Avram Farkić

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Avram Farkić
Dr Avram Farkić
Puno imeAvram J. Farkić
Datum rođenja(1866-10-12)12. oktobar 1866.
Mesto rođenjaSilistra, Bugarska
Datum smrti25. februar 1925.(1925-02-25) (58 god.)
Mesto smrtiBeograd, Kraljevina Jugoslavija
ZanimanjeLekar, praktičar, doktor fizikalne medicine
NagradeSrebrna medalja za revnosnu službu, Orden Svetog Save V reda

Dr Avram Farkić (Silistra, 12. oktobar 1866 — Beograd, 25. februar 1925) bio je srpski lekar bugarskog porekla, praktičar i osnivač Prvog srpskog zavoda za fizikalno lečenje i Prvog zavoda za ortopediju, švedsku gimnastiku i masažu.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Poreklo[uredi | uredi izvor]

Avram Farkić je rođen 12. oktobra 1866. godine u mestu Silistra, Bugarska. Nije poznato kada se porodica doselila u Srbiju, ali se može pretpostaviti da je to bilo oko 1880. ili 1881. godine. Otac mu se zvao Josif Farhi. Prezime je navođeno i kao Farki. Avram je imao sestru Solči i jednog brata čije ime nije zabeleženo.[1]

Sa druge strane, prema podacima istraživača jevrejskih porodica, Avram je pored sestre koja je stradala u Holokaustu u Beogradu imao i tri brataː Hajima, Jeošuu i Isaka Farhija.[2] Farkićev dosije sa Medicinskog fakulteta u Beču potvrđuje ove navode, pošto je kao tutora navodio firmu „Braća Farhi“, ali i Hajima J. Farhija. U studentskim dokumentima iz Beča, Avram se vodi pod imenom Abraham J. Farhi (engl. Abraham J. Farchy).[3] Drugu verziju prezimena je počeo da koristi nakon povratka sa studija, od 1895. godine.

Mladost[uredi | uredi izvor]

Farkić je u Kragujevcu završio sedmorazrednu gimnaziju i položio ispit zrelosti u svojoj 22. godini, 1888. godine.[4] Školske 1888/89. godine Avram je upisao Medicinski fakultet Univerziteta u Beču. Školovao se zahvaljujući novčanoj pomoći Jevrejske crkvene opštine. Novčana pomoć je tada bila četiri puta manja od one koju su dobijali srpski državni pitomci.[5] Nakon položenog prvog rigorozuma koji je obuhvatao hemiju, fiziologiju i anatomiju (examen rigorosum - strogi ispit) uputio je molbu ministru unutrašnjih poslova povodom državne pomoći, međutim pomoć mu nije dodeljena.[6]

Medicinska znanja sticao je kod čuvenih profesora – fiziologa Eksnera, anatoma Tolda, patologa Kundrata, histologa Štrikera, hirurga Bilrota, itd. Avram je bio marljiv student i nesumnjivo je na njega najveći utisak tokom studiranja ostavio dr Vilhelm Vinternic. Vilhelm je bio privatni docent za medicinu koji je predavao izborni predmet pod nazivom Hidropatija. Verovatno je Farkić posetio njegov Zavod za hidroterapiju, koji je od 1865. godine postojao u Kaltenlojtgebenu (nem. Kaltenleutgeben). Prvi rigorozum je položio 17. jula 1891, drugi 28. novembra 1893, a treći 28. juna 1894. godine. Promovisan je za doktora celokupnog lekarstva 7. jula 1894. godine.[7]

Karijera[uredi | uredi izvor]

Zgrada zavoda za lečenje vodom, masažom, eliktricitetom i švedskom gimnastikom

U januaru 1895. godine, po povratku u Srbiju, učestvovao je na konkursu Opštine beogradske za izbor opštinskog lekara, ali je tada izabran dr Milorad Gođevac.[8] Na to mesto je bezuspešno konkurisao još tri puta, u oktobru 1895, februaru 1896. i februaru 1900. godine. Nakon odbijanja je odustao od opštinske službe i posvetio se privatnom poslu. Isticao je da kao privatni lekar „leči specijalno ženske bolesti i bolesti guše i ušiju”. Sirotinju je lečio besplatno.[9]

Bio je redovni član Srpskog Lekarskog društva od 1896. godine. Kao član retko je učestvovao u diskusijama.[10]

Septembra 1896. godine otvorio je Prvi srpski zavod za lečenje hladnom vodom i masažom. Zavod je vodio do smrti, 1925. godine. Naziv Zavoda se tokom godina menjao, ali je u Beogradu bio uglavnom poznat kao „Zavod dr Farkića”. Nakon 1919. godine Zavod je postao poznat kao „Sanatorijum dr Farkića”. Zavod je pod istim imenom nastavio sa radom i posle njegove smrti, sve do početka Drugog svetskog rata. Farkić je bio inicijator osnivanja Akcionarskog društva Terapija, koje je 1911. godine otvorilo Prvi zavod za fizikalnu medicinu u Vrnjačkoj Banji. Tadašnji naziv Zavoda je bio Zavod za lečenje vodom i elektrikom Terapija. Sve do Prvog svetskog rata Zavod je bio najmoderniji banjski sanatorijum u Srbiji.

Farkić je bio upravnik Terapije tokom banjskih sezona 1911, 1912, 1913. i 1924. godine. Tek 1924. godine, 5 godina posle Prvog svetskog rata, Akcionarsko društvo Terapija uspelo je ponovo da uredi svoj Zavod i da ga otvori za publiku.[11] Zbog nekompletnosti izvora u Istorijskom arhivu Beograda i Arhivu Jugoslavije nije bilo moguće potvrditi predspostavku da je dr Farkić formalno bio prvi specijalista u oblasti fizikalne medicine u Srbiji, iako je poznato da je imao prilike za stručno usavršavanje u inostranstvu.

Učestovao je u balkanskim ratovima kao sanitetski oficir. Učestvovao je i u Prvom svetskom ratu sve do februara 1915. godine kada je oboleo od pegavog tifusa.[12] Kao rekonvalescent je iz Niša vraćen u Beograd, gde je dočekao okupaciju. Sve do oslobođenja je radio u Zavodu. Ukazom kralja Aleksandra od 10. marta 1924. proizveden je u čin rezervnog sanitetskog potpukovnika.

Porodica[uredi | uredi izvor]

Godine 1900. Farkić se venčao sa Johanom, rođenom Fleš (Johana Flesh). Imali su dve ćerke, Bertu-Branku i Anu-Hanu.[13] Berta je bila udata za beogradskog lekara dr Aleksandra Belića, a Ana za Vilijama Bernšo iz Velike Britanije.[14]

Smrt[uredi | uredi izvor]

Preminuo je u 59. godini života, 25. februara 1925. godine. Sahranjen je na Sefardskom groblju u Beogradu.

Odlikovanja[uredi | uredi izvor]

Farkić je odlikovan Srebrnom medaljom za revnosnu službu (1914) i Ordenom Sv. Save V reda (1915).

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Arhiva porodica Farkić i Belić. Zabeleška Vere Blečić, unuke dr Farkića.
  2. ^ „Dr Avram Farkic”. geni_family_tree (na jeziku: engleski). Pristupljeno 27. 3. 2019. 
  3. ^ „Archiv der Universität Wien, Med. Nationale WS (Wintersemester) 1888/89”. SS (Sommersemester). 1893. 
  4. ^ Spomenica Muške gimnazije u Kragujevcu 1833–1933. Kragujevac: Odbor za proslavu stogodišnjice. 1934. str. 499. 
  5. ^ Nenin, Milivoj; Mrdaković, Dragan (2007). Stojimirović D. Kazivanja data istoričaru srpske mediicne sanitetskom đeneralu dr Vladi Stanojeviću-Trnskom. Smederevo: Narodna biblioteka Smederevo. str. 21. 
  6. ^ Arhiv Srbije, Ministarstvo unutrašnjih dela – Sanitetsko odeljenje 1891 – Delovodni protokol, 6196: Molba medicinara Avrama Farki za državnu pomoć da bi započete studije dovršio.
  7. ^ Archiv der Universität Wien, Med 12.2, p. 101 (Medizinisches Rigorosenprotokoll)
  8. ^ „Rad odbora opštinskog – Redovni sastanak 16. februara 1895.”. Beogradske opštinske novine (XIII(9) izd.). Beogradske opštinske novine. 1895. str. 36. 
  9. ^ Dr. A. Farkić – oglas br. 577. Male novine 1895; (133):1.
  10. ^ Glavni godišnji skup držan 21. Januara 1896. Srp Arh Celok Lek. 1896; 2(II):116.
  11. ^ Arhiv Jugoslavije, 65 – 1261 – 2245 (Ministarstvo trgovine i industrije, dokumentacija Akcionarskog društva „Terapija“)
  12. ^ „Dnevne vesti, „Dr. Farkić“”. Pravda, XII(47). 1915. str. 2. 
  13. ^ Borović-Dimić, J. (2014). Jedna kuća – jedna priča. Graditeljsko nasleđe Vrnjačke Banje. Vrnjačka Banja: Zavičajni muzej – Zamak kulture, Kulturni centar Vrnjačke Banje. str. 232—233. 
  14. ^ Izvod iz Matične knjige venčanih Hrama Svetih Apostola Petra i Pavla u Topčideru (Knjiga III, 1939, 49/6), br. 63 od 2. februara 1939 – Arhiva porodica Farkić i Belić.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Jovanović Simić, Jelena (2019). Dr Avram Farkić (1866–1925), osnivač i vlasnik prvog zavoda za fizikalno lečenje u Srbiji. Srpski arhiv za celokupno lekarstvo. . 147.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć) (1—2)ː 117—126.


Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Аврам_Фаркић&oldid=27518775”