Sikion

Koordinate: 37° 59′ 03″ S; 22° 42′ 40″ I / 37.984104° S; 22.711145° I / 37.984104; 22.711145
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Sikion
Σικυών
Sikion
Administrativni podaci
Država Grčka
PeriferijaPeloponez
Stanovništvo‍
Geografske karakteristike
Koordinate37° 59′ 03″ S; 22° 42′ 40″ I / 37.984104° S; 22.711145° I / 37.984104; 22.711145
Vremenska zonaUTC+2 (EET), leti UTC+3 (EEST)
Aps. visina0-10 m
Sikion na karti Grčke
Sikion
Sikion
Sikion na karti Grčke

Sikion (grč. Σικυών) je istorijski grad u Grčkoj, je bila drevna grčka grad-država koja se nalazila na severnom Peloponezu između Korinta i Aheje na teritoriji današnje regionalne jedinice Korintije. Drevnom monarhijom u vreme Trojanskog rata, gradom su vladali brojni tirani tokom arhajskog i klasičnog perioda i a demokratska država je postala u 3. veku pre nove ere. Sikion je bio slavljen zbog doprinosa drevnoj grčkoj umetnosti, stvarajući mnoge poznate slikare i vajare. U helenističko doba to je takođe bio dom Arata iz Sikiona, vođe Ahajske lige.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Lokacija Sikiona
Antičko pozorište Sikiona danas
Mesto iskopavanja dorskog hrama u Sikionu

Sikion je izgrađen na niskoj trouglastoj visoravni oko 3 kilometra (dve milje) od Korintskog zaliva. Između grada i njegove luke ležala je plodna ravnica sa maslinjacima i voćnjacima.[1]

U mikensko doba Sikionom je vladala loza od dvadeset šest mitskih kraljeva, a zatim sedam Apolonovih sveštenika. Spisak kraljeva koji je dao Pausanija[2] obuhvata dvadeset četiri kralja, počevši od autohtonog Egijaleja. Pretposlednji kralj liste, Agamemnon, primorava Sikion da se potčini Mikeni, posle njega dolazi dorski uzurpator Falks. Pausanija deli svoj izvor sa Kastorom sa Rodosa, koji je koristio spisak kraljeva u sastavljanju istorijske tabele. Izvor ovih informacija je Feliks Jakobi nemački klasicist i istoričar.[3]

Nakon dorjanske invazije grad je ostao podređen Argosu, odakle su došli njegovi dorski osvajači. Zajednica je sada bila podeljena na obična tri dorska plemena i jednako privilegovano pleme Jonaca, pored kojih je na zemljištu radila klasa kmetova (κορυνηφοροι, korinephoroi ili κατωνακοφοροι, katonakophoroi).[1]

Vladavina Arga je trajala nekoliko vekova, ali nakon 676. godine pre Hrista, Sikion je povratio svoju nezavisnost pod lozom zvanom Ortagoridi po imenu prvog vladara Ortagore. Međutim, najvažniji je bio osnivačev unuk Klisten, deda atinskog zakonodavca Klistena, koji je vladao od 600. do 560. godine pre nove ere.[4] Osim što je reformisao gradski ustav u korist Jonaca i zamenio dorske kultove obožavanjem Dionisa, Klisten je stekao reputaciju glavnog podstrekača i generala Prvog svetog rata (590. godine pre Hrista) u interesu Delfa.[1]

Spartanci su proterali njegovog naslednika Eshina 556. godine pre Hrista, a Sikion je postao saveznik Lakedemonjana više od jednog veka. Tokom ovog vremena, Sikionci su razvili različite delatnosti po kojima su bili poznati u antici. Kao prebivalište vajara Dipoena i Skilisa, ono je steklo prevlast u drvorezbarstvu i bronzanim proizvodima, kakvi se još uvek mogu videti na arhaičnim metalnim oblogama pronađenim u Olimpiji. Njegova grnčarija, koja je ličila na korintsko posuđe, izvozila se sa ovim poslednjim čak do Etrurije. U Sikionu je takođe slikanje postalo popularno. Posle pada nasilnih vladara, njihove institucije su opstale do kraja 6. veka pre nove ere, kada je ponovo uspostavljena dorska prevlast, možda uz pomoć Sparte pod eforom Hilonom, a grad je pristupio u Peloponeski savez. Od sada je njenu politiku obično određivala ili Sparta ili Korint.[1]

Tokom Persijskih ratova, Sikionci su učestvovali sa petnaest trijera u bici kod Salamine i sa 3.000 hoplita u bici kod Plateje. Na Delfskom zmijskom stubu koji slavi pobedu Sikion je upisan na petom mestu posle Sparte, Atine, Korinta i Tegeje. Septembra 479. godine pre Hrista jedan sikionski kontingent se hrabro borio u bici kod Mikala, gde su izgubili više ljudi nego bilo koji drugi grad.

Kasnije u 5. veku pre nove ere, Sikion je, kao i Korint, imao problema zbog trgovačkog rivalstva sa Atinom u zapadnim morima Mediterana, i više puta je bio napadan od strane eskadrila atinskih brodova.[1] Sikionci su vodili dve bitke protiv Atinjana, prvo protiv svog admirala Tolmida 455. godine pre Hrista, a zatim u kopnenoj bici protiv Perikla sa 1.000 hoplita 453. godine pre Hrista.

U Peloponeskom ratu Sikion je sledio vođstvo Sparte i Korinta. Kada su se ove dve sile posvađale tokom Nikijinog mira, ostala je lojalna Spartancima.[1] U ponovnom ratu, tokom atinske ekspedicije na Siciliju, Sikionci su dali 200 hoplita pod komandom Sargeja, snagama koje su oslobodile Sirakuzu. Početkom 4. veka, u Korintskom ratu, Sikion je ponovo stao na stranu Sparte i postao njena baza za operacije protiv savezničkih trupa oko Korinta.[1]

Godine 369. p. n. e. Tebanci su zauzeli Sikion i i ljudstvo pripojili svojoj vojsci u ovaj put uspešnom napadu na Peloponeski savez. Od 368. do 366. godine pre Hrista Sikionom je vladao Eufron koji je prvobitno favorizovao demokratiju, ali je potom postao tiranin. Eufrona je u Tebi ubila grupa sikionskih aristokrata, ali su ga njegovi sunarodnici sahranili u njegovom rodnom gradu i nastavili da ga poštuju kao drugog osnivača grada.

Tokom 4. veka pre nove ere, grad je dostigao svoj vrhunac kao centar umetnosti, njegova slikarska škola je stekla slavu pod Eupompom i privukla velike majstore Pamfila i Apela kao učenike, dok su Lisip i njegovi učenici podigli sikionske skulpture na nivo koji je dugo nije bio nadmašen bilo gde u Grčkoj.[1] Tiranina Aristrata, prijatelja makedonske kraljevske porodice, slikar Melantije je prikazao pored boginje pobede Nike na kolima. U ovom periodu Sikion je bio neprikosnoveni centar grčkog slikarstva sa svojom školom koja je privlačila poznate umetnike iz cele Grčke, uključujući i proslavljene Apela i Pausija.

Godine 323. p. n. e. Eufron Mlađi, unuk tiranina Eufrona, ponovo je uveo demokratiju, ali su ga Makedonci ubrzo pokorili tokom Lamijskog rata. Kada je makedonski zapovednik Aleksandar ubijen u Sikionu 314. godine pre Hrista, njegova žena Kratesipolj je preuzela kontrolu nad gradom i vladala njime šest godina, sve dok je kralj Ptolemej I nije naveo da ga preda Egipćanima. Između 308. i 303. godine pre Hrista Sikionom su vladala dva ptolomejska zapovednika, prvo Kleonid, a zatim Filip.

303. godine pre nove ere Sikion je osvojio Demetrije Poliorket koji je sravnio drevni grad u ravnici i sagradio novi zid na ruševinama starog Akropolja na visokoj trouglastoj visoravni što je rezultiralo dovoljnim za smanjeno stanovništvo. Novu agoru krasila je „Oslikana stoa“ koja se pripisuje kraljevoj ljubavnici Lamiji, sviračici flaute. Kratko vreme grad se zvao „Demetrijas“, ali je na kraju preovladalo staro ime.

Demetrije je ostavio vojsku u tvrđavi da bi kontrolisao grad, a komandant Kleon uspostavio je još jedan tiranski režim. Posle dvadesetak godina ubili su ga dva rivala, Evtidem i Timokleida, koji su postali novi zajednički tirani Sikiona. Njihova vladavina se završila, verovatno oko početka Hremonidskog rata 267. godine pre Hrista, kada su ih proterali ljudi koji su izabrali svog vođu Klenijasa da upravlja gradom na demokratskim principima. Dva magistrata ovih godina bili su jeromnemoi Sozikle i Eutidam, poznati iz natpisa u Delfima. Najvažnije dostignuće demokratske vlade bila je izgradnja gimnazije koja se pripisuje Kleiniasu. U isto vreme Ksenokrat iz Sikiona je objavio svoju istoriju umetnosti koja je doprinela širenju slave Sikiona kao neosporne prestonice antičke umetnosti.

Čak ni ovoga puta uvedeno demokratsko uređenje nije trajalo duže od nekoliko godina, a 264. godine pre nove ere Klenijasa je ubio njegov rođak Abantida, koji je uspostavio svoju tiraniju na dvanaest godina. Abantida su 252. godine pre nove ere Abantida ubila dva retoričara, Aristotel Dijalektičar i Deinias iz Arga, a njegov otac Paseas je preuzeo vlast, da bi ga nakon kratke vladavine ubio drugi rival po imenu Nikol.

Godine 251. Arat iz Sikiona, 20-godišnji Kleinijev sin, osvojio je grad noćnim napadom i proterao poslednjeg tiranina. Aratus je ponovo uspostavio demokratiju, pozvao prognane i uveo svoj grad u Ahejski savez. Ovim potezom su okončani unutrašnji sukobi i Arat je ostao vodeća figura ahejske politike do svoje smrti 213. p. n. e, tokom perioda velikih dostignuća. Prosperitet i mirno stanje Sikiona prekinuli su samo Etolski napad 241. godine pre Hrista i neuspešna opsada od strane kralja Kleomena III i Sparte početkom 224. godine pre Hrista.

Godine 251. Arat iz Sikiona, 20-godišnji Kleinijev sin, osvojio je grad noćnim napadom i proterao poslednjeg tiranina. Arat je ponovo uspostavio demokratiju, pozvao prognane i uveo svoj grad u Ahejski savez. Ovim potezom su okončani unutrašnji sukobi i Arat je ostao vodeća figura ahejske politike do svoje smrti 213. godine pre Hrista, tokom perioda velikih dostignuća. Prosperitet i mirno stanje Sikiona prekinuli su samo Etolski napad 241. godine pre Hrista i neuspešna opsada od strane kralja Kleomena III početkom 224. godine pre Hrista.

Kao član ahejske federacije, Sikion je ostao stabilna demokratija sve do raspuštanja Lige od strane Rimljana 146. godine pre Hrista. U ovom periodu Sikion je oštećen od dva katastrofalna zemljotresa 153. p. n. e. i 141. godine pre Hrista

Uništenje Korinta (146. godine pre Hrista) donelo je Sikionu sticanje teritorije i predsedništvo nad Istamskim igrama, ipak je u Ciceronovo vreme zapao u dugove. Pod Rimskim carstvom bio je prilično u senci obnovljenih gradova Korinta i Patre, a u Pausanijino doba (150 n.e.) grad je bio skoro napušten. U vizantijsko doba postao je episkopsko sedište, a sudeći po kasnijem imenu Helada služio je kao utočište Grcima od slovenskih doseljenika iz 8. veka.[1]

U 4. veku pre nove ere, narod Sikiona bio je predmet popularne Menandrove komedije pod nazivom Sikioni.

Vilijam Šekspir, u svojoj drami Antonije i Kleopatra iz 1606 (Čin I, scena 2), primećuje da je supruga Marka Antonija, Fulvija umrla u Sikionu. Istorijski gledano, ona je tamo umrla 40. godine pre Hrista dok je učestvovala u pobuni protiv Oktavija Cezara.

Roman Fridriha Helderlina Hiperion iz 1797. počinje na „rajskoj ravnici Sikiona”.

Spomenici[uredi | uredi izvor]

  • Hram Apolona ili Artemide
  • Pozorište u Sikionu
  • Palaestra – Gimnazija
  • Stadion Sikion
  • Dom Saveta Sikiona

Selo koje se do 1920. zvalo Vasiliko (opisano u Enciklopediji Britankaa iz 1911. godine kao „neznačajno“) sada leži ovom mestu.

Mitologija: Identifikacija sa Mekonom[uredi | uredi izvor]

Sikion se tradicionalno poistovećuje sa mitskom Mekonom ili Mekonom, [5][6] mestom „prevare u Mekoneu” koji je izveo Prometej. Mekonu je Kalimah takođe opisao kao „sedište bogova“, i kao mesto gde su bogovi Zevs, Posejdon i Had bacali kocku o tome kojim delom sveta će vladati.[7]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d đ e ž z  Jedna ili više prethodnih rečenica uključuje tekst iz publikacije koja je sada u javnom vlasništvu: Caspari, Maximilian (1911). „Sicyon”. Ur.: Chisholm, Hugh. Encyclopædia Britannica (na jeziku: engleski). 25 (11 izd.). Cambridge University Press. str. 37. 
  2. ^ Pausanias 2.5.6-6.7.
  3. ^ Felix Jacoby on Castor in Fragmente der griechischen Historiker 250 F 2, noted with approval by Robertson 1999:65 and note 36.
  4. ^ Herodotus 6.121
  5. ^ page 116, M.L. West, The Journal of Hellenic Studies Vol. 122 (2002), pp. 109-133 (25 pages) Published by: The Society for the Promotion of Hellenic Studies
  6. ^ Themis, Jane Ellen Harrison, page 373 https://archive.org/details/themisstudyofsoc00harr/page/372 retrieved 4/02/2019
  7. ^ Quoted st page 115, M.L. West, The Journal of Hellenic Studies Vol. 122 (2002), pp. 109-133

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Sikion na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Сикион&oldid=25920897”