Nadgrobni spomenik borcima iz Prvog svetskog rata i žrtvama fašističkog terora iz Drugog svetskog rata

Nadgrobni spomenik
Nadgrobni spomenik borcima iz Prvog svetskog rata i žrtvama fašističkog terora iz Drugog svetskog rata
Opšte informacije
Mesto	Pančevo
Opština	Pančevo
Država	Srbija
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika kulture
www.zzskpancevo.org

Nadgrobni spomenik borcima iz Prvog i žrtvama fašističkog terora iz Drugog svetskog rata u Pančevu predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.^[1]

Nadgrobni spomenik se nalazi na Pravoslavnom groblju u Pančevu, sredina parcele br.13. Spomenik se sastojao od spomen-kosturnice i velike mermerne ploče na kojoj su ispisana imena 130-orice boraca Prvog svetskog rata i omanje piramide od kamena, na čijoj je prednjoj strani ugrađena mala mermerna ploča, posvećena žrtvama fašističkog terora streljanim tokom rata u Pančevu. Na ovoj ploči ispisan je sledeći tekst: „Žrtvama streljanim u Pančevu od zločinačkih nemačkih fašista 1941-1945.”

Mala piramida koja je bila posvećena žrtvama Drugog svetskog rata 1982. godine uklonjena je i na njeno mesto postavljena je skulptura od bronze, rad pančevačkog skulptora Božidara Jovovića, koja je na donjem delu signirana sa: B. Jovović 82. Skulptura je postavljena na horizontalnu ploču koja pokriva zajedničku grobnicu. Iako skulptura nema zvanično ime, može se nazvati „Ptice”, s obzirom da predstavlja jato barskih ptica sa dugim kljunovima koje su čvrsto zbijene, pogleda uprtih ka nebu, koje streme u vis. Tela ptica su stilizovana u velikoj meri u duhu moderne skulpture, ali je stilizacija ipak u granicama prepoznatljivosti. Skulptura se može dvojako tumačiti. Posmatrana u celini grupa ptica deluje kao plamen, simbol hrabrosti, neuništivosti. Same pak ptice su simboli duša stradalih, koje simbolično uzleću ka nebu, simbolu smrti, ostavljajući za sobom vatru kao trag života i besmrtnosti u sećanjima. S obzirom da obiluje simbolikom vezanom za stradanje ljudi kojima je podignut ovaj spomenik, delo poseduje značajne umetničke vrednosti. Ova mnogostruka simbolika je retka u savremenoj umetnosti, kao što su i retki nadgrobni spomenici značajne umetničke vrednosti posebno iz perioda posle Drugog svetskog rata.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Spisak spomenika kulture u Južnobanatskom okrugu

Izvori[uredi | uredi izvor]

^ „Nadgrobni spomenik borcima iz Prvog svetskog rata i žrtvama fašističkog terora iz Drugog svetskog rata”. Zavod za zaštitu spomenika kulture u Pančevu. Arhivirano iz originala 15. 07. 2020. g. Pristupljeno 15. 7. 2020.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Spisak spomenika kulture od velikog značaja u Vojvodini Arhivirano na sajtu Wayback Machine (17. maj 2014)
Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd
Lista spomenika

p r u Nepokretna kulturna dobra u Južnobanatskom upravnom okrugu
Alibunar	Bunari u Vladimirovcu Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Ilandži Crkva Svetog Preobraženja u Dobrici Vojno-graničarska zgrada u Dobrici
Bela Crkva	Srpska Pravoslavna crkva Svetih Petra i Pavla u Beloj Crkvi Rumunska pravoslavna crkva Vaznesenja Gospodnjeg u Grebencu Vodenica potočara u Kusiću Vatrogasni dom u Beloj Crkvi Zgrada Istorijskog arhiva u Beloj Crkvi Zgrada Muzejske jedinice u Beloj Crkvi Železnički kompleks Jasenovo na pruzi Vršac—Bela Crkva Rodna kuća narodnog heroja Save Munćana
Vršac	Manastir Mesić Dva dvorca porodice Lazarević Vršačka kula Rodna kuća Jovana Sterije Popovića Dvorac Barona Jovanovića Zgrada „Stara apoteka“ u Vršcu Vladičanski dvor u Vršcu Rumunska pravoslavna crkva Svetog Teodora Tirona u Kuštilju Rumunska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Ritiševu Crkva Vaznesenja Hristovog u Potpornju Dvorac u Vlajkovcu Gradska kuća u Vršcu Kuća zvana „Kod dva pištolja“ u Vršcu Zgrada bivšeg gradskog narodnog odbora u Vršcu Zgrada dečjeg vrtića „Anđa Ranković“ u Vršcu Zgrada na Trgu pobede br. 5 u Vršcu Zgrada u ul. Žarka Zrenjanina br. 21 u Vršcu Zgrada „Konkordija“ u Vršcu Rodna kuća Žarka Zrenjanina Kuća u Ul. Sterijinoj br. 11 Tri bureta za vino Rimokatolička crkva Sv. Gerharda de Sangredo u Vršcu Kuća u Ul. Žarka Zrenjanina br. 27a Kuća u Ul. Zadružna bb Kuća sa okućnicom u Ritiševu Zgrada na Trgu Sv. Teodora Vršačkog br. 33 u Vršcu
Kovačica	Rumunska pravoslavna crkva Svetog Georgija u Uzdinu Srpska pravoslavna crkva Svetog Nikole u Samošu Crkva Uspenja Bogorodice u Crepaji Srpska pravoslavna crkva u Idvoru Slovačka evangelistička crkva u Kovačici Vodica Vozdviženija časnog krsta u Uzdinu Vodica Silaska Sv. Duha - Trojica u Samošu Vodica Usekovanja glave sv. Jovana Krstitelja u Crepaji Vodica Sv. Vrača u Crepaji Mađarska reformatorska crkva u Debeljači
Kovin	Ostaci tvrđave u Kovinu Crkva Prenosa moštiju Svetog Nikole u Deliblatu Srpska Pravoslavna crkva Svetih Arhanđela u Kovinu Rumunska pravoslavna crkva Sv. proroka Ilije u Kovinu Rimokatolička crkva Sv. Terezije Avilske u Kovinu Tri nadgrobna spomenika u porti srpske pravoslavne crkve u Deliblatu
Opovo	Srpska Pravoslavna crkva Svetog Nikole u Opovu Srpska Pravoslavna crkva Svetog Nikole u Sakulama
Plandište	Dvorac Jagodić Dvorac u Hajdučici Dvorac Kapetanovo u Starom Lecu
Pančevo	Srpska pravoslavna crkva Svetog Preobraženja u Pančevu Zgrada Narodne pivare u Pančevu Manastir Vojlovica u Pančevu Crkva Prenosa moštiju Svetog Nikole Maladonja Crkva Prenosa moštiju Svetog Nikole Velidonja Zgrada Magistrata u Pančevu Zgrada u ulici Nikole Tesle 3 u Pančevu Uspenska crkva u Pančevu Zgrada u Ulici JNA 2 u Pančevu Zgrada u Dimitrija Tucovića 2 u Pančevu Zgrada na Trgu kralja Petra 8-10 u Pančevu Zgrada na Trgu kralja Petra 11 u Pančevu Svetionici na ušću Tamiša u Dunav Vojno graničarska zgrada u Omoljici Nadgrobni spomenik Marka Kulića Nadgrobni spomenik kompozitora Mite Topalovića Nadgrobni spomenik Vasilija Živkovića Nadgrobni spomenik Ignjata Barajevca Nadgrobni spomenik Tomi Sanduloviću Nadgrobni spomenik Stevice Jovanovića Nadgrobni spomenik borcima iz I svetskog rata i žrtvama fašističkog terora iz II svetskog rata Spomenik streljanim rodoljubima iz Borče Spomenik osnivačima pančevačke gimnazije Hotel „Vojvodina” Crveni magacin u Pančevu Zgrada Gimnazije „Uroš Predić” Zgrada u Ulici Braće Jovanovića 13 Kuća Tanackovića Železnička stanica Tamiš Kuća u Ul. Petra Drapšina br. 8 Kuća Dude Boškovića Provijant magacin u Pančevu Kuća u Ul. Žarka Fogaraša 4 Rimokatolička crkva Svete Ane u Pančevu Zgrada „Kragujevac” u Pančevu Kaćurina štamparija u Pančevu Zgrada OŠ „Aksentije Maksimović” Rodna kuća Aksentija Maksimovića Veliki kameni krst u Jabuci Zgrada istorijskog arhiva u Pančevu Gajićeva apoteka Zgrada stare pošte u Pančevu Kip Svetog Florijana u Pančevu Zgrada Doma omladine u Pančevu Kapela Sv. Georgija na pravoslavnom groblju u Pančevu Vodotoranj u Pančevu Zgrada stare bolnice u Pančevu Javno parno kupatilo u Pančevu Zgrada „Socijalnog” u Pančevu Kuća u Ul. Žarka Zrenjanina 106A Kompleks Svilara na reci Tamiš Logor „Svilara” u Pančevu Banatska okućnica u Dolovu Evangelistička crkva sa pomoćnim zgradama