontrola: Geografske |
|---|
