Srpska škola u Budimpešti

Srpsko zabavište, osnovna škola, gimnazija i đački dom „Nikola Tesla” (mađ. Szerb Tanítási Nyelvű Óvoda, Általános Iskola Diákotthon, és Gimnáz justium), jednostavnije poznata kao Srpska škola u Budimpešti, je glavna obrazovna ustanova Srba u Mađarskoj.

Istorijat

Srbi u Mađarskoj su istorijska manjina koja na ovom području živi više od tri veka. Oni su potomci Velike seobe Srba iz 1690. godine kada je srpski narod sa teritorije današnjeg Kosova, pod vođstvom patrijarha Arsenija III Čarnojevića, bežeći od turske najezde, naselio prostore na kojima je i danas prisutan.

​

Seoba Srba Paje Jovanovića,

Srpska zajednica, brojno mala i rasuta, naseljena je u seoskim i urbanim sredinama. Ćirilično pismo, pravoslavlje, običaji i jaka povezanost sa matičnim narodom sačuvali su Srbe u Mađarskoj tokom proteklih vekova od nadiruće asimilacije. Svaka srpska crkvena zajednica je od 1948. godine imala svoju školu, a njihovim ujedinjenjem u Pomazu je formirana Okružna južno-slovenska osnova škola i kolegijum. Škole se 1954. godine iz Pomaza preselila u Budimpeštu i zajedno sa pečujskom Srpsko-hrvatskom gimnazijom dobila status ogledne škole. Srpskohrvatski jezik i književnost, istorija i geografija su se predavali na maternjem, a ostali predmeti na mađarskom jeziku. Dana 1. marta 1946. godine u Pečuju je osnovana Južnoslovenska srednjo-učiteljska škola, koja je iz političkih razloga krajem 1947. i početkom naredne godine preseljena u Budimpeštu u ulicu Abonji. Godine 1950. je naša vaspitno-obrazovna institucija preseljena na Trg ruža gde se i danas nalazi. U međuvremenu, postojeća Učiteljska škola proširena je gimnazijom. Godine 1954. iz Pomaza je Okružna južnoslovenska osnovna škola sa đačkim domom preseljena u Budimpeštu i zajedno sa pečujskom Srpsko-hrvatskom gimnazijom dobila status okružne škole. Za gimnazijalce je Srpskohrvatski đački dom bio smešten u ulici Munkači broj 15. koji je radio do ukidanja 1995. godine. Pod nazivom Srpskohrvatska, odnosno, Hrvatskosrpska osnovna škola, đački dom i gimnazija funkcionisala je do 1993. godine kada je zbog novonastalih političkih promena u bivšoj SFR Jugoslaviji i razilaženja srpske i hrvatske narodnosti u Mađarskoj, došlo do razdvajanja škole. Danas u Mađarskoj jedina državno priznata narodnosna ustanova na srpskom nastavnom jeziku sa 13 razreda (8+nulti (pripremni)+4), zvanično je počela s radom 1. septembra 1993. godine pod nazivom Srpko zabavište, osnovna škola, gimnazija i đački dom. Njoj je dve godine kasnije priključen i srednjoškolski đački dom pod nazivom Srpski đački dom koji se nalazi u Ulici ruže br. 5, gde su smeštena deca koja pohađaju osnovnu i srednju školu. Današnji naziv škola nosi od 2009. godine, po srpskom najvećem naučniku.

Spoljašnje veze

• Zvanična stranica srpske škole u Budimpešti