Црногорац (novine)
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Vlasnik | Jovan Sundečić |
|---|---|
| Urednik | Simo Popović |
| Osnivanje | 22. januar 1871. |
| Jezik | srpski jezik |
| Ukidanje | 18. jun 1922. |
Crnogorac je bio crnogorski štampani nedeljnik. Bio je prvi list u Crnoj Gori, za politiku i književnost, a kasnije od (25 broja) samo za politiku. Počeo je da izlazi 23. januara 1871. godine na Cetinju. List je bio u službi ondašnje crnogorske uprave i jedan od glasila Ujedinjene omladine srpske. I urednici i izdavači lista su bili istaknuti članovi Ujedinjene omladine srpske. Urednik je bio vojvođanski pesnik i novinar Simo Popović, a vlasnik i izdavač knjažev sekretar Jovan Sundečić, takođe pesnik i publicista (ranije pravoslavni sveštenik u Dalmaciji). Simo Popović je pisao opširne članke napadajući Tursku i Austrougarsku, zbog čega je često dolazio u sukob sa knjazom Nikolom, koji je iz političkih razloga morao da taktizira. Pod nazivom Crnogorac list je izlazio do 15. februara 1873. god. (106 brojeva) kada je obustavljeno njegovo dalje izlaženje zbog zabrane rasturanja na teritoriji Turske i Austrougarske.
Crnogorac je morao biti vječnto naoružani stražar srpske slobode, koja se posle propasti naše slavne carevine spustila u stijenje crnogorsko, da poslije tolikijeh mučnijeh vjekova izmučeno roblje srpsko opet zagraje svojom oživljujućom svjetlošću.
— Iz uvodnika prvoga broja[1]
Crnogorac je u aprili 1873. godine nastavio da izlazi pod nazivom Glas Crnogorca. Pod tim imenom izlazio je redovno kao „nedeljni list za politiku i književnost” do 1. oktobra 1877. godine kada pravi prekid zbog ratne situacije. Od 6. januara 1889. godine produžuje redovno izlaženje i izlazi do 20. decembra 1915. godine. Tada, opet zbog ratnih prilika, prestaje da izlazi, a obnovljen je u emigraciji 1917. godine godine. Izlazio je do 18. juna 1922. godine, prvo u Neju kod Pariza, a zatim u Rimu.
Urednik Sima Popović bio je jedan od aktivnih članova Ujedinjene omladine srpske i blizak saradnik Svetozara Miletića pa je on i najviše doprineo da list Crnogorac postane glavni propagator Ujedinjene omladine i ideja Svetozara Markovića. Na pisanje lista bilo je od uticaja i prisustvo na Cetinju drugih uglednih članova Ujedinjene omladine kao što su: Marko Miljanov, Mašo Vrbica, Milan Kostić, Vaso Pelagić. 1871. god. Cetinje su posetili i izaslanici Svetozara Miletića (Lazar Kostić, Miša Dimitrijević, M. Kujundžić, Đ. Vlajković i S. Ugrinić) koji su zajedno sa pristalicama iz Crne Gore održali tajni sastanak i doneli statut Za oslobođenje i ujedinjenje srpsko.
Za političku orijentaciju lista od posebne je važnosti bio boravak Vase Pelagića u Crnoj Gori. Pisao je članke u kojima je propagirao oslobođenje, ali i ideje Pariske komune.
Pored ostalih, urednici u Glasu Crnogorca bili su i : Jovan Pavlović (1877—1880) i Laza Kostić (1885—1891).
Saradnici: Vuk Vrčević, Jovan Jovanović Zmaj, Ljubomir Nenadović, Simo Matavulj, Stjepan Mitrov Ljubiša, Valtazar Bogišić.
Glas Crnogorca obnavlja svoje izlaženje u poslednjoj deceniji 20. vijeka ali se ubrzo i gasi.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Mihailo Bjelica: 200 godina jugoslovenske štampe, Beograd 1968
