Vermont

Uredi veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Vermont
Položaj Vermonta
Država SAD
Glavni gradMontpilijer
Najveći gradBerlington
Proglašenje za
 državu		 — datum: 4. mart 1791.
 — poredak: 14.
GuvernerFil Skot (R)
Površina24.923 km2
Stanovništvo2010.
 — broj st.625.741
 — gustina st.25,11 st./km2
 — ISO 3166-2US-VT
Zvanični veb-sajt Izmenite ovo na Vikipodacima

Vermont (engl. Vermont), država je na severoistoku SAD, u regionu koji je poznat i pod nazivom Nova Engleska.[1] Vermont je 6. najmanja po površini (24.923 km²) i 2. najmanja po broju stanovnika (625.741 stanovnika) od 50 država. Jedina je novoengleska država koja nema izlaz na Atlantski okean. Granicu sa Njujorkom zauzima većim delom jezero Šamplejn. Zelene planine se nalaze unutar države. Vermont se graniči sa Masačusetsom na jugu, Nju Hempširom na istoku preko reke Konektikat, Njujorkom na zapadu i kanadskom provincijom Kvebek na severu. Ime države potiče od franc. Verts Monts što bi se moglo slobodno prevesti kao Zelengora;[2] taj naziv je dao ime i Zelenim planinama koje državu deli na dva skoro ravnomerna dela.

U prvo vreme naseljena američkim starosedeocima (plemena Irokezi i Abenaki), na veći deo vermontske teritorije polagala je prava Nova Francuska, kao deo Francuske. Nakon poraza Francuske u Sedmogodišnjem ratu, Vermont je pripojen Velikoj Britaniji 1763. godine. Njujork i Nju Hempšir su se više godina sporili oko teritorije Vermonta, koji je tada bio poznat pod nazivom Njuhempširske koncesije.

Doseljenicima koji su dobili zemljišne posede od 13 kolonija suprotstavljala se milicija Green Mountain Boys, koja je ih je i nadvladala i stvorena je Vermontska Republika, nezavisna država. Osnovan 1777. godine tokom Američke revolucije, nezavisni Vermont postojao je narednih 14 godina. Osim trinaest kolonija, Vermont je jedna od četiri države koja je bila suverena u prošlosti, zajedno sa Teksasom, Havajima i Kalifornijom. Godine 1791, Vermont se priključio Sjedinjenim Državama kao 14. država. Vermont je jedna od prvih država koje su delimično ukinule ropstvo.[3][4]

Vermont je najveći proizvođač javorovog sirupa u Sjedinjenim Američkim Državama.[5] Glavni grad je Montpilijer, koji je, s populacijom od svega 7855 stanovnika, najmanji glavni grad u SAD.[6] Grad s najviše stanovnika je Berlington u kojem živi 42.417 ljudi, što ga čini najmanjim gradom u SAD koji je najveći u nekoj državi. Šire područje grada Berlingtona ima 214.796 stanovnika, što je oko trećina stanovništva države.[7] Vermont je jedna od rasno najhomogenijih država, 94,3% stanovnika se izjasnilo belcima u popisu 2010. godine. Takođe je poznata i kao najliberalnija i najevropskija država po pitanju politike u Americi, sa visokom zastupljenošću LGBT+ zajednice po broju stanovnika i dobro razvijenim sistemom zdravstvenog osiguranja, što nije uobičajeno za američke države.

Administrativna podela[uredi | uredi izvor]

Vermont je podeljen na četrnaest okruga.

Demografija[uredi | uredi izvor]

Popisni zavod Sjedinjenih Američkih Država je procenio da je 1. jula 2014. godine populacija Vermonta bila 626.562, što je za 0,13% više nego 2010. godine.[8] Centar populacije Vermonta nalazi se u gradiću Voren, u okrugu Vašington.[9]

Prema Popisnom zavodu SAD, 2014. godine, Vermont ima oko 626.562 stanovnika, što je uvećanje od 821 ljudi ili 0,13% u odnosu na 2013. godinu i uvećanje od 821 ljudi ili 0,13% u odnosu na 2010. godinu. Zahvaljujući prirodnom priraštaju broj stanovnika povećao se od prošlog popisa za 7148 ljudi (33.606 rođenja minus 26.458 smrti), a zbog pozitivne neto stope migracije broj stanovnika je povećan za 7889 ljudi.

Imigracijom izvan SAD doseljeno je 4359 ljudi, a unutar SAD doseljeno je 3530 ljudi. U 2009, 47,8% stanovnika Vermonta bilo je rođeno van države, dok imigranti prve i druge generacije čine većinu stanovništva. Zbog ovih demografskih promena postoji određena tenzija između »drvoseča« (starosedeoca) i »ravničara« (pridošlica), koji donose drugačije vrednosti sa sobom.[10] Vermont ima najmanje stanovnika od svih novoengleskih država je među novoengleskim državama država najmanjeg broja stanovnika je među novoengleskim državama država najmanjeg broja stanovnika. Takođe, jedna je od dve države koji imaju manje stanovnika od Distrikta Kolumbija (druga je Vajoming).[11]

Između 2010. i 2013. godine, stanovništvo 16 od 251 vermontskih naselja povećalo se. Sva naselja u okrugu Čitenden povećala su se, sem Berlingtona. Više od 180 gradova se smanjilo, što se nije desilo još od sredine devetnaestog veka.[12]

U 2009. godini, 12,6% radno sposobnog stanovništva bilo je razvedeno, po čemu je Vermont peti u SAD.[13] Godine 2008, prosečna starost stanovnika Vermonta bila je 40,6 godina, prosečna starost radno sposobnih 43,7 godina, naspram prosečnih 41,1 u čitavoj SAD.[14]

Demografija
1900.1910.1920.1930.1940.1950.1960.1970.1980.1990.2000.2010.
343.641355.956352.428359.611359.231377.747389.881444.330511.456562.758608.827625.741

Najveći gradovi[uredi | uredi izvor]

 

Izvor: ?
№ Grad Populacija
Berlington
Berlington
Južni Berlington
Južni Berlington 		1. Berlington 42.417 Ratlend
Ratlend
Beri
Beri
2. Južni Berlington 17.904
3. Ratlend 16.495
4. Beri 9.052
5. Montpilijer 7.855
6. Vinuski 7.267
7. Sent Olbans 6.918
8. Njuport 4.589
9. Verdženz 2.588
10. [[{{{grad10}}}]] {{{populacija10}}}


Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. V-Đ. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 40. ISBN 86-331-2112-3. 
  2. ^ Sénécal, Joseph-André (2009). „Samuel de Champlain and the Naming of Vermont” (PDF). Vermont Historical Society. 77 (2): 119—125. Pristupljeno 17. 3. 2023. 
  3. ^ „Ropstvo u Vermontu”. Pristupljeno 4. 4. 2015. „Therefore, no male person, born in this country, or brought from over sea, ought to be holden by law, to serve any person, as a servant, slave, or apprentice, after he arrives to the age of twenty-one years; nor female, in like manner, after she arrives to the age of eighteen years, unless they are bound by their own consent, after they arrive to such age, or bound by law for the payment of debts, damages, fines, costs, or the like.” 
  4. ^ Lee Ann, Cox. „UVM historian examines Vermont's mixed history of slavery and abolition”. University of Vermont. Pristupljeno 12. 2. 2014. 
  5. ^ „US Department of Agriculture – Economic Research Service”. 'Table 44—U.S. maple syrup production and value, by state, calendar years. Arhivirano iz originala 7. 6. 2003. g. Pristupljeno 5. 1. 2007. 
  6. ^ Wetherell, W. D. (17. 9. 1995). „A Picture-Perfect Capital”. NY Times. Pristupljeno 31. 3. 2009. 
  7. ^ „Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas - Annual Estimates of the Resident Population: April 1, 2010 to July 1, 2013”. 2013 Population Estimates. US Census Bureau, Population Division. 27. 12. 2014. Pristupljeno 27. 12. 2014. 
  8. ^ „Table 1. Annual Estimates of the Resident Population for the United States, Regions, States, and Puerto Rico: April 1, 2010 to July 1, 2014” (CSV). U.S. Census Bureau. 27. 12. 2014. Pristupljeno 27. 12. 2014. 
  9. ^ „Population and Population Centers by State: 2000”. U. S. Census Bureau. Pristupljeno 11. 5. 2008. 
  10. ^ „Modern Vermont 1940-today: Flatlanders vs. Woodchucks”. Vermont Historical Society. Pristupljeno 5. 12. 2012. 
  11. ^ „2012 State Population Census Estimates”. Governing.com. 11. 1. 2013. Pristupljeno 9. 5. 2013. 
  12. ^ Woolf, Art (19. 6. 2014). „Population shrinking in many Vermont cities”. Burlington Free Press. Burlington, Vermont. str. 2D. Pristupljeno 19. 6. 2014. 
  13. ^ Lush, Tamara; Martin, Deanna (25. 9. 2009). „Indiana, Florida counties tops in divorce”. Burlington, Vermont: Burlington Free Press. str. 3A. 
  14. ^ Wong, Michelle (mart 2008). „Vermont Indicators: Aging & Work” (PDF). State Profile Series. Boston College. Arhivirano iz originala (PDF) 01. 03. 2014. g. Pristupljeno 25. 2. 2014. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Вермонт&oldid=27528494”