Spomen-obeležje u Zasavici II
| Spomen-obeležje u Zasavici II | |
|---|---|
 Spomen-obeležje u Zasavici II | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Zasavica II |
| Opština | Sremska Mitrovica |
| Vreme nastanka | 1941/1977. |
| Tip kulturnog dobra | Evidentirano nepokretno kulturno dobro |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
Spomen-obeležje u Zasavici II je podignuto u blizini mesta gde su Nemci streljali preko hiljadu ljudi, žena i dece i koji su posle rata sahranjeni na ovom mestu. Nalazi se na mestu zvanom Poloj, u ataru sela Zasavica II, u Mačvi, koja danas administrativno pripada gradu Sremska Mitrovica. Spomen-obeležje je evidentirano nepokretno kulturno dobro.
Nemci su polovinom oktobra 1941. godine na obali reke Save, na njivi Lazara Ljubičića streljali 1057 Jevreja i više od 90 Roma i meštana Mačve. Posmrtni ostaci Jevreja su posle rata eshumirani i sahranjeni na Jevrejskom groblju u Beogradu.[1][2]
Izgled spomen-obeležja[uredi | uredi izvor]
Spomen-obeležje zauzima trouglasti prostor, ograđen niskom ogradom u kombinaciji betona i metalnih rešetki, na kojem se nalazi pet spomenika. Neki spomenici su podignuti odmah posle rata, dok je centralni u organizaciji SUBNOR-a Sremska Mitrovica podignut 7. jula 1977. godine. Poslednji podignut spomenik je ukomponovan sa postojećim i podignut 2001. godine u organizaciji Jevrejske zajednice Jugoslavije i Jevrejske veroispovedne opštine Beč.
Centralni spomenik je obeležje se sastoji od izvišenog trouglastog platoa i spomenika natur betona u obliku latica, sa mesinganim uloškom i sa nekoliko mesinganih štapića, koja simbolišu unutašnjost cveta-simbol života. ispred obeležja je granitna spomen-ploča sa tekstom:
- Nedaleko od ovog mesta na obali
- Save , okupator je 1941. godine streljao
- preko 900 ljudi, žena i dece.
- Po oslobođenju zemlje, ovde je pre-
- neto i u zajedničku grobnicu posmr-
- tno sahranjeno oko 800 žrtava tog
- fašističkog zločina.
- Neka ovo obeležje bude spomen
- na žrtve i podseća generacije na be-
- zobzirne zločine.
- 7. jula 1977. godine
- Opštinski odbor
- SUBNOR-a
- Sremska Mitrovica
Levo od centralnog spomenika se nalazi uobičajeni nadgrobni spomenik od crvenkastog mermera sa krstom na vrhu i ulesanim srpom, čekićem, zvezdom petokrakom i tekstom: Žrtvama nemačkog terora 1941—1944.
Sledeća tri spomenika, podignuta posle rata, nalaze se desno od centalnog i predstavljaju klasične nadgrobne spomenike, sagrađenih od teraca, sa postavljenim ili uklesanim krstovima. Na spomenicima su uklesana imena poginulih članova porodica i obeležena je grobnica streljanih šapčana sa imenima i godinama života.
Pored centralnog spomenika je, u organizaciji Jevrejske zajednice Jugoslavije, uklopljen i postavljen spomenik sa tekstom na tri jezika: srpskom, hebrejskom i nemačkom: Kraj ovog mesta 12 i 13. oktobra 1941. streljano je 800 austrijskih Jevreja čiji su posmrtni ostaci preneti na Jevrejsko groblje u Beogradu.
Litaratura[uredi | uredi izvor]
- Podaci korišćeni iz dopisa 205/2000 od 17. 10. 2000. Zavoda za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Zasavica II: Pomen nastradalim Jevrejima i Romima”. Ozon media. Pristupljeno 2. 11. 2016.
- ^ „ZASAVICA: Obeležena godišnjica stradanja Jevreja i Roma”. Sremskomitrovački portal. Pristupljeno 2. 11. 2016.[mrtva veza]
