Spomenik despotu Stefanu Lazareviću (Stari grad)
| Spomenik despotu Stefanu Lazareviću | |
|---|---|
 | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Beograd |
| Opština | Stari grad |
| Entitet |  Beograd |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | spomenik |
| Vreme nastanka | 19. april 2021. |
Spomenik despotu Stefanu Lazareviću je postavljen 20. aprila 2021. godine na trgu u Bulevaru despota Stefana, između Gundulićevog venca, Drinčićeve i Ulice Milana Kašanina.[1]
Autor idejnog rešenja je srpski vajar Svetomir Arsić Basara, redovni član Srpske akademije nauka i umetnosti.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Despot Stefan i Beograd[uredi | uredi izvor]
Despot Stefan Lazarević, sin kneza Lazara Hrebeljanovića i kneginje Milice, vladao je Srbijom kao knez (1389–1402) i despot (1402–1427). Pošto je krajem 1403. ili početkom 1404. godine, postao vazal ugarskog kralja Žigmunda, od njega je dobio Beograd, koji je 1405. godine prvi put proglasio prestonicom srpske države.
U severozapadnom delu Beogradske tvrđave, u neposrednoj blizini česme Mehmed-paše Sokolovića, nalazio se dvor ili zamak despota Stefana, koji je stradao prilikom eksplozije barutnog magacina u oktobru 1690. godine za vreme Velikog turskog rata. Ostaci despotovog zamka su vidljivi i danas.
Spomenici i ulice[uredi | uredi izvor]
Nedaleko od Despotove kule u Gornjem gradu Beogradske tvrđave je 1981. godine otkriven spomenik despotu Stefanu Lazareviću, rad beogradskog vajara Nebojše Mitrića.
Dve ulice u Beogradu nose ime despota Stefana: Bulevar despota Stefana (nekada: Ulica 29. novembra) i Ulica Visokog Stevana na Dorćolu.
Otkrivanje spomenika[uredi | uredi izvor]
Spomenik je otkriven 19. aprila 2021. godine, na godišnjicu predaja ključeva Beograda knezu Mihailu Obrenoviću, kada je grad konačno prešao u srpske ruke, a iz njega je izašao turski vojni garnizon.[2]
Spomenik su otkrili ministar spoljnih poslova Nikola Selaković, zamenik gradonačelnika Beograda Goran Vesić, predsednik Skupštine grada Beograda Nikola Nikodijević i predsednik Gradske opštine Stari grad Radoslav Marjanović.
Protest[uredi | uredi izvor]
Neposredno pre otkrivanja spomenika, 16. aprila, održan je protest na trgu koji je predviđen za spomenik.[3] Organizator protesta je bila inicijativa Ne da(vi)mo Beograd, a okupilo se nekoliko desetima ljudi, među kojima je bio i Đorđe Pavićević, profesor Fakulteta političkih nauka Univerziteta u Beogradu.
Kompozicija spomenika[uredi | uredi izvor]
Idejno rešenje spomenika koje je uradio akademik Svetomir Arsić-Basara, nalazi se u izložbenoj postavci Istorijskog muzeja Srbije.
Spomenik je izliven u bronzi i visok je četiri metra, a postament devet centimetara.[1] Despot Stefan je prikazan kao srednjovekovni vladar sa hrišćanskim znamenjima na grudima, mačem i ratničkim šlemom, što ukazuje na njegov viteški poziv, budući da je bio pripadnik viteškog reda Zmaja. U levoj ruci drži knjigu, čime se ukazuje da je despot Stefan bio zakonodavac (Zakonik o rudnicima, 1412) i književnik (Slovo ljubve), a takođe i jedan od najobrazovanijih vladara svog vremena.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Pjaceta sa spomenikom -
Pjaceta sa spomenikom -
Spomenik despotu Stefanu -
Natpis na postamentu
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Vesić: Svečano otkrivanje spomenika despotu Stefanu Lazareviću 19. aprila”. N1. 28. 03. 2021.
- ^ „Svečano otkriven spomenik despotu Stefanu Lazareviću”. Danas. 19. april 2021.
- ^ „Protest na Dorćolu protiv spomenika Dospotu Stefanu, NDM BGD: Spomenik Vesiću”. N1. 16. april 2021.