Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Grošnici
| Crkva Svetih apostola Petra i Pavla | |
|---|---|
 Crkva Svetih apostola Petra i Pavla | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Grošnica |
| Opština | Grad Kragujevac |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1857. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac |
| www | |
Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Grošnici, naseljenom mestu na teritoriji grada Kragujevca, pripada Eparhiji šumadijskoj Srpske pravoslavne crkve. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture, odlukom Vlade Republike Srbije br. 633-16771/2002, od 13. decembra 2002. godine, Službeni glasnik RS br. 88 od 23. decembra 2002. godine.[1][2]
Crkva posvećena Svetim apostolima Petru i Pavlu sagrađena je 1857. godine. Podignuta je u samom centru sela za vreme druge vladavine Miloša Obrenovića, u vreme kad je romantičarski duh, u kulturnom i umetničkom životu Srbije dostigao svoj zenit.
Bazilikalne je osnove, sa oktogonalnom kupolom iznad centralnog dela. Na zapadnoj strani je vitki, barokni zvonik, a na istočnom delu je polukružna, oltarska apsida. Zasvedena je poluobličastim svodom. Fasade su izrađene od kamena peščara, ukrašene horizontalnim i vertikalnim fugama, a ispod profilisanog krovnog venca nizom slepih arkada na konzolama. Lučni prozori i dekorativno obrađen portal, skladno su ukomponovani u opštu sliku arhitekture hrama.
Enterijer je dosta skromno obrađen, bez živopisa ili bilo kakvog drugog ukrasa. Ikonostas potiče iz 20. veka, tačnije iz 1959. godine, a rad je Nestora duboresca, majstora ohridsko-debarske škole, dok je ikone radio Adonis Stergiu 1990. godine. U crkvi se nalaze mermerne spomen ploče sa uklesanim imenima žitelja Grošnice i okolnih sela, poginulim u periodu od 1912. do 1918. godine.
Izgled[uredi | uredi izvor]
Crkva Svetog Petra i Pavla u Grošnici izgrađena je 1857. godine na mestu hrama iz 1836. godine. Nastala je za vreme druge vladavine Miloša Obrenovića. Tada je romantičarski duh bio izraženo prisutan u kulturnom i umetničkom životu Srbije. Jačanje veza između Srbije i zapada dovelo je do prisustva elemenata evropskog baroka sa elementima klasicizma. U vreme kada je nastala, crkva je predstavljala uključivanje Kragujevca u evropske tokove i stilove gradnje.[3][4]
U osnovi je bazilika, sa oktogonalnom kupolom iznad centralnog dela. Na zapadnoj strani je vitki, barokni zvonik, a na istočnom delu je polukružna, oltarska apsida. Zasvedena je poluobličastim svodom. Fasade su izrađene od kamena, peščara, ukrašene horizontalnim i vertikalnim fugama, a ispod profilisanog krovnog venca nizom slepih arkada na konzolama. Ove arkade bile su klasični srpski ukrasi. Lučni prozori i dekorativno obrađen portal, skladno su ukomponovani u opštu sliku arhitekture hrama.
Unutrašnjost crkve je bez živopisa ili bilo kakvog drugog ukrasa. Ikonostas je rad Nestroa duboresca i potiče iz XX veka, tačnije iz 1959. godine. Ikone je radio Adonis Stergiu 1990. godine. U priprati i na severnom zidu naosa ugrađeno je 11 mermernih spomen ploča sa uklesanim imenima žitelja Grošnice i okolnih sela, poginulih u ratovima od 1912. do 1918. godine.[2][5][6]
Zaštita[uredi | uredi izvor]
Crkva svetog Petra i Pavla u Grošnici, utvrđena je za kulturno dobro-spomenik kulture Odlukom Vlade Republike Srbije br. 633-16771/2002, od 13. 12. 2002. godine (Sl. Gl. RS br. 88 od 23. 12. 2002. godine).[2][5]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Spisak spomenika kulture u Šumadijskom okrugu
- Grad Kragujevac
- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture Beograd
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Grošnici”. Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac. Pristupljeno 11. 1. 2019.
- ^ a b v Grković, Marko (2017). Pregled nasleđa. Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac. ISBN 978-86-907841-9-6.
- ^ „Crkve u Kragujevcu”. Kragujevčani (na jeziku: srpski). Arhivirano iz originala 17. 12. 2018. g. Pristupljeno 17. 12. 2018.
- ^ „Crkve”. gtokg.org.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 17. 12. 2018.
- ^ a b „Odluka o utvrđivanju crkve Sv. Petra i Pavla u Grošnici za spomenik kulture”. www.pravno-informacioni-sistem.rs. Pristupljeno 17. 12. 2018.
- ^ „Crkva Sv. Petar i Pavle u Grosnici”. www.kulturnonasledje.com. Pristupljeno 17. 12. 2018.
_Serbien.jpg)
