Stalne članice Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija

Stalne članice Savjeta bezbjednosti Organizacije ujedinjenih nacija, poznate i kao Stalna petica, Velika petica ili P5, obuhvataju pet država: Kina, Rusija, Sjedinjene Države, Ujedinjeno Kraljevstvo i Francuska. Članice predstavljaju pet velesila koje se smatraju pobjednicama u Drugom svjetskom ratu. Svaka od članica ima pravo veta, što im omogućava sprečavanje usvajanje bilo kog nacrta rezulucije Savjeta bezbjednosti, bez obzira na nivo međunarodne podrške za izradu.

Trenutne članice[uredi | uredi izvor]

Država	Trenutno stanje	Period	Bivše stanje	Lider	Trenutni predstavnici
Kina^[1]	Narodna Republika Kina	1971	Republika Kina (1945—1949) (na kopnu) Republika Kina (1949—1971) (na Tajvanu)	Predsjedni: Si Đinping Premijer: Li Kećang	Lju Đeji^[2]
Francuska	Peta francuska republika	1958	Prelazna vlada Francuske Republike (1945—1946) Četvrta francuska republika (1946—1958)	Predsjednik: Fransoa Oland Premijer: Bernard Kaznev	Fransoa Delarte^[2]
Rusija	Ruska Federacija	1992	Savez Sovjetskih Socijalističkih Republika (1945—1991)	Predsjednik: Vladimir Putin Premijer: Dmitrij Medvedev	Vitalij Čurkin^[2]
Ujedinjeno Kraljevstvo	Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Sjeverne Irske	1945	—	Monarh: Elizabeta II Premijer: Tereza Mej	Metju Rikroft^[2]
Sjedinjene Države	Sjedinjene Američke Države	1945	—	Predsjednik: Barak Obama Zamjenik predsjednika: Džo Bajden	Samanta Pauer

Prilikom osnovanja Organizacije ujedinjenih nacija 1945. godine, pet stalnih članica Savjeta bezbjednosti OUN su bile Francuska Republika, Republika Kina, Ujedinjeno Kraljevstvo, Sjedinjene Države i Sovjetski Savez. Od tada su bile dvije promjene, iako se to nije odrazilo na član 23. Povelje Organizacije ujedinjenih nacija jer izmjena nije bila u skladu sa:

Mjesto Kine je prvobitno držala Nacionalistička vlada Republike Kine. Međutim, poražena je u Kineskom građanskom ratu i povukla se na ostrvo Tajvan 1949. godine. Komunistička partija koja je pobjedila u kopnenoj Kini uspostavila je Narodnu Republiku Kinu. Rezulocijom 2758 Generalne skupštinr OUN Vlada Narodne Republike Kine je priznata kao zakonski predstavnik Kine u OUN i dodjeljeno joj je sjedište koje je držala Republika Kina, koja je izbačena iz OUN u potpunosti. Obje vlade još uvijek imaju zvanične teritorijalne pretenzije jedna prema drugoj. Međutim, samo 22 države su nastavila da priznaju teritorijalni suverenitet Republike Kine, dok mnoge nezvanično priznaju Tajvan.
Nako raspada Sovjetskog Saveza 1991. godine, Rusija je priznata kao zakonski nasljednik Sovjetskog Saveza i zadržala je poziciju u Savjetu bezbjednosti.

Pored gore navedenog, Francuska je reformisala svoju privremenu vladu u Četvrtu francusku republiku 1944. godine, a kasnije u Petu francusku republiku 1958. pod vođstvo Šarla de Gola. Francuska je zdržala mjesto jer nije bilo promjena u njenom međunarodnom položaju i priznanju, iako su mnoge od njenih prekookeanski teritorije postale kasnije nezavisne.

Pet stalnih članica Savjeta bezbjednosti OUN koji su bile pobjedničke sile u Drugom svjetkom ratu su ostale najmoćnije vojne sile na svijetu od tada. Oni su svake godine na vrhu spiska zemalja sa najvećim vojnim izdacima; 2011. godine one su potrošile oko 1 triliona američkih dolara na odbranu, što čini preko 60% svjetskih vojnih izdataka (SAD čine oko 40%). Oni su takođe pet od šest svjetskih najvećih izvoznika oružja, zajedno sa Njemačkom^[3] i one su jedine zemlje zvanično priznate kao „države sa nuklearnim naoružanjem” u okviru Ugovora o neširenju nuklearnog naoružanja, iako postoje druge zemlje za koje se zna ili vjeruje da posjeduju nuklearno oružje.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Savjet bezbjednosti Organizacije ujedinjenih nacija

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Resolution NO.2758 is contradicted by the Article 23 on UN Charter
^ ^a ^b ^v ^g „List of heads of missions” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 03. 09. 2013. g. Pristupljeno 26. 12. 2016. (60.1 KB)
^ Nichols, Michelle (2012-07-27). „United Nations fails to agree landmark arms-trade treaty”. Reuters. NewsDaily. Arhivirano iz originala 30. 07. 2012. g. Pristupljeno 2012-07-28. „One of the reasons this month's negotiations are taking place is that the United States, the world's biggest arms trader accounting for over 40 percent of global conventional arms transfers, reversed U.S. policy on the issue after Barack Obama became president and decided in 2009 to support a treaty....The other five top arms suppliers are Britain, China, France, Germany and Russia.”

[1] Resolution NO.2758 is contradicted by the Article 23 on UN Charter

[link-2] v ^g „List of heads of missions” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 03. 09. 2013. g. Pristupljeno 26. 12. 2016. (60.1 KB)

[3] Nichols, Michelle (2012-07-27). „United Nations fails to agree landmark arms-trade treaty”. Reuters. NewsDaily. Arhivirano iz originala 30. 07. 2012. g. Pristupljeno 2012-07-28. „One of the reasons this month's negotiations are taking place is that the United States, the world's biggest arms trader accounting for over 40 percent of global conventional arms transfers, reversed U.S. policy on the issue after Barack Obama became president and decided in 2009 to support a treaty....The other five top arms suppliers are Britain, China, France, Germany and Russia.”

[1]

[2]

[3]