Teodor Andrejević
| Teodor Toša Andrejević | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Druga imena | Australijanac |
| Datum rođenja | 18. jun 1852. |
| Mesto rođenja | Ruma, Austrijsko carstvo |
| Datum smrti | 2. maj 1931. (78 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Jugoslavija |
| Zanimanje | muzičar, muzički pedagog, kompozitor, dirigent |
| Muzički rad | |
| Aktivni period | oko 1870. - 1931. |
| Žanr | klasična muzika |
| Instrument | fagot, violina, viola, oboa, klavir |
Teodor Toša Andrejević Australijanac bio je srpski muzičar, muzički pedagog, kompozitor, dirigent i osnivač prve privatne muzičke škole u Beogradu.[1] Andrejević je bio virtuoz na fagotu i violini, i član orkestra Johana Štrausa Mlađeg.
Mladost i muzičko obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Andrejević je rođen u Rumi, 18. juna 1852. godine, od oca Konstantina, po zanimanju pekara, i majke Julijane. Osnovnu školu završio je u Rumi, a gimnaziju u Beogradu. Muziku je počeo da uči kod privatnih učitelja, prvo kod Antonija Cimbrića (takođe Rumljanina, koji je predavao muziku u Beogradu), a zatim kod Karla Reša, kod koga je u to vreme učio i Stevan Stojanović Mokranjac. Andrejević i Mokranjac su se tamo upoznali i ostali bliski prijatelji do smrti.[1]
Kao izuzetan talenat, Andrejević je dobio posao kao član orkestra Narodnog pozorišta u Beogradu, a 1873. godine dobio je stipendiju i otišao u Beč. Na Bečkom konzervatorijumu je studirao fagot, a u isto vreme je učio i obou, klavir i violinu. Studije je završio sa natprosečnim uspehom, a zabeleženo je i da je bio prvi srpski muzičar svoje generacije koji je stekao visoko muzičko obrazovanje.[1]
Muzička karijera[uredi | uredi izvor]
Još za vreme studija, u Beču je radio kao horovođa Srpskog akademskog pevačkog društva „Zora“, čiji članovi su bili srpski studenti koji su studirali u Beču. Godina 1877. i 1878. učestvovao je u srpsko-turskom ratu, za šta je odlikovan.[1]
Po povratku iz rata, postao je član orkestra Johana Štrausa Mlađeg, s kojim je nastupao širom sveta, između ostalog i u Beogradu. Andrejević je u Štrausovom orkestru nastupao kao solista na fagotu, ali je u kamernim ansamblima svirao i violinu i violu. Sa Štrausovim orkestrom otišao je u Australiju, gde je nastupao u Melburnu i Sidneju, i odlučio da ostane.
U Australiji je živeo pet godina, od 1879. do 1884. godine, i tamo je osnovao sopstveni orkestar. Veliki uspeh Andrejevićevog orkestra u Australiji skrenuo je pažnju domaće i strane javnosti na njega, i zbog toga je dobio nadimak Australijanac, koji je dodao svom prezimenu i nosio ga do kraja života. Australijska štampa poredila ga je sa čuvenim fagotistom tog vremena, Džonom Vinterbotomom.[1]
Po povratku u Srbiju, Andrejević je radio kao profesor muzike u beogradskim gimnazijama i Bogosloviji Srpske pravoslavne crkve. Osnovao je i prvu privatnu muzičku školu u Beogradu, 1888. godine, koja je prestala sa radom nakon samo godinu dana, zbog finansijskih teškoća.[2]
Osnovao je i vodio Tipografsko pevačko društvo „Jakšić“, a uporedo je dirigovao i drugim horovima i orkestrima, između ostalih Jevrejskim pevačkim društvom, zatim Dečjim horom i Đačkim orkestrom „Javor“, te Srpskim tamburaškim društvom, s kojim je nastupao u Bečkoj operi. Kao dirigent, nastupio je sa Tamburaškim orkestrom „Vila“ u nacionalnoj restoraciji u srpskom paviljonu na Svetskoj izložbi u Parizu 1900. godine, kao i u Pragu 1902. godine.[1]
Kompozitorski rad[uredi | uredi izvor]
Toša Andrejević je komponovao oko 25 marševa za pojedine klase Vojne akademije u Beogradu, koji su u svoje vreme bili vrlo popularni. Najpoznatiji od ovih marševa su bili „Cvetićev marš“, „Jakšićev marš“, „Nemanja“, „Srpska zora“... Pored toga, komponovao je više plesnih komada, nekoliko polki i jedno kolo, kao i nekoliko solo pesama, od kojih su se isticale „Nebo moje“ i „Plamti mi srce u ljubavi“.[1]
Privatni život[uredi | uredi izvor]
Za vreme svog boravka u Australiji, Andrejević se oženio Australijankom Evelinom Bali (Evelyn Bulley), koja je naučila srpski jezik i sa mužem se preselila u Beograd. Evelin je zavolela Srbiju, i kao srpska bolničarka negovala ranjenike u Balkanskim ratovima, a u Prvom svetskom ratu imala je svoju bolnicu kod Aleksinca i u Paraćinu. Imali su devetoro dece, od čega su zabeležena imena sinova Konstantina, Dragutina i Branislava i kćerki Jelene, Natalije i Nataše.[1]
Tošina kćerka Nataša studirala je muziku kod očevog prijatelja Mokranjca, a o prisnom prijateljstvu ova dva kompozitora svedoči podatak da je Mokranjac u svojim pismima Andrejevića nazivao „Tošele“.[1] Andrejević je bio blizak prijatelj i sa operskim pevačem Dušanom Jankovićem, takođe rođenim Rumljaninom, s kojim je često priređivao zajedničke koncerte u Beogradu.
Smrt i zaostavština[uredi | uredi izvor]
Toša Andrejević je umro 2. maja 1931. godine, u Beogradu, a o njegovoj smrti pisala je i tadašnja štampa.
Osnovna muzička škola u Rumi nosi njegovo ime.[3]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž z Arsenić, Đorđe: „Znameniti Rumljani“, Zavičajni muzej, Ruma, 1996.
- ^ „Muzička enciklopedija“, Tom 1 (A-Goz), Jugoslovenski leksikografski zavod, Zagreb, 1971, str. 12
- ^ http://www.obrazovanje.vojvodina.gov.rs/_skole%20vojvodine_/SKOLE/umetnicke/osnovna_muzicka_ruma/tosa_andrejevic.htm[mrtva veza]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
