Radovanjski lug
| Radovanjski lug | |
|---|---|
 Mesto prvobitnog groba Karađorđa | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Radovanje |
| Opština | Velika Plana |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1817/1936 |
| Tip kulturnog dobra | znamenito mesto od izuzetnog značaja |
| Vlasnik | Republika Srbija |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo |
| spomenicikulture | |
Radovanjski lug je spomen kompleks, koji se nalazi u stoletnoj šumi u ataru sela Radovanje. Spomen kompleks obuhvata obeleženo mesto ubistva i prvobitan grob vožda Đorđa Petrovića Karađorđa, crkvu posvećenu Svetom arhangelu Gavrilu, poznatu i pod imenom Crkva Zahvalnica, nedavno izgrađeni parohijski dom,[1] letnju pozornicu i ulaznu kapiju u Radovanjski lug. Nalazi se na 8,5 km od Velike Plane i obuhvata površinu od 46 ha. Radovanjski lug, kao prirodno-memorijalni spomenik ima status nepokretnog kulturnog dobra kao znamenito mesto od izuzetnog značaja.[2]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Posle tri godine izgnanstva, Karađorđe se sa svojim pratiocem pisarom Naumom Krnarom, 1817. godine tajno vratio u Srbiju 1817. godine, iz Rusije. Na preporuku svog kuma, narodnog starešine Vujice Vulićevića sklonio se u kolibu od proštaca na trlo Dragića Vojkića u Radovanjskom lugu. Po nalogu Kneza Miloša, koji se bojao za svoju vlast, u rano jutro 13, odnosno 26. jula po novom kalendaru, na praznik arhangela Gavrila, zaverenici su sekirom usmrtili usnulog Karađorđa. Vojvoda Vujica Vulićević koji je učestvovao u ubistvu, kao čin pokajanja podigao je nedaleko odavde u ataru Starog Sela svoju zadužbinu, crkvu brvnaru Pokajnicu. Sahranili su ga u grobu na sto koraka od kolibe prema potoku, bez glave, koje su po naređenju kneza Miloša odrane, preparirane i otpremljene u Carigrad, da bi se stekla naklonost i poverenje Porte.[3] Docnije je Karađorđevo telo bilo više puta premeštano i sahranjivano, da bi najzad bilo sahranjeno u dinastičkoj zadužbini Karađorđevića, u crkvi Svetog Đorđa na Oplencu.
Prvobitni grob vođe Prvog srpskog ustanka je 1845. godine obeležena velikim drvenim krstom, a danas sadrži mermernu ploču sa tekstom, veliki drveni krst i gvozdenu ogradu.
Crkva Zahvalnica[uredi | uredi izvor]
Na mestu ubistva Vožda Karađorđa 1920. godine je položen kamen temeljac za spomen crkvu posvećenu Svetom arhangelu Gavrilu - crkvu Zahvalnicu. Narod je crkvu nazvao Zahvalnica, u znak zahvalnosti za sva dela vođe Prvog srpskog ustanka.
Podignuta je prema projektu arhitekte Vasilija Androsova, kao minijatura oplenačke crkve. Predstavlja jednobrodnu građevinu, dimenzija 13,58 x 10,53m, čiji vrh krasi osmostrana kupola. Crkva je zidana od opeke, u srpsko-vizantijskom stilu, sa oskudnom arhitektonskom dekoracijom. Unutrašnjost hrama je podeljena na pripratu, naos i oltarski prostor, koji se navodno nalazi na mestu gde je ubijen Karađorđe. Ikonostas, koji deli oltar od naosa, sadrži sedam ikona i rađen je pod uticajem srpskog srednjovekovnog slikarstva. U naosu crkve je izložen Karađorđev portret u prirodnoj veličini, dimenzija 210 x 110 cm, rad poznatog srpskog slikara Paje Jovanovića.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Crkva Svetog arhangela Gavrila - Crkva Zahvalnica
- Znamenita mesta od izuzetnog značaja
- Manastir Pokajnica
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Novosti/U pohod Voždu Karađorđu
- ^ „Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo/Radovanjski lug”. Arhivirano iz originala 25. 12. 2014. g. Pristupljeno 22. 11. 2014.
- ^ „Riznica srpska/Ponos srpstva”. Arhivirano iz originala 05. 12. 2014. g. Pristupljeno 28. 11. 2014.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Regionalna privredna komora Požarevac, priredila Dr Radmila Novaković Kostić, 2005.
- Spomeničko nasleđe Srbije. Nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i od velikog značaja, Beograd 2007.
